WUR en Naturalis: Herkomst marron-rijstvariëteiten ontrafeld

door

WAGENINGEN — Door nieuw genetisch, historisch en etnobotanisch onderzoek zeggen de Wageningen University & Research (WUR) en Naturalis de herkomst van de marron-rijstvariëteiten te hebben ontrafeld. Evolutiebioloog Marieke van de Loosdrecht analyseerde in samenwerking met hoogleraar Eric Schranz het DNA van 136 rijstvariëteiten van de marrons. Daaruit bleek inderdaad dat een groot deel van de onderzochte marronvariëteiten genetisch nauw zijn verwant aan traditionele cultuurrassen uit West-Afrika.
De afstammelingen van Afrikanen die de slavernij ontvluchtten, verbouwen al eeuwen rijst in de binnenlanden van Suriname en Frans-Guyana. Die verschillende planten weerspiegelen 350 jaar koloniaal verleden, schrijft WUR in een persbericht.

“Gevluchte marrons namen de zaden van plantages mee naar de binnenlanden”
Evolutiebioloog Marieke van de Loosdrecht
Van de Loosdrecht legt uit: “Tijdens de trans-Atlantische slavenhandel werden zowel Afrikaanse zwarte rijst als Aziatische rijst uit West-Afrika naar Noord- en Zuid-Amerika verscheept. Gevluchte marrons namen de zaden van plantages mee naar de binnenlanden.” Andere variëteiten zijn onder meer te linken aan rijst die werd meegenomen door Javaanse contractarbeiders of Hmong-migranten uit Laos en Vietnam.
(lees verder onder de illustratie)

Infographic over de herkomst van marron-rijst. [Illustratie: Steffie Padmos]Ecologie
Tussen 2017 en 2023 interviewden hoogleraar Tinde van Andel en promovendus Nicholaas Pinas, die marron is, bijna honderd vrouwen in de binnenlanden van Suriname en Frans-Guyana. Twee vragen daarbij waren welke typen rijst zij planten en waar komt die rijst volgens hen vandaan komt. Velen gave naan dat de rijst door de voorouders was meegenomen uit West-Afrika.
In het persbericht wordt aangegeven dat de marrons al eeuwenlang bedreven zijn in het verbouwen van robuuste landbouwgewassen binnen bestaande ecologische grenzen. “En dat is een belangrijke les in een tijd dat ecosystemen juist worden aangetast en verloren gaan”, wordt gesteld. Volgens promovendus Pinas is de genetische variatie van al die rijst waarover marrons beschikken zo groot dat ze kunnen meebewegen met de ecologische omstandigheden.
[embedded content]