Wereld haalt opgelucht adem nu Trump Fed en IMF spaart

door

IMF-directeur Kristalina Georgieva houdt een persconferentie tijdens de jaarlijkse voorjaarsbijeenkomst van het IMF en de Wereldbank in 2025 in Washington, D.C., VS. (Foto: Reuters)

Beleidsmakers van over de hele wereld die deze week in Washington bijeenkwamen, slaakten een zucht van verlichting. De op de VS gerichte economische orde die de afgelopen 80 jaar heerste, was nog niet aan het instorten, ondanks de naar binnen gerichte aanpak van Donald Trump.De voorjaarsvergaderingen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank stonden in het teken van handelsbesprekingen. Ook uit Washington kwamen enkele de-escalatieverklaringen over de betrekkingen met China.Na Trumps aanvallen op internationale instellingen en de Federal Reserve (Fed) kwamen er echter ook fundamentelere vragen bij centrale bankiers en ministers van Financiën op: kunnen we nog steeds rekenen op de Amerikaanse dollar als veilige haven in de wereld en op de twee geldschieters die het internationale economische systeem sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog hebben gesteund?Uit gesprekken met tientallen beleidsmakers over de hele wereld bleek dat er algemene opluchting was over het feit dat Trump zijn dreigementen om Fed-voorzitter Jerome Powell te ontslaan, heeft teruggeschroefd. Powell was de bewaker van de internationale status van de dollar en had hem eerder omschreven als een “grote verliezer”.Velen zagen ook een lichtpuntje in de oproep van de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent om het IMF en de Wereldbank te hervormen volgens de prioriteiten van Trump. Hiermee impliceerde hij dat de Verenigde Staten zich niet zouden terugtrekken uit de twee geldschieters die zij zelf hadden opgericht tijdens de conferentie van Bretton Woods in 1944.”Deze week was er een van voorzichtige opluchting”, zei Robert Holzmann, gouverneur van de Oostenrijkse centrale bank. “Er was een kentering (in het standpunt van de Amerikaanse regering), maar ik vrees dat dit misschien niet de laatste is. Ik blijf mijn bedenkingen houden.”De politisering van de Fed en, in mindere mate, de uitholling van het IMF en de Wereldbank zijn voor de meeste functionarissen bijna onbegrijpelijk.Zonder de kredietverstrekker in laatste instantie zouden obligaties en leningen ter waarde van ongeveer 25 biljoen dollar die in het buitenland zijn uitgegeven, in twijfel worden getrokken.Geen alternatiefDe kern van de bezorgdheid van beleidsmakers is dat er geen kant-en-klaar alternatief is voor de Verenigde Staten als financiële wereldmacht. Economen noemen deze situatie de Kindlebergerval, naar de beroemde historicus Charles Kindleberger.Het is zeker waar dat de euro, als tweede reservemunt, aan populariteit wint vanwege de nieuwe status van de Europese Unie als een eiland van relatieve stabiliteit.Beleidsmakers die met Reuters spraken, waren er echter stellig van overtuigd dat de Europese eenheidsmunt nog niet klaar is om de dollar van de troon te stoten en dat er hooguit een kleine toename mogelijk is van het aandeel van 20% in de wereldreserves.Van de twintig landen die de euro als betaalmiddel hanteren, heeft alleen Duitsland de kredietwaardigheid en de omvang die investeerders van een veilige haven verwachten.Enkele andere leden kampen met zware schulden en hebben regelmatig te maken met politieke en financiële onrust (het meest recent gebeurde dat vorig jaar in Frankrijk ). Hierdoor rijzen er blijvende vragen over de levensvatbaarheid van het blok op de lange termijn.En de geografische nabijheid van de eurozone tot Rusland, met name de drie Baltische landen die ooit deel uitmaakten van de Sovjet-Unie, wierp een nog sinisterder schaduw op.Nu Japan te klein is en de positie van China’s zwaar beheerde munteenheid nog verder achteruitgaat, is er geen alternatief meer voor het dollarsysteem, dat wordt ondersteund door de Fed en de twee Bretton Woods-instellingen.Sterker nog, het IMF en de Wereldbank zouden nauwelijks kunnen overleven als hun grootste aandeelhouder, de Verenigde Staten, zich terugtrekt, aldus ambtenaren.”De VS zijn absoluut cruciaal voor multilaterale instellingen”, vertelde de Poolse minister van Financiën Andrzej Domanski aan Reuters. “We zijn blij dat ze blijven bestaan.”Toch verwachtten maar weinigen dat er teruggekeerd zou worden naar de oude status quo. Er zouden ons nog lastige kwesties te wachten staan, zoals de wijdverbreide afhankelijkheid van Amerikaanse bedrijven voor een aantal belangrijke diensten, van creditcards tot satellieten.Sommige waarnemers betoogden echter dat de onrust op de markt van de afgelopen weken, waarbij Amerikaanse obligaties, aandelen en de valuta scherp daalden, mogelijk een impuls was en de regering dwong om van koers te veranderen.”Toen president Trump over het ontslag van Jay Powell sprak, reageerden de markten daar zo heftig op dat het een harde realiteit werd. Het herinnerde de regering eraan dat het overschrijden van die grens zeer ernstige gevolgen zou kunnen hebben”, aldus Nathan Sheets, wereldwijd hoofdeconoom bij Citi.