Waterproblemen op Martinique leiden tot woede

door

Flessenwater is te koop in een supermarkt op het Franse Caribische eiland Martinique, waar de prijzen gemiddeld 40% hoger liggen dan op het vasteland van Frankrijk, in Le Robert, Martinique. (Foto: Reuters)

In Martinique, een Frans grondgebied in het Caribisch gebied, trekken toeristen massaal naar kristalheldere watervallen die zich nestelen in de tropische regenwouden. Maar het water dat uit de kraan van Christelle Marie-Sainte thuis komt, is geel.”Ik drink geen kraanwater,” zei ze, buiten een supermarkt waar ze lokaal gebotteld Lafort-water kocht. Lafort is een relatief goedkoop merk en kost in delen van Parijs twee keer zoveel als een vergelijkbaar product.Woede over de prijzen en slechte diensten van Martinique barstte los in maanden van protesten en onrust eind vorig jaar, waarbij tientallen bedrijven het doelwit waren en in brand werden gestoken. De protesten hebben grotendeels plaatsgemaakt voor een beweging die concessies heeft gekregen van Parijs, waaronder een belofte vorige week van door de overheid gesteunde wetgeving om de prijzen van levensmiddelen aan te pakken, waarvan officiële gegevens laten zien dat ze gemiddeld 40% hoger zijn dan op het vasteland.Zoals bij veel controversiële kwesties op Martinique, is water verweven met kwesties rond klasse en ras. Hierbij hoort ook de prominente rol van een handvol families die afstammen van blanke slaveneigenaren.De blanke creoolse families, plaatselijk bekend als Békés, vormen ongeveer 1% van de bevolking, maar beheersen grote delen van de economie op het eiland met 350.000 inwoners. De meesten van hen zijn Afro-Caribisch of afstammelingen van Indiase en Chinese contractarbeiders.De regering heeft beloofd de economie te openen, maar activisten blijven sceptisch.Tijdens een bezoek aan Martinique op 17 maart ontmoette de minister van Buitenlandse Zaken, Manuel Valls, lokale politici en leiders uit het bedrijfsleven, waaronder Stephane Hayot, zoon van de succesvolste zakenman van Martinique, Bernard Hayot. Hayot is een van de succesvolste bedrijven van Martinique, wiens supermarkt- en autodealerbedrijf Groupe Bernard Hayot (GBH) het doelwit is van de woede van de demonstranten.Valls riep de zakenlieden op om transparanter te zijn over winsten, en zei dat “oneerlijke” toeleveringsketens en ondoorzichtigheid de economie verstikten. Hij zei dat de overheid binnenkort een wet zou aannemen om anti-competitieve praktijken te bestrijden, voortbouwend op twee wetsvoorstellen die al in het parlement liggen.Activisten, waarvan sommigen pleiten voor onafhankelijkheid, zeggen dat er meer moet gebeuren. Ze plannen nieuwe protesten rond een rechtszaak volgende week tegen drie demonstranten.De woorden van Valls “moeten worden gevolgd door concrete, efficiënte en duurzame actie”, aldus Gwladys Roger, een leider van de beweging Gathering for the Protection of Afro-Caribbean People and Resources (RPPRAC), die de protesten heeft geleid, waar plakkaten met afbeeldingen van waterflessen en prijzen te zien waren.GBH publiceerde onlangs voor het eerst geconsolideerde jaarrekeningen na een rechtszaak door activisten. In antwoord op vragen van Reuters zei Nicolas Assier de Pompignan, een directeur van GBH, dat het bedrijf rekeningen publiceerde omdat “de tijden waren veranderd” en er druk was voor transparantie. Hij zei dat er “gezonde concurrentie” was op Martinique en dat GBH verrast was door de opmerkingen van Valls.De regionale overheid onder leiding van Serge Letchimy is bezig met het opstellen van een breed wetsvoorstel om de afhankelijkheid van import te verminderen door kleine boeren toegang te geven tot meer land. Ook wil het het waterbeheer centraliseren om prijzen te verlagen en investeringen te stimuleren, aldus Letchimy’s kantoor.”We hebben aanzienlijke belastinghervormingen en hervormingen van het onroerend goed nodig”, vertelde Letchimy aan Reuters.Meer dan 80% van het voedsel op Martinique wordt geïmporteerd, voornamelijk uit Frankrijk.Boer Jerrick Venitus fokt dieren en verbouwt fruit en groenten voor lokale markten. Hij noemde het huidige systeem een ​​”koloniaal pact.”Bijna de helft van de landbouwgrond is beplant met suikerriet voor rum of bananen voor de export. Deze situatie wordt aangewakkerd door Europese subsidies.De bananen-, suikerriet- en rumindustrieën ontvingen in 2023 161,5 miljoen euro aan steun, zo blijkt uit een telling van Reuters van de Franse overheidsrekeningen, wat neerkomt op 80% van alle landbouwsubsidieprogramma’s voor Martinique. Venitus heeft nog steeds geen subsidie ​​van 145.000 euro ontvangen, waar hij drie jaar geleden om vroeg.”We moeten de kaarten herverdelen en prioriteit geven aan degenen die voor de lokale markt produceren,” zei Venitus, op zijn bananenvelden.De ontevredenheid in de Franse overzeese gebieden is niet uniek voor Martinique.In de Pacifische archipel Nieuw-Caledonië leidde een poging om het stemgewicht van de inheemse Kanak-bevolking te verminderen in mei tot dodelijke onrust. In december verwoestte een cycloon de Indische Oceaan-archipel Mayotte, nabij Oost-Afrika, waarbij 39 mensen omkwamen en de slechte leefomstandigheden werden benadrukt.WaterarmMartinique, dat in 1635 door Frankrijk werd gekoloniseerd, werd in 1946 een departement van de Republiek. De sociale indicatoren lopen nog steeds achter op die van het vasteland.Meer dan een kwart van de mensen is arm. Dat is hoger dan op veel Caribische eilanden en twee keer zo hoog als op het vasteland van Frankrijk.Ongeveer de helft van de huishoudens is “waterarm” volgens de richtlijnen van de VN en besteedt meer dan 3% van het inkomen aan waterrekeningen, volgens een rapport uit 2017 van het Franse orgaan voor duurzame ontwikkeling. Kraanwater kost gemiddeld 28% meer per kubieke meter dan op het vasteland van Frankrijk, blijkt uit overheidsgegevens.”Ze laten ons betalen voor kraanwater alsof het drinkbaar is, terwijl dat niet zo is,” zei Roger, een …