PARAMARIBO — De recente wisselkoersstijging van de Surinaamse dollar (SRD) ten opzichte van de Amerikaanse dollar (USD) heeft opnieuw de aandacht gevestigd op de kwetsbaarheid van de Surinaamse economie. Een stabiele wisselkoers ondersteunt het bedrijfsleven door de koopkracht te beschermen en betrouwbare bedrijfsplanning mogelijk te maken. Het versterkt het vertrouwen en vergroot de aantrekkelijkheid van investeringen. Dit zegt de Vereniging van Surinaams Bedrijfsleven (VSB) op hun website.
Suriname heeft over de afgelopen 45 jaar te maken gehad met hoge inflatie vergeleken met andere landen in het Caribisch gebied. Uitzonderingen was een periode van prijsstabiliteit tussen 2004 en 2012. Vanaf 2020 is onder andere vanwege structurele hervormingen zoals de invoer van de BTW en de afbouw van subsidies de inflatie echter opnieuw opgelopen, met een piek van bijna 61 procent in 2020. Hoewel de inflatie per eind 2024 daalde tot rond de 10 procent geven de recente ontwikkelingen aanleiding tot zorg.ADVERTISEMENT
“Historisch gezien is er een verband tussen verkiezingsjaren en wisselkoersdepreciatie”
Rol van gezonde overheidsfinanciën
De structurele begrotingstekorten sinds 2012 vormen een terugkerende drukfactor op de macro-economische stabiliteit. De overheidsuitgaven liggen al meer dan een decennium steeds boven de inkomsten. In het verleden werd dit tekort vaak binnenlands gefinancierd — bijvoorbeeld via monetaire financiering of leningen — met inflatoire gevolgen.
In 2021 ging de overheid in het IMF-programma met externe financiering. Dit programma richtte zich op het herstellen van de macro-economische stabiliteit, waaronder herstellen de overheidsfinanciën. Hoewel dit aanvankelijk leidde tot verbetering, is het tekort in 2024 weer aan het groeien: van -1,9 procent van het BBP in 2023 naar -2,6 procent in 2024. Dit is extra zorgwekkend nu het IMF-programma is afgelopen en de duurzame structurele overschotten uitblijven.
De staatsschuld weerspiegelt de effecten van dit chronisch tekort. In 1999 bedroeg de schuld nog één derde het BBP; in 2020 was dit opgelopen tot bijna anderhalf maal het BBP. Ondanks afbouw in 2022–2024, blijft de schuld rond de 85 procent in 2024 hoog, met zware rentelasten tot gevolg.
Verkiezingsjaren en wisselkoersgedrag
Historisch gezien is er een verband tussen verkiezingsjaren en wisselkoersdepreciatie. In de jaren 2000, 2011, 2015/2016 en 2020 volgde enkele maanden na verkiezingen een scherpe waardevermindering van de SRD. In deze perioden werd vaak een stijging in overheidsuitgaven waargenomen, waaronder loonsverhogingen en sociale toelagen.
Achter de wisselkoersdruk schuilen enkele factoren:
Vraag en aanbod: Aan de vraagzijde zorgt een stijging in de geldhoeveelheid, met name vanwege extra overheidsuitgaven, die niet gepaard gaat met een stijging in de productie vaak voor een toenemende vraag naar importen. Het overschot aan SRD’s zoekt zijn weg naar buitenlandse producten, wat druk zet op de valutamarkt. Aan de aanbodzijde kan een beperkt aanbod van valuta uit exportopbrengsten een knelpunt vormen.
Gedragsaspecten: Bij onzekerheid over de koersbeweging ontstaat indekking (hedging) tegen verdere waardeverlies van de SRD. Ook kan speculatie een rol spelen.
Echter, een gedegen en transparante analyse van de factoren van wisselkoersdruk door is noodzakelijk om de beleidsmaatregelen correct te onderbouwen.
Hoe voorkomen we een depreciatie?
De wisselkoersdruk in verkiezingsjaren is geen “natuurwet”, maar een gevolg van beleidskeuzes. Structurele stabiliteit vergt een combinatie van uitgavendiscipline en inkomstenversterking.
Suriname is niet gebaat bij uitgavengroei, zoals loonsverhogingen of sociale toelagen, zonder macro-economische onderbouwing en calculaties. Dergelijke maatregelen leiden tot nominale inkomensgroei (c.q. meer geld in de zakken), maar worden in reële termen uitgehold door koersverliezen en inflatie.
Voor structurele verbetering is het noodzakelijk dat de overheid haar uitgaven beter beheerst en afstemt op wat de economie aankan. Ook moeten haar inkomsten worden verbeterd via sterkere instituten. Verder moeten er vooraf duidelijke toetsen komen voor nieuwe uitgaven.
“Suriname is niet gebaat bij uitgavengroei, zoals loonsverhogingen of sociale toelagen, zonder macro-economische onderbouwing en calculatie”
Verhoging overheidsinkomsten
In dit kader verwijzen wij graag naar de laatste uitgave van het Suriname Economic Oversight Board (SEOB). Een structurele verhoging van de overheidsinkomsten vereist volgens de SEOB een breed pakket van hervormingen gericht op belastingefficiëntie en institutionele versterking.
In het bijzonder benadrukt het SEOB de noodzaak tot modernisering van de Belastingdienst, inclusief betere registratie, digitalisering van processen, verscherpt toezicht op btw-inning en een verbeterde naleving van fiscale verplichtingen. In 2024 werd reeds extra personeel aangetrokken en werden maatregelen getroffen om achterstanden in belastinginning terug te dringen, onder meer via boetes en rente bij te late betalingen.
Toch blijft de fiscale naleving in veel sectoren zwak. De SEOB adviseert daarom verdere integratie van gegevens tussen overheidsinstanties en een gerichte aanpak om niet-belastinginkomsten te verhogen. Tegelijkertijd wordt gewezen op het belang van een snelle uitvoering van de overeengekomen fiscale hervormingen in het kader van het IMF-programma, om de voorspelbaarheid en duurzaamheid van de overheidsinkomsten te verbeteren
De VSB vertegenwoordigt een breed spectrum van ondernemingen en speelt een cruciale rol in het stimuleren van economische groei, werkgelegenheid en innovatie in Suriname. Een stabiele wisselkoers is essentieel voor het creëren van een voorspelbaar …
- Ambassadeur Ryan Nannan overleden..
- Breaking: Volledige lamlegging bij PCS, geen opname van pat…..
- NDP wil aftreden Santokhi, Sewdien en Nurmohamed..
- Robby Morroy belicht knelpunten vertaling en gebruik Sranan…..
- Valutaveiling lijkt eerder een paniekreactie..
- Politie Corantijnpolder houdt smokkelaar aan..
- Centrale Bank beoogt stabiliteit op valutamarkt met valutav…..
- OPTSU: Friends & Family belemmeren inkomsten houtsector..
- Voortvluchtige roofverdachte gearresteerd door RBT Midden..
- ‘Hoe weet je wanneer hout illegaal is?’..
- Brute overvallen op juwelier en winkelwoning in Paramaribo:…..
- Ruim 900.000 stembiljetten worden gedrukt voor verkiezingen..
- Asabina hekelt beschadiging vlaggen: Campagneklimaat wordt …..
- Santokhi: ‘regering zet zich in voor modernisering en onder…..
- Suriname haalt gewenste vaccinatiegraad van 95 procent niet..
- TEVEEL TOEVAL..
- MINOWC uit bezorgdheid over ongeautoriseerde naamswijziging…..