VS: Rusland en Oekraïne akkoord met veilige scheepvaart in Zwarte Zee

Een Russisch drijvend dok wordt door sleepboten door de Bosporus naar de Zwarte Zee gesleept, in Istanbul, Turkije. (Foto: Reuters)

De Verenigde Staten meldde dinsdag dat ze afzonderlijke overeenkomsten hebben gesloten met Oekraïne en Rusland om veilige scheepvaart in de Zwarte Zee te garanderen en een verbod in te stellen op aanvallen van de twee landen op elkaars energiefaciliteiten.Als de overeenkomsten worden uitgevoerd, vormen ze de duidelijkste stap tot nu toe in de richting van een breder staakt-het-vuren. Washington ziet dit als een opstap naar vredesbesprekingen om een einde te maken aan de drie jaar durende oorlog van Rusland in Oekraïne.Rusland zei echter dat het de Oekraïense president Volodymyr Zelensky niet kon vertrouwen en dat het daarom alleen een akkoord over de Zwarte Zee kon ondertekenen als Washington hem een ”bevel” zou geven om het te respecteren.”We hebben duidelijke garanties nodig. En gezien de trieste ervaring van overeenkomsten met alleen Kiev, kunnen de garanties alleen het resultaat zijn van een bevel van Washington aan Zelensky en zijn team om het ene te doen en niet het andere,” zei minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov in televisiecommentaren.Het was niet meteen duidelijk of Moskou’s eis het risico liep de deal te laten ontsporen. Zelensky heeft eerder gezegd dat de Russische president Vladimir Putin, die in februari 2022 zijn leger naar Oekraïne stuurde, niet te vertrouwen is als het gaat om vredesbewegingen.De Oekraïense minister van Defensie, Rustem Umerov, zei dat Kiev akkoord was gegaan met een staakt-het-vuren op zee en een pauze voor Rusland en Oekraïne in de aanvallen op elkaars energie-infrastructuur.Maar hij zei dat Kiev elke beweging van Russische militaire schepen buiten het oostelijke deel van de Zwarte Zee zou beschouwen als een schending en een bedreiging.In dat geval heeft Oekraïne het volledige recht om zichzelf te verdedigen, zei hij.Om de belofte van president Donald Trump om de oorlog snel te beëindigen na te komen, stelde de VS oorspronkelijk een volledig staakt-het-vuren van 30 dagen voor. Oekraïne ging hier op 11 maart in principe mee akkoord. Het voorstel zou een stap in de richting van vredesbesprekingen zijn.De Amerikanen voerden deze week echter afzonderlijke gesprekken in Saudi-Arabië met Rusland en Oekraïne om beperktere wapenstilstanden op het gebied van energie en op zee te bespreken, nadat Putin op het bredere wapenstilstandsplan had gereageerd met een lange lijst met voorwaarden en vragen.Trump zet beide partijen onder druk om de oorlog zo snel mogelijk te beëindigen. Dat beloofde hij ook toen hij zich vorig jaar kandidaat stelde voor het presidentschap.Tegelijkertijd streeft hij naar een snelle toenadering tot Moskou.Volgens beide partijen kan dit leiden tot lucratieve zakelijke kansen en samenwerking op een breed scala aan gebieden, van mineralen tot sport en ruimtevaart.Oekraïne en zijn Europese bondgenoten vrezen dat Trump een overhaaste deal met Putin zou kunnen sluiten die hun veiligheid ondermijnt en toegeeft aan Russische eisen, waaronder dat Kiev zijn NAVO-ambities moet opgeven en alle vier de door Rusland geclaimde regio’s moet opgeven. Oekraïne heeft dat afgewezen als een overgave.

...