VS en Venezuela ruilen gevangenen uit

door

Een groep van 252 Venezolanen die eerder dit jaar door de Verenigde Staten werd gedeporteerd op verdenking van lidmaatschap van de beruchte bende Tren de Aragua, is vrijdag teruggekeerd naar Venezuela. De terugkeer volgde op een gecoördineerde uitwisseling waarbij ook tien Amerikanen, die in Venezuela vastzaten, werden vrijgelaten en teruggebracht naar de VS.De Venezolanen werden in maart vanuit de VS naar El Salvador gestuurd, nadat voormalig president Donald Trump zich beriep op de Alien Enemies Act van 1798 om vermeende bendeleden versneld te deporteren – zonder normale immigratieprocedures of toegang tot de rechter. In El Salvador werden zij vastgehouden in de zwaar beveiligde gevangenis CECOT, die internationaal bekendstaat om haar harde detentieomstandigheden.President Nicolás Maduro verwelkomde de terugkeerders persoonlijk op het vliegveld nabij Caracas, waar twee vliegtuigen vrijdagavond landden. Volgens de Venezolaanse autoriteiten hebben slechts zeven van de 252 mannen een ernstig strafblad. Alle teruggekeerde mannen zullen medische controles ondergaan voordat ze naar huis worden gestuurd.De deportaties leidden in de VS tot juridische procedures en scherpe kritiek van mensenrechtenorganisaties, die stellen dat de rechtsstaat werd omzeild. Familieleden van de gedeporteerden ontkennen betrokkenheid bij bendes en zeggen dat de mannen geen kans kregen zich te verdedigen. “Ik krijg kippenvel over mijn hele lichaam,” reageerde Angie Rios, de Amerikaanse echtgenote van een van de vrijgelaten mannen, op sociale media.De terugkeer van de Venezolanen maakt deel uit van een bredere overeenkomst tussen de Verenigde Staten, Venezuela en El Salvador. In ruil kwamen ook tien Amerikaanse staatsburgers, die in Venezuela vastzaten, vrij. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio bevestigde de vrijlating van deze tien Amerikanen en bedankte de Salvadoraanse president Nayib Bukele voor zijn bemiddeling. Op sociale media toonde de Amerikaanse ambassade in Caracas een foto van de vrijgelaten Amerikanen met vlaggen, samen met diplomaat John McNamara.Daarnaast kondigden Amerikaanse functionarissen aan dat Venezuela ook tachtig binnenlandse politieke gevangenen zou vrijlaten. De Venezolaanse overheid sprak in haar verklaring van “alternatieve detentiemaatregelen.” Onder de vrijgelatenen is voormalig oppositiepoliticus Williams Dávila, die sinds augustus vorig jaar vastzat. NGO’s meldden de vrijlating van minstens veertien anderen.Ook keerden zeven Venezolaanse kinderen terug die eerder in de VS van hun ouders waren gescheiden tijdens immigratieprocedures. Zij maakten deel uit van een reguliere deportatievlucht.De Alien Enemies Act, oorspronkelijk bedoeld voor oorlogstijd, kreeg beruchte bekendheid tijdens de Tweede Wereldoorlog toen mensen van Japanse, Duitse en Italiaanse afkomst werden geïnterneerd. Het gebruik van deze wet door Trump leidde tot juridische conflicten over de macht van de uitvoerende macht en het recht op gerechtelijke toetsing. In mei oordeelde het Amerikaanse Hooggerechtshof dat de regering constitutioneel toereikende kennisgeving moet geven en dat betrokkenen recht hebben op een zogenoemde habeas corpus-procedure.De Venezolaanse regering stelt al langer dat de detentie van haar burgers in het buitenland in strijd is met het internationaal recht. Tegelijkertijd wijzen critici erop dat Venezuela zelf activisten en oppositieleden vasthoudt onder vergelijkbare omstandigheden.