Vraagtekens rond tekenbonus TotalEnergies

door Armand Snijdersbeeld Facebook Staatsolie
Er zijn vraagtekens gerezen over de tekenbonus die oliegigant TotalEnergies zou hebben betaald aan Staatsolie bij het beklinken van het definitieve investeringsbesluit (FID) op 1 oktober. Uiteindelijk kwam er dertien miljoen US dollar terecht in de zorgsector. Maar het lijkt zeer onwaarschijnlijk dat dit het volledige bedrag is dat door TotalEnergies is betaald. Waar is de rest gebleven?

Artur Nunes-da-Silva van TotalEnergies Suriname en Scott Grandt van partner APA Corporation ondertekenden een overeenkomst met minister Amar Ramadhin van Volksgezondheid voor de schenking van dertien miljoen US dollar “om bij te dragen aan het verbeteren van de gezondheidszorg voor moeders en kinderen in ‘s Lands Hospitaal en het Academisch Ziekenhuis Paramaribo (AZP)”.

‘Het betreft een eigen initiatief van Total als onderdeel van hun Corporate Social Responsibility en goodwill.’
– Staatsolie-staflid Willy Cheng
Iedereen ging er van uit dat dit onderdeel was van de tekenbonus die TotalEnergies betaalt voor het definitieve investeringsbesluit dat het bedrijf heeft genomen om de olie voor de Surinaamse kust naar boven te halen en dat de onderneming miljarden US dollars zal opleveren. Echter, TotalEnergies deed daar geen mededelingen over, terwijl Staatsolie-directeur Annand Jagesar destijds zei dat de donatie van de twee buitenlandse maatschappijen de ondertekeningsbonus is.
Maar daar kwam hij later op terug en nu zegt hij dat het geen ondertekeningsbonus is. “Het gaat om een sponsoring van moeder- en kindzorg in het AZP en ’s Lands Hospitaal. Het project zal door TotalEnergies zelf worden getrokken. Dit ter meerdere garantie dat het geld niet aan andere onderdelen wordt besteed”, aldus Jagesar tegenover de Ware Tijd.
Ook Willy Cheng, stafmedewerker van Staatsolie, schreef in een reactie op sociale media dat de geste geen bonus of instapvergoeding is die voortkomt uit de FID. “Het betreft een eigen initiatief van Total als onderdeel van haar Corporate Social Responsibility en goodwill.” Echter, dit alles roept alleen maar meer vraagtekens op, want wat is er dan met de tekenbonus gebeurd? Heeft TotalEnergies wel betaald en zo ja aan wie? Jagesar reageert daar desgevraagd niet op.
Bedonderd door ExxonMobil
Het geven van een ondertekeningsbonus is met name in de olie-en gaswereld de normaalste zaak van de wereld. Er liggen geen standaardbedragen vast hoeveel precies een multinational moet geven aan het land waarin ze aan de slag gaat, maar er zijn wel richtlijnen. Tegenover pakweg vijfhonderd miljoen vaten olie staat een tekenbonus van dertig miljoen US dollar. Maar de oliemaatschappijen zijn doorgaans heel gierig en moeten van hun aandeelhouders zo min mogelijk uitgeven om zoveel mogelijk winst te maken. Ze proberen dus het onderste uit de kan te halen – het liefst met het mes op de keel – en willen zo min mogelijk uitgeven.
Dat heeft buurland Guyana aan den lijve ondervonden toen het eind 2017, begin 2018 met ExxonMobil afspraken maakte over de winning van de hoogwaardige olie die voor zijn kust ligt. Die voorraad werd toen nog geschat op 3,5 miljard vaten, terwijl dat nu ruim elf miljard is. Guyana ontving destijds slechts een armzalige achttien miljoen US dollar bonus van ExxonMobil.
Nadeel Guyana
De in de Verenigde Staten wonende en werkende Guyanese econoom Tarron Khemraj heeft berekend dat die ondertekeningsbonus eigenlijk 238 miljoen US dollar had moeten zijn. Zeker gezien het feit dat de risicofactoren voor Guyana erg laag zijn, de kwaliteit van de ruwe olie goed is vergeleken met verschillende andere landen en de transportkosten naar raffinaderijen in Houston, Texas of naar Trinidad ook erg laag zijn, vergeleken met de transportkosten vanuit bijvoorbeeld Australië. Maar Guyana kreeg geen 238 miljoen US dollar, maar nam genoegen met de schamele achttien miljoen US dollar, iets meer dan 5 procent van wat het had kunnen krijgen.
Ook andere academici en advocaten hebben de basis van de ontvangen bonus van achttien miljoen US dollar in twijfel getrokken. Er was een duidelijk gevoel dat Guyana was bedrogen met de tekenbonus. Ook de overeenkomsten voor de oliewinning bleken achteraf ongunstig voor het land. Het luidde mede het einde in van het presidentschap van David Granger, wiens regering verantwoordelijk werd gehouden voor de onvoordelige afspraken die zijn gemaakt.
Guyana is nu dankzij de olie momenteel één van de snelst groeiende economieën in de wereld, maar volgens Khemraj zou het land er nog veel beter voor hebben gestaan als de onderhandelaars zich destijds niet zo hadden laten bedonderen door ExxonMobil. Twee jaar geleden wist het land bij verschillende multinationals tekenbonussen van zo’n honderd miljoen US dollar in de wacht te slepen voor overeenkomsten in verband met nieuwe olievondsten. Door schade en schande was men wijs geworden.
Kleine lettertjes en details
Staatsolie sloot in 2021 een contract met Chevron waardoor het bedrijf voor de kust naar olie mocht zoeken in het ondiepe gedeelte van Blok 5. Daarvoor ontving Staatsolie 30.875.000 US …