VN-mensenrechtencommissaris: ‘Reguleren van online haatzaaierij is geen censuur’

door

PARAMARIBO — Meta’s herziening van het beleid voor contentmoderatie en factchecking baart zorgen over de vrijheid van meningsuiting. Hoewel Meta beweert deze vrijheid te beschermen, vormt de herziening juist een bedreiging voor veel mensen en gemeenschappen. Dat stelt Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties, Volker Türk, in een verklaring.

Meta, moedermaatschappij van Facebook en WhatsApp, wil geautomatiseerde moderatie aanpassen om alleen “ernstige” overtredingen, zoals terrorisme, aan te pakken. Dit, in combinatie met het beleid van bedrijven als Telegram en X (voorheen Twitter), zal waarschijnlijk leiden tot een toename van beledigende en haatdragende content op grote socialemediaplatforms, meent Türk.

“De verwachte toename van ongereguleerde content en haatzaaierij is altijd schadelijk, maar kan desastreus zijn tijdens conflicten, crises en verkiezingen”VN Hoge Commissaris Volker Türk

Deze content zal, volgens hem, vaak zijn gericht op gemarginaliseerde groepen, zoals LGBTIQ+-personen, vluchtelingen, migranten en minderheden, waardoor zij van deze platforms worden verdreven, minder zichtbaar zijn en verder geïsoleerd raken. Dit beperkt hun vrijheid van meningsuiting. Echter, de gevolgen reiken verder dan individuele personen en groepen, aldus de VN-functionaris.

Beperking

Vrijheid van meningsuiting betekent niet alleen het recht om de mening te uiten, maar ook het recht om informatie te zoeken en te ontvangen. Slecht gereguleerde platforms beperken deze vrijheid. Door bepaalde groepen het zwijgen op te leggen, wordt de beschikbare informatie voor iedereen beperkt. Door de verspreiding van leugens en desinformatie toe te staan, wordt de informatieomgeving vergiftigd, vervaagt de grens tussen feit en fictie en wordt de basis voor openbaar debat ondermijnd, meent Türk.

“De verwachte toename van ongereguleerde content en haatzaaierij is altijd schadelijk, maar kan desastreus zijn tijdens conflicten, crises en verkiezingen. Dit kan honderden miljoenen mensen treffen, ook degenen die geen gebruik maken van deze platforms. Het gevaar van desinformatie die aanzet tot geweld is reëel, zoals recente gebeurtenissen in Syrië en het aanzetten tot geweld tegen de Rohingya in Myanmar (waar Facebook in 2018 zelf tekortkomingen erkende) aantonen”, zegt hij.

Geen censuur

Ook verkiezingen wereldwijd, van Brazilië tot Kenia, Moldavië en Roemenië, zijn beïnvloed door desinformatie en haatzaaiende content op sociale media. Bedrijven moeten daarom hun verantwoordelijkheid nemen en staten moeten ervoor zorgen dat online en offline debatruimtes open blijven voor iedereen.

Hoewel contentmoderatie complex en controversieel kan zijn, aldus Türk, is het reguleren van online haatzaaierij om schade te voorkomen geen censuur. Het is essentieel voor informatie-integriteit in het digitale tijdperk en een verantwoordelijkheid van socialemediaplatforms. Internationale mensenrechtenwetgeving biedt hiervoor een kader, gericht op het beschermen van ieders vrijheden en het voorkomen van aanzetten tot haat en geweld.

Kostbaar goed

Türk: “Onze vrijheid van meningsuiting is een kostbaar goed dat we moeten beschermen. Dit betekent dat we aanzetten tot haat en geweld moeten aanpakken wanneer de wet wordt overtreden en dat we ieders recht op toegang tot diverse informatiebronnen moeten waarborgen. Platforms die geweld negeren en de bedreigingen waarmee journalisten en mensenrechtenverdedigers worden geconfronteerd, zullen de vrijheid van meningsuiting ondermijnen.”

Effectief contentbeheer, stelt hij verder, vereist transparantie, verantwoording en de mogelijkheid om beslissingen aan te vechten. Het moet rekening houden met context, taalnuances en de bredere informatieomgeving. Open en geïnformeerde debatten in de samenleving zijn cruciaal. Mensenrechten moeten het leidende kompas zijn om het publieke discours te beschermen, vertrouwen op te bouwen en ieders waardigheid te waarborgen.