VES heeft scherpe kritiek op overeenkomst met Chinalco

door

Risico op economische en milieu-complicaties
De Vereniging van Economisten in Suriname (VES) heeft scherpe kritiek geleverd op de bauxietovereenkomst die op 25 november 2024 werd ondertekend tussen de Surinaamse regering en de Chinese Aluminium Corporation (Chinalco).
De overeenkomst, die als een belangrijke stap in de economische ontwikkeling van Suriname wordt gepresenteerd, roept echter veel bezorgdheid op bij deskundigen, beleidsmakers en milieuactivisten.
De VES heeft gewaarschuwd voor de aanzienlijke risico’s die de overeenkomst met zich meebrengt, zowel op economisch- als milieugebied. Volgens de vereniging bevat de deal onduidelijkheden en kunnen de voorwaarden, als ze niet herzien worden, ernstige gevolgen hebben voor de Surinaamse economie, de sociale structuur van het land en het milieu. De overeenkomst werd gesloten in een tijd waarin de regering van Suriname ambitieuze plannen had voor de ontwikkeling van het Bakhuisgebied in het westen van het land, een regio die rijk is aan natuurlijke hulpbronnen, waaronder bauxiet.
De presidentiële commissie Ontwikkeling West-Suriname Bakhuis Bauxiet stelde een ontwikkelingsplan op dat leidde tot een Memorandum of Understanding (MoU) met Chinalco.
Het MoU, samen met de conceptmijnovereenkomst, werd eind november aan De Nationale Assemblee voorgelegd voor goedkeuring. De regering hoopt met deze overeenkomst zowel werkgelegenheid te creëren als economische groei te stimuleren door de export van bauxiet.
Betrokkenheid
Desondanks wijst de VES op een aantal belangrijke tekortkomingen in het proces. Volgens de VES werd er onvoldoende transparantie betracht bij de onderhandelingen en zijn er ernstige vragen over de manier waarop de overeenkomst tot stand kwam. Het ontbreken van openbare debatten en de minimale betrokkenheid van de Surinaamse samenleving bij het besluitvormingsproces heeft veel vraagtekens opgeworpen. De VES stelt dat de Surinaamse bevolking en andere belanghebbenden niet adequaat geïnformeerd zijn over de mogelijke gevolgen van het project, vooral gezien de omvang van de impact die de bauxietwinning op verschillende gebieden zou kunnen hebben. Een van de belangrijkste zorgen betreft de verplaatsing van bewoners in het Bakhuisgebied. De VES betwist de bewering van de commissie dat 5.000 mensen moeten verhuizen als gevolg van de bauxietwinning. Volgens de vereniging is dit aantal veel lager, maar blijft het feit dat bewoners mogelijk gedwongen zullen worden om hun huizen te verlaten, een ernstige zorg. De VES wijst op het feit dat Chinalco in de overeenkomst het recht heeft om verplaatsingen te eisen, zelfs zonder dat de Surinaamse wetgeving hierbij in aanmerking wordt genomen. Dit zou, volgens de VES, de soevereiniteit van Suriname in gevaar kunnen brengen.
Economische onzekerheid
De VES maakt zich ook zorgen over de mate waarin de overeenkomst de nationale soevereiniteit van Suriname ondermijnt. De overeenkomst verleent Chinalco en zijn dochterondernemingen privileges die hen ontslaan van bepaalde nationale regels. In artikel 7.10 van de overeenkomst wordt bijvoorbeeld bepaald dat Chinalco-werknemers onbegrensd buitenlandse overmakingen mogen doen, terwijl artikel 21 voorziet in de mogelijkheid voor Chinalco om eigendommen te verplaatsen zonder toestemming van de Surinaamse autoriteiten. Dergelijke bepalingen zouden, volgens de VES, de controle van de Surinaamse regering over het project en de daaruit voortvloeiende inkomsten ernstig kunnen beperken.
Financieel gezien roept de overeenkomst, volgens de VES, ook twijfels op over de voordelen voor Suriname. De overeenkomst voorziet in royalty’s die variëren tussen de 3,5 procent en 5 procent, afhankelijk van de bauxietprijs. De VES is echter van mening dat de werkelijke inkomsten voor de staat waarschijnlijk veel lager zullen uitvallen door de complexe prijsstelling en de onduidelijke belastingvoorwaarden. Bovendien wordt de invloed van de Surinaamse regering op de industriële strategieën van Chinalco volledig uitgesloten, wat kan leiden tot een situatie waarin de economische voordelen voor Suriname minimaal blijven.
Milieu-impact
Een ander belangrijk punt van zorg betreft de milieu-impact van de bauxietwinning in het Bakhuisgebied, dat bekend staat om zijn biodiversiteit.
De VES heeft aangegeven, dat de Surinaamse regering onvoldoende maatregelen heeft genomen om de schadelijke effecten op de natuur te mitigeren, zoals ontbossing en vervuiling die gepaard gaan met bauxietwinning. Het Bakhuisgebied vormt een belangrijk ecosysteem, en de VES vreest dat de mijnbouwactiviteiten het milieu op lange termijn zwaar zullen belasten. Bovendien blijkt uit de overeenkomst dat er geen concrete afspraken zijn gemaakt over het compenseren van de milieuschade, zoals het verkrijgen van carbon credits of het stimuleren van duurzame praktijken.
Herziening overeenkomst
Gezien de complexe en mogelijk schadelijke voorwaarden van de overeenkomst, roept de VES de Surinaamse regering op om de deal te heroverwegen. De organisatie pleit voor een meer grondige evaluatie van de economische, sociale en milieu-effecten van het project, en voor een grotere betrokkenheid van de Surinaamse samenleving bij het besluitvormingsproces. De VES benadrukt dat Suriname niet alleen naar de kortetermijnvoordelen van bauxietwinning moet kijken, maar ook naar de langetermijngevolgen voor de lokale gemeenschappen, het milieu en de nationale economie.
De toekomst van het Surinaamse bauxietproject blijft dus …