Verkiezingen mei 2025: Gewijzigd kiesstelsel, veranderde procedures en nieuw materiaal

door

Tekst en beeld Valerie Fris

PARAMARIBO — Niet alleen het evenredigheidsstelsel is nieuw tijdens de verkiezingen van 25 mei, maar er zullen ook nieuwe procedures worden gehanteerd en er is nieuw, kostenbesparend verkiezingsmateriaal aangeschaft. Zo kwam naar voren tijdens een infosessie van het ministerie van Binnenlandse Zaken (Biza) voor de media in het Lalla Rookh-gebouw.

De melkbussen die dienden als stembus worden vervangen door plastic boxen. Daarnaast zullen de stemhokken van pvc materiaal zijn in plaats van aluminium. Publicatie over nieuw materiaal bij de verkiezingen, in vergelijking met voorgaande keren, leidde tot kritiek uit de samenleving. Zo bestaat de vrees dat met de plastic boxen kan worden gesjoemeld. Echter, Biza-directeur Mohamad Nasier Eskak stelde de gemeenschap gerust. “Men hoeft niet te vrezen dat de boxen niet veilig zijn. Ze worden namelijk gesloten met kabelbinders.”

“Door de groei van het aantal kiesgerechtigden komen er 23 stemlocaties bij, wat het totaal aantal brengt op 673”Biza-directeur Mohamad Nasier Eskak

Vanwege onder meer andersoortig materiaal zijn de kosten voor de verkiezing twaalf miljoen US dollar minder, zei Eskak. Doordat de pvc-stemhokken opklapbaar en daardoor makkelijk te transporteren zijn, maar ook de plastic boxen veel minder wegen dan de melkbussen die eerder werden gebruikt, wordt er met name bespaard op transportkosten naar het binnenland per boot of per vliegtuig.

Aanpassingen

Vroeger mocht de kiezer op het totaal aantal zetels dat beschikbaar was voor een ressortraad, inkleuren op het stembiljet. Nu mag slechts één hokje worden ingekleurd anders is het stembiljet ongeldig. “Bij het evenredigheidsstelsel zal het betekenen dat een politieke organisatie die tien procent van het totaal aantal stemmen in het hele land behaalt, ook tien procent van het aantal zetels behaalt”, legde Lothar Boksteen, voormalig hoofd van het Centraal Hoofdstembureau (CHS), uit.

De taken van het CHS zijn aangepast. Tijdens de vorige verkiezingen werd de zetelberekening afzonderlijk door het hoofdstembureau van elk kiesdistrict gedaan. Maar nu zal er één landelijke berekening zijn om de 51 assembleezetels toe te kennen. Dit zal worden uitgevoerd door het CHS. “Omdat bij het berekenen van de zetels niet altijd volle zetels worden behaald en afronden niet altijd leidt tot een bevredigend resultaat, zal het CHS door een wiskundige formule het evenredige gemiddelde berekenen. Daarbij wordt de methode van grootste gemiddelde deler gehanteerd”, verklaarde Boksteen. Voor de politieke partijen geldt dat een bewijs voor registratie van DNA-kandidaatstelling van het CHS niet meer nodig is.

Data

Tot en met zaterdag hadden 76.000 mensen gecontroleerd of ze op de kiezerslijst staan. Dertigduizend van hen hadden dat gedaan bij de voorlopige ter inzage legging van 14 oktober tot en met 15 december 2024. En bij de wettelijke ter inzagelegging, die op 14 januari begon, waren het er 46.000. Deze termijn sluit woensdag.

Voor het binnenland zijn vanwege financiële problemen pas op 4 februari 195 pendellocaties bijgekomen. “Maar we hebben de lijsten wel ter inzage geplaatst op de plekken die de wet voorschrijft en dat zijn de districtscommissariaten en de politiebureaus. Het is ook mogelijk om online op verkiezingen.gov.sr de gegevens te controleren.”

Nadat de wettelijke ter inzage legging is afgesloten, zal de registratie voor politieke partijen plaatsvinden van 19 tot en met 24 februari. De dag der kandidaatstelling is 25 maart. Wanneer de oproepingskaarten worden verstrekt zullen de districtscommissarissen besluiten. In elk geval zal dat tot en met 22 mei mogelijk zijn.

Per 14 januari zijn er 401.854 stemgerechtigden geregistreerd. Dat betekent dat er in vergelijking met de vorige verkiezingen minimaal 17.500 nieuwe stemgerechtigden zijn bijgekomen. De verwachting is dat tot en met mei nog ongeveer tweeduizend volgen. “Door de groei van het aantal kiesgerechtigden komen er 23 stemlocaties bij, wat het totaal aantal brengt op 673”, zei Eskak. Paramaribo en Wanica huisvesten 66 procent van het aantal kiesgerechtigden. In Paramaribo is er een grote concentratie kiezers in Latour en Flora.

Ook het aantal politieke organisaties dat wil deelnemen aan de verkiezingen is toegenomen. Er is een berekening gemaakt dat het stembiljet zo’n zeventig centimeter lang zal zijn en vijftig centimeter breed. Alleen de van de lijsstrekker kan daardoor worden geplaatst. Na 24 februari (bij de registratie van politieke partijen) zal het duidelijk worden hoe groot het stembiljet uiteindelijk zal zijn.

De stemhokken zijn nu van pvc materiaal.