Verbinding

door

KEVINS KIJK / Kevin Headley

Eén van mijn favoriete boeken uit mijn jeugd is ‘Kamla en de vergulde man’ van Gerrit Barron. Ik heb het meerdere keren gelezen en duik er nog steeds af en toe in. Het verhaal volgt Kamla, die op zoek gaat naar verschillende elementen om zo de inheemse koning van het oude, onzichtbare Suriname te kunnen zien. Naast de inheemse cultuur verweeft het boek elementen uit de Surinaamse folklore, zoals bakru en leba. Aan spanning en avontuur ontbreekt het niet.

Toen ik het boek voor het eerst las, voelde ik me direct verbonden met Kamla’s zoektocht. Een tiener die steeds meer ontdekt over de oude tradities en verborgen kennis binnen de familie. Ik voelde verrassing, maar ook trots.

“De inheemsen weten hoe ze met hun omgeving moeten communiceren en hoe ze er op een respectvolle manier mee omgaan”

Zelf heb ik inheems bloed; mijn voorouders komen uit Commewijne. Ik ken een paar inheemse woorden en ben de afgelopen jaren, door eigen onderzoek, steeds meer te weten gekomen over mijn culturele achtergrond. Zo ontdekte ik de betekenis achter bepaalde tradities, zoals de mierenproef.

Kapitein Ricardo Pané van Galibi vertelde me eens dat deze proef – waarbij het uithoudingsvermogen van jongeren wordt getest door bijtende mieren op hun huid te verdragen – meer is dan een pijnlijke beproeving. Het is een rite de passage, een symbool van moed en volwassenwording. Er is nog zoveel te leren en wanneer ik de kans krijg verdiep ik me er verder in.

Toch doet het pijn te zien hoeveel tradities verwateren en hoeveel kennis dreigt te verdwijnen. Inheemse jongeren tonen steeds minder interesse in hun eigen cultuur. Pané benadrukte in ons gesprek dat ouderen een grotere inspanning moeten leveren om kennis over te dragen: ‘Wanneer jongeren jong zijn, willen ze deze zaken niet leren, maar wanneer ze ouder worden, hebben ze daar spijt van. Daarom moeten wij harder werken om kennis vast te leggen en over te dragen, zodat die niet verloren gaat’.

Wat me vooral raakt van de inheemse cultuur, is de diepe verbondenheid met de natuur. De inheemsen weten hoe ze met hun omgeving moeten communiceren en hoe ze er op een respectvolle manier mee omgaan; een waardevolle levenswijze, zeker nu klimaatverandering dwingt tot herbezinning over onze relatie met de natuur.

Toch is de positie van de inheemse gemeenschappen in Suriname allesbehalve rooskleurig. In veel gebieden waar zij wonen, vooral in het binnenland, ontbreekt het aan goed onderwijs en degelijke gezondheidszorg. Ondanks deze achterstelling blijven de gemeenschappen vechten voor verbetering. Zo neemt Matta het heft in eigen hand door zelf voorzieningen, zoals openbaar vervoer en schoon drinkwater, te regelen.

Een cruciaal onderdeel van hun strijd is de erkenning van grondenrechten, een kwestie waarvoor zij, samen met de tribale volken, al decennialang vechten. Geen gemakkelijke strijd; een strijd die zelfs levens heeft gekost, maar wel een noodzakelijke strijd. Immers, grondenrechten zijn onlosmakelijk verbonden met hun identiteit: zij maken deel uit van de omgeving waar ze wonen.

Ik hoop dat deze kwestie nog in deze regeringsperiode wordt behandeld. De erkenning ervan zou niet alleen een overwinning zijn voor de inheemse gemeenschappen, maar voor heel Suriname. Een land dat zijn oorspronkelijke bewoners respecteert en waardeert, en bouwt aan een rechtvaardigere toekomst voor iedereen.

headleydwt@gmail.com