Veemagnaat in Brazilië boegbeeld in strijd tegen ontbossing

door

Een koe met een trackingtag bevestigd aan het oor tijdens een veiling in de stad Xinguara in het binnenland van de deelstaat Para, Brazilië. (Foto: Reuters)

Decennia van veeteelt in het Amazonegebied hebben Roque Quagliato – door velen de ‘koning van het vee’ genoemd – fortuin gebracht. Maar ze leverden hem ook reputatieschade en juridische problemen op. De boerderijen van zijn familie werden in de jaren negentig beschuldigd van het uitbuiten van arbeiders onder slavernij-achtige omstandigheden. In de vroege jaren 2000 werd hij aangeklaagd voor grootschalige ontbossing.Vandaag, op 85-jarige leeftijd, staat Quagliato opnieuw in de schijnwerpers. Niet vanwege controverses, maar als boegbeeld van een ambitieus overheidsprogramma: het individueel labelen van miljoenen runderen in de deelstaat Pará om hun herkomst traceerbaar te maken – een belangrijke stap in de strijd tegen illegale ontbossing in de Amazone.”We hopen dat dit programma Brazilië uiteindelijk een betere prijs oplevert op de internationale markt,” zegt Quagliato tijdens een veeveiling in Xinguara. Ontbossing, voegt hij toe, “is nu iets voor de gevangenis.”Chips in runderen vóór klimaattopQuagliato’s kudde was de eerste die een elektronische oormerk-chip kreeg. De timing is strategisch: in november ontvangt Brazilië wereldleiders voor de VN-klimaattop (COP). Pará – waar bijna 26 miljoen runderen grazen, vergelijkbaar met heel Australië – wil tegen 2027 al het vee individueel identificeren.Het systeem moet niet alleen illegale ontbossing tegengaan, maar ook de diergezondheid verbeteren en de exportpositie versterken. Uruguay, dat al jaren elk rund individueel traceert, ontvangt gemiddeld 8% hogere exportprijzen dan Brazilië, vooral dankzij de Europese markt.Toch is het begin stroef. Sinds de wet eind 2023 werd aangenomen, zijn slechts zo’n 12.000 runderen in Pará gemerkt.Verzet én steun onder boerenHoewel veel boeren sceptisch zijn – onder meer uit vrees voor kosten, bureaucratie of sancties – steunen enkele grote veehouders het plan. Dat is cruciaal, stelt Andy Jarvis van het Bezos Earth Fund, dat ruim 16 miljoen dollar bijdraagt aan het project.”Het succes van deze hervorming hangt volledig af van de steun van de boeren,” zegt Jarvis.Een van hen is Lincoln Bueno, een prominente veehouder die toegeeft nog niet te zijn begonnen met merken uit angst voor repercussies: “Ik wil niet gestraft worden als blijkt dat ik vee heb gekocht van boeren die illegaal hebben ontbost,” zegt hij.Quagliato onder drukOndanks zijn publieke steun voor het programma blijft Quagliato omstreden. Volgens het Braziliaanse federale milieuagentschap heeft hij nagenoeg al zijn boetes voor illegale ontbossing betaald. Eén zaak is geschikt, waarbij hij toezegde het bos opnieuw aan te planten. Een familielid werd recentelijk veroordeeld voor slavenarbeid, maar is in beroep gegaan. Quagliato zelf weigert commentaar.Kleine boeren in de knelDe hervorming dreigt vooral kleine boeren te raken. Alaion Lacerda, die vijftig runderen houdt in het regenwoud van Pará, zegt dat hij bang is dat de wet hem zal uitsluiten van de markt. Zijn dieren grazen deels op ontbost terrein.”Bijna iedereen hier loopt risico,” zegt hij. “Als ik wil herbebossen, moet ik minder dieren houden. Dat raakt direct mijn inkomen.”Toch ziet de overheid ook kansen: boeren kunnen hun verleden wissen door bos te laten teruggroeien. Dergelijke ‘amnestie in ruil voor herstel’ moet het draagvlak voor het programma vergroten.Geen wondermiddel, wel een stapVolgens deskundigen is individuele tracering geen wondermiddel tegen ontbossing, maar wel een belangrijke stap. Satellieten leveren dagelijkse data over kap, en dankzij de chips kunnen ambtenaren controleren of vee illegaal gebied betreedt.”Wat je ook wilt controleren, je kunt niet alles aanpakken,” zegt Raul Protazio Romao van het ministerie van Milieu in Pará. “Maar je kunt wel beginnen, en voortdurend gaten dichten.”Ondanks technische opstartproblemen en scepsis blijft het project hoopvol ontvangen. Zo doneerde vleesverwerker JBS, ‘s werelds grootste, 300.000 oormerken aan het programma. En volgens NGO Imaflora, die het project mede uitvoert, is het politieke momentum ongekend sterk.”We hebben politieke wil. En dat is al meer dan de helft,” zegt beleidsmanager Marina Guyot.