Veel meer executies in Saudi-Arabië, gemiddeld bijna één per dag

door

De doodstraf wordt in Saudi-Arabië veel vaker toegepast dan enkele jaren geleden. Dit jaar zijn van januari tot en met juni 180 mensen geëxecuteerd, schrijft Amnesty International. Ook vorig jaar werd gemiddeld bijna elke dag een doodvonnis uitgevoerd in het koninkrijk, met 345 executies.
Dat is het hoogste aantal executies in Saudi-Arabië in dertig jaar tijd, concludeert de mensenrechtenorganisatie in een rapport van 57 pagina’s. De onderzoekers stellen dat het document “de duistere en dodelijke realiteit blootlegt achter het progressieve imago dat de autoriteiten wereldwijd proberen uit te stralen.”
Vaak doodstraf om drugsEen nieuwe trend in Saudi-Arabië is dat vooral veroordelingen wegens een drugsmisdrijf leiden tot de doodstraf. Het afgelopen half jaar gold dat voor tweede derde van de geëxecuteerden.
Begin 2022 beweerde kroonprins Mohammed bin Salman nog dat de doodstraf feitelijk was afgeschaft, behalve voor één misdaad: moord. “Daar kunnen we niets aan doen. Zelfs als we dat zouden willen, want de koran schrijft het voor”, zei de machthebber van het land destijds in een interview met het Amerikaanse tijdschrift The Atlantic.
Later dat jaar werden de executies van mensen die veroordeeld zijn wegens drugsmisdrijven hervat. In 2023 ging het nog om enkele executies. Vorig jaar was er sprake van een forse stijging: toen had 35 procent van alle uitgevoerde doodvonnissen te maken met een drugsmisdrijf.
Het koninkrijk heeft geen verklaring gegeven waarom het aantal executies toeneemt. Amnesty baseert zijn statistieken op bekendmakingen van de Saudische overheid.
Buitenlanders“We zien ook een huiveringwekkende trend dat buitenlanders ter dood worden gebracht”, zeggen de onderzoekers, “voor misdaden waar nooit de doodstraf op zou moeten staan.” Daarmee doelt de organisatie op drugsmisdrijven. Alleen al vorige maand werden om die reden 34 buitenlanders geëxecuteerd. Ze waren afkomstig uit landen als Egypte, Ethiopië, Jordanië, Nigeria, Pakistan Somalië en Syrië.
Saudi-Arabië is een van de vier landen wereldwijd waar vorig jaar mensen vanwege drugsmisdrijven werden geëxecuteerd. De buitenlandse veroordeelden hebben volgens Amnesty geen eerlijk proces gehad. Ze hadden niet of nauwelijks toegang tot een advocaat of rechterlijke bijstand, stelt de mensenrechtenorganisatie na gesprekken met familieleden en experts en op basis van documenten.
De afgelopen jaren heeft Saudi-Arabië de strijd tegen drugssmokkelaars opgevoerd, zo melden staatsmedia. Het Amerikaanse tijdschrift Foreign Policy kwam in 2021 tot de conclusie dat het land de ‘drugshoofdstad’ van het Midden-Oosten was geworden. Een overzicht van alle arrestaties sindsdien is niet openbaar gemaakt.
‘Terrorisme’Bijna de helft van alle geëxecuteerden vorig jaar in Saudi-Arabië was ter dood veroordeeld wegens moord. In 14 procent van de gevallen was er sprake van ’terrorisme’. Volgens de opstellers van het rapport is de definitie hiervan erg breed en zijn ook politieke dissidenten onder deze noemer ter dood gebracht.
De sjiitische minderheid is oververtegenwoordigd in de groep geëxecuteerden. Tussen 2014 en 2015 vormden sjiieten tussen de 10 en 12 procent van de bevolking. Amnesty stelt dat 42 procent van de terdoodveroordeelden wegens terrorisme sjiiet was. De mensenrechtenorganisatie legt een directe link met onderdrukking.
China en IranAlleen in China en Iran worden jaarlijks meer mensen ter dood veroordeeld dan in Saudi-Arabië. Een kanttekening daarbij is dat met name China veel meer inwoners heeft dan het koninkrijk, waar zo’n 35 miljoen mensen wonen.
Onder de heerschappij van Mohammed bin Salman zijn in Saudi-Arabië hervormingen doorgevoerd. Zo hebben vrouwen meer rechten gekregen. Maar tegelijkertijd zijn activisten die opkwamen voor meer vrouwenrechten opgepakt en vervolgd.
Op het gebied van topsport trekt het land grote evenementen en atleten aan. De autoriteiten verwerpen de beschuldiging van mensenrechtenorganisaties dat de sportactiviteiten zijn bedoeld als windowdressing.