VAN ‘T HOGERHUYSSTRAAT, IDB EN RECHTERLIJKE MACHT

door

De staat Suriname wordt voor wat betreft de tweede fase van de rehabilitatie Van ‘t Hogerhuysstraat-Slangenhoutstraat, tegen de muur gedrukt. Het maanlandschap in die omgeving, wordt iedere dag erger. De scheidende minister van Openbare Werken, interpreteerde de rolinstructie van de kortgedingrechter, tot opschorting van werkzaamheden aan de tweede fase van het rehabilitatieproject dusdanig, dat er helemaal geen werkzaamheden meer gedaan werden. Zelfs van noodvoorzieningen of klein onderhoud, werd afgezien.
De kortgedingrechter besloot tot herinschrijving en herbeoordeling van de aanbesteding en volgde daarin de eis van aannemingsbedrijf Baitali N.V. De kortgedingrechter overwoog dat bij een nieuwe beoordeling, de inhoud van het vonnis in acht genomen diende te worden, anders gezegd, dat OW als aanbestedende partij, niet simpelweg tot een klakkeloze herhaling van zetten mocht overgaan. De scheidende minister van OW tekende hoger beroep aan tegen het vonnis in zijn demissionaire periode. De interim-minister namens de nieuwe regering, daarentegen, ging over tot het intrekken van het vonnis in de premissionaire periode voorafgaand aan het aantreden van de nieuwe en definitieve minister, de eerste minister die het fusie-ministerie van Openbare Werken en Ruimtelijke Ordening (OWRO), zal gaan aansturen. Het is opmerkelijk, dat de interim-minister dit besluit nam, terwijl hij tijdens de periode van waarneming bij het nieuwe OWRO, een eigen fusie-ministerie van voorheen Volksgezondheid, Welzijn en Arbeid te leiden had. De gevolgen voor de staat zijn verstrekkend: hij moet het vonnis uitvoeren of aanlopen tegen torenhoge dwangsommen en beschuldigingen van de trias politica, geweld aan doen. In politieke zin, moeten degenen die politiek hooi gemaakt hebben van zowel de onregelmatigheden bij het project, de overlast, de trage uitvoering, het stilleggen als de prikkelbare voorgaande minister en zijn pogingen de pers het zwijgen op te leggen, als erfgenamen te boek staan van zijn halsstarrige gedragslijn en verder gaan op de voet, die zij als verkeerd bestempeld hebben. Tot dusver het gehavende schip.

De wal in deze, vormen de houding en de recente correspondentie van de financier van USD 23 miljoen die het project kost: de Inter American Development Bank. De reden dat partijen lonken naar dit project, is het feit dat er geen schamele en onzekere begrotingsmiddelen in devaluerende SRD’s op het spel staan, ter beschikking van grillige politici, maar dat valutawaarden met een betere betaaltermijn en de waarborg van naleving conform internationale spelregels, het werk interessant maken. Die organisatie was geen partij en heeft zichzelf bij de financiering behoorlijk ingedekt. Het is immers geen commerciële organisatie en de financiering kent geen strak commercieel contractueel karakter. De IDB heeft in een schrijven aan het ministerie gesteld, dat volgens haar interpretatie van de beleidsregels over de aanbesteding en haar eigen rol bij beoordeling van de procedure, de documentatie, de aanbeveling voor selectie en de toekenningsbrief, de aanbesteding finaal en afgesloten was. De IDB waarschuwt dat het financieringsbedrag alleen in uitvoering van het oorspronkelijk besluit toegepast mag worden, zelfs in reactie op het kortgedingvonnis. Hoewel dus het burgerlijk procesrecht en de trias politica één richting op wijzen, acht de IDB zich in een gunstige positie om de Surinaamse staat te dirigeren en met het vonnis om te springen, alsof niet alleen herinschrijving bevolen is, maar ook het meenemen van de overwegingen van het kortgedingvonnis, onderdeel is van de uitspraak.
De aantredende minister van OWRO had eerder laten weten in gesprek te zijn met de IDB, maar wordt daarna met een tweede brief aan het ministerie geconfronteerd. De IDB wijst erop bij eenzijdige intrekking van de aanbesteding en dus bij herinschrijving, zij het gereserveerde bedrag simpelweg niet zal financieren. De IDB houdt zelfs een verkooppraatje voor voortgaan zonder aanbesteden, door erop te wijzen dat OWRO daarmee voorkomt dat claims voor stopzetting vermijden worden en de projecttijdlijn behouden wordt.
De opstelling van de IDB is opmerkelijk en vergaand. Ten eerste acht zij zich ver boven iedere overweging van de Surinaamse rechtsorde en feilloos en ongenaakbaar. Ondanks dat de onafhankelijke kortgedingrechter grond zag voor herinschrijving en nieuwe beoordeling, meent de IDB als financier een eigen, geldige en niet voor herhaling vatbare toets van het geheel te hebben uitgevoerd. Ofschoon de onafhankelijke kortgedingrechter meent dat het kortgedingvonnis, bij herinschrijving meegenomen moet worden en de toelating van Baitali tot een herinschrijving een verplichting is, volhardt de IDB. Ondanks dat de staat, dwangsommen en een geldig vonnis als reële en reeds uitgesproken rechtsgevolgen zal moeten dragen, bij het naast zich neerleggen van het vonnis, benoemt de IDB de mogelijkheid van potentiële claims als een relevante overweging.
De staat is natuurlijk niet zonder mogelijkheden in deze. Wie de taal van dergelijke projectdocumenten kent, is ermee bekend dat organisaties als de IDB, de hoogste ethische en compliance standaarden aanhouden en dat zelfs de hint van onregelmatigheden of verstoring van de lokale rechtsorde, voldoende is, om onder gebruikelijke omstandigheden, terughoudend te handelen. Daarnaast is de correspondentie van de hand van de ‘country representative’, wat zowel Suriname als Baitali de mogelijkheid geeft, het binnen de organisatie hoger op te zoeken of zelfs buiten de organisatie te treden om de gedragslijn van de IDB, althans, van de betrokken functionaris, onder een vergrootglas te plaatsen. Tijd is echter allerminst aan de zijde van de staat. Het wegdek is in dusdanige staat dat iedere dag dat er gewacht wordt, het personen- en goederenverkeer verder wordt ontregeld. De nabijheid tot twee industriële centra, de nationale haven en vier belangrijke verkeersknooppunten, met name in een cruciaal tijdsbestek voor de offshore ontwikkelingen, maakt dat de datum voor ‘First Oil’ in 2028, op de helling kan belanden.
De staat heeft natuurlijk altijd de mogelijkheid mee te gaan in de blufpoker van de IDB tot het bittere einde en de rehabilitatie te begroten en uit eigen middelen te betalen. Het is maar de vraag of de gunning van die werkzaamheden, met een SRD aanneemsom en onzekere betaaltermijnen als nieuwe hoofdprijs, nog een onderwerp van afgunst en rechtsprocessen zal blijven voor de grote aannemers.
Het schaduwspel achter dit geheel is natuurlijk doordrenkt van zowel partijpolitiek als geopolitiek. De IDB is lang niet het enige instituut dat met de vorige regering een vertrouwensband en een werkrelatie had en ten aanzien van de nieuwe regering op zijn minst een afwachtende houding aanneemt. De IDB en het OAS opereren binnen één regionaal kader en het zal de Surinaamse trekker van die organisatie er aardig wat aan gelegen zijn, om het imago van de vorige regering, zijn eigen betrokkenheid vanuit de toenmalige Raad van Ministers en zijn directe collega bij OW, te behoeden van wat een reeks aan kortgedingvonnissen teweeggebracht heeft.
The post VAN ‘T HOGERHUYSSTRAAT, IDB EN RECHTERLIJKE MACHT ..