Toerisme in Suriname: de droom die weigert wakker te worden

door

INGEZONDEN

Met honderden studenten heb ik in 25 jaar de wereld afgereisd. Van het curryparadijs Bangkok tot de tapasstraten van Valencia, van het stoffige Caïro tot het blinkende Singapore. We onderzochten toerismebeleid, hotelmanagement, vrijetijdseconomie en hospitality. En vrijwel overal werden we bloedserieus genomen. Rapporten verdwenen niet in lades, maar werden besproken op ministeries. Lokale bestuurders vroegen door, luisterden en gingen aan de slag.

En toen… was daar Suriname. Ook daar begeleidde ik tientallen studenten, afstudeerders en stagiaires, vol frisse ideeën, internationale vergelijkingen, haalbare plannen. Maar Suriname heeft een opmerkelijk talent: ‘wie iets komt brengen, wordt gezien als iemand die komt nemen’. Tenzij je dozen met ‘krawkraw’, saté en stroopwafels meebrengt, dan mag je naar binnen. De stagiair zonder snacks is vooral een gratis arbeidskracht met een Europese uitstraling. Zijn verslag verdwijnt in een la. Zijn aanwezigheid is goed voor de , niet voor de inhoud.

“Wat ziet de toerist? Slechte en slecht verlichte wegen, kapotte stoepen, overwoekerde bermen en overal vervallen gebouwen met drugsgebruikers en zwervers”

En dat is wrang, want Suriname heeft toeristisch goud in handen. Je hoort het overal: zóveel culturen in één land, zóveel natuur, zóveel potentie. De jungle is geen decor, maar écht. De stilte van het binnenland is niet leeg, maar vol. Maar er is geen visie, geen beleid, geen bescherming van wat waardevol is. Wat niet is verkozen, wordt niet gehoord. Wat niet snel geld oplevert, is niet interessant.

Wat ziet de toerist? Slechte en slecht verlichte wegen, kapotte stoepen, overwoekerde bermen en overal vervallen gebouwen met drugsgebruikers en zwervers. Rioolputdeksels worden gestolen – dus let op waar je loopt. Wie ’s avonds een wandeling in Paramaribo overweegt, krijgt van de receptionist het vriendelijke advies: “Blijf beter op uw kamer”.

En dat is niet vanwege muggen of regen. Ook Surinamers blijven liever binnen. Het barst van de berovingen, mishandelingen en vervolgens traag of afwezig politieoptreden. En dan hebben we het nog niet gehad over het gebrek aan goede en betaalbare accommodaties.

De Stichting Toerisme Suriname – inmiddels omgedoopt tot Suriname Toerisme Autoriteit (STA) – werd jarenlang geleid door een man die zijn toeristische kennis vooral ’s nachts opdeed als taxichauffeur. En als er eens iemand met verstand op die plek zat, was die binnen een paar maanden weer weg; gefrustreerd, uitgeput, genegeerd.

En dan is daar het ministerie van Transport, Communicatie en Toerisme (TCT). Een betere betekenis voor dit departement zou zijn: ‘Tot Christus Terugkomt. Het is al jarenlang een stempelfabriek zonder sturing, zonder structuur, zonder strategie. Dossiers verdwijnen, vergaderingen gaan nergens over en communicatie is een luxeproduct. En binnenkort worden ze ook nog eens uit hun gebouw gezet omdat ze de huur niet betaalden.

Minister Raymond Landveld, alom bekend als een integer man, is de nieuwe man aan het roer. Hij trof een ravage aan, dat is waar. Hij zegt alle zeilen te willen bijzetten om van toerisme een “economische groeikans” te maken. De STA moet “volledig operationeel” worden, bezoekersaantallen moeten omhoog en de deviezen zullen dan vanzelf binnenstromen.

In theorie klinkt het prachtig. In de praktijk ontbreekt alles wat toerisme nodig heeft: bereikbaarheid, infrastructuur, fatsoenlijk openbaar vervoer en veiligheid. Je kunt nog zoveel plannen en powerpoints hebben, maar als het fundament er niet is, moet je echt niet aan het dak denken.

En dan dat toeristische marketing waar iedere ‘toeristische’ organisatie mee pronkt en eenieder achteraan holt, is verspilde energie. Er is geen hond die dergelijke producten wil kopen; met gebakken lucht verkopen komt het land echt niet verder.

Wat is dan het echte probleem: in Suriname hoeft het niet aan geld te ontbreken; echter, het ontbreekt aan goede wil. De overheid moet zorgen voor een goede wet, zodat het bos kan worden omgezet in geld. Geloof het of niet, er ligt minimaal tweehonderd miljard US dollar te wachten, geld wat met weinig inspanning zo op te halen is. Alle problemen die Suriname heeft vallen onder de bestedingseisen uit het akkoord van Parijs (2021). Bel masra Boerleider maar.

Het ontbreekt evenwel zeker ook aan kennis en aan de wil te willen worden geholpen. De beleidsmakers en veel ad hoc-verdieners aan tours, hebben eenvoudigweg geen idee wat toerisme werkelijk inhoudt. Men denkt aan het snelle geld van een resort of een tour, niet aan langetermijnontwikkeling, kwaliteit of gastvrijheid.

Klantvriendelijkheid lijkt een onbekend concept. Soms moet je als bezoeker bijna je excuses aanbieden dat je iets wil kopen en als het al kan, betaal je de hoofdprijs terwijl je onbeschoft wordt behandeld.

Toch hoor je het overal: “We moeten toerisme ontwikkelen”. Alsof het een vergeten plant is in de achtertuin. Een beetje water en zon en het komt vanzelf goed. Maar toerisme is geen vetplant. Het is een complex ecosysteem dat visie vereist, samenwerking en respect voor kennis en vooral voor de toerist. Dáár wringt het in Suriname: men vertrouwt vooral op familie en op ‘een lekkers’, niet op expertise. En wie met ideeën komt, mag eerst uitleggen waarom hij geen bojo of tjauwmin heeft meegebracht.

Ik heb op veel plaatsen in de wereld gezien hoe toerisme tot bloei komt: met beleid, opleiding, infrastructuur, veiligheid. Suriname heeft alles in zich om te schitteren. Maar het schiet zichzelf telkens in de voet. Het wordt zo nooit een parel maar blijft een kiezelsteen met potentie.

En toch… ik blijf hopen. De herinrichting van de Waterkant en Waka Pasi zijn een mooi begin. Maar de rest van het land wacht nog steeds op dat moment waarop dromen wakker worden. Voorlopig blijven we steken in de sluimerstand.

Suriname verdient beter en vooral de toerist verdient beter. En de afstudeerstagiair? Die verdient op z’n minst een plek aan tafel – zonder doos stroopwafels.

Presley Bergen

De redactie van de Ware Tijd stelt lezers in de gelegenheid stukken in te zenden ter publicatie. In principe worden alle ingezonden artikelen opgenomen, tenzij de inhoud schadelijk, kwetsend of beledigend is voor derden. Stukken die worden geplaatst komen niet noodzakelijkerwijs overeen met de mening van de Ware Tijd. De redactie behoudt zich het recht voor om stukken niet te plaatsen, of in te korten of te redigeren zonder dat die uit hun context worden gehaald.