Toen Fidel Che ontmoette: de dag die de wereld veranderde en nu een stad verdeelt

door

Bron: The Times – artikel van Stephen Gibbs

Voor sommigen was het heiligschennis. Voor anderen juist een gepast einde. Een bulldozer reed onlangs over een plein in het centrum van Mexico-Stad en haalde daar een beeldengroep neer van Fidel Castro en Che Guevara. Deze verwijdering van de socialistische iconen heeft geleid tot ideologische spanningen in de stad.

De bronzen beelden van de Cubaanse leider en zijn Argentijnse medestrijder werden in 2017 geplaatst in een park in de wijk Cuauhtémoc. Ze waren onderdeel van een project van de toenmalige linkse stadsregering en kostten zo’n £25.000 aan publiek geld. Het beeld eerde hun eerste ontmoeting in Mexico in 1955, toen ze plannen smeedden om de Cubaanse dictator Fulgencio Batista omver te werpen. Die revolutie, die uiteindelijk leidde tot een communistische staat gesteund door de Sovjet-Unie, had wereldwijde gevolgen.

De sculptuur was gemaakt door de beroemde Mexicaans-Italiaanse beeldhouwer Oscar Ponzanelli. Hij beeldde Castro en Guevara af in ontspannen houding, zittend op een bank, met boeken en sigaren. Sinds de onthulling heeft het kunstwerk verdeeldheid gezaaid. Linkse Mexicanen zagen het als een eerbetoon aan revolutionaire helden. Rechts beschouwde het als propaganda voor dictators. Regelmatig werden bloemen of juist protestborden bij de beelden geplaatst.

Vorige week gaf de nieuwe burgemeester van Cuauhtémoc, Alessandra Rojo de la Vega (39), opdracht tot verwijdering. Zij is een felle anticommunist en lid van een conservatieve partij. In een video op Instagram verklaarde ze: “Deze sculpturen zijn gekocht met het geld van de mensen, niet met hun toestemming.”

Claudia Sheinbaum, aankomend president van Mexico en bondgenoot van de linkse partij Morena, was niet onder de indruk. Zij wees op de historische betekenis van het moment dat Castro en Guevara elkaar ontmoetten: “Dat mag je niet wissen uit de geschiedenis.”

Che Guevara was op 28-jarige leeftijd net vrijgelaten uit de gevangenis en werkte als arts toen hij Castro ontmoette. Castro was op dat moment pas vrijgelaten na een aanval op een militaire kazerne. Ze ontmoetten elkaar in Mexico-Stad in een appartement en bespraken een gewapende opstand tegen Batista. Historici zeggen dat de ontmoeting bepalend was voor de Cubaanse Revolutie.

Critici stellen dat het verwijderen van het beeld geen schoonmaakactie was, maar een poging om het linkse gedachtegoed te onderdrukken. Het debat over de betekenis van deze figuren is in Mexico daarmee springlevend. Waar voor de één Castro en Che revolutionairen zijn, blijven ze voor anderen de gezichten van onderdrukking en dictatuur.