Telkens teleurstelling als moeder van vernieuwing?

Wanneer verslaggever Ashwant Nandram van de Volkskrant (21 mei) aan Jenny Simons vraagt hoe ethisch het was om als parlementsvoorzitter met de amnestiewet een eind te willen maken aan het lopende strafproces tegen Bouterse, antwoordt de ‘presidentskandidaat’: “Dat zou ik zo weer doen.” Ze zag zich daarin bevestigd door een ervaring in ‘een ander land’. Ook in Amerika zou Trump de dans zijn ontsprongen omdat hij president werd.Advocaat Gerard Spong voerde in zijn Johan Ferrier-lezing van 11 mei in Amsterdam een 180 graden andere redenering: Amerika zou aan Suriname een voorbeeld moeten nemen! Met de vonnissen van 2019 en 2023 in het strafproces rond de Decembermoorden demonstreerde Suriname dat niemand boven de wet staat – ook een president niet. Geen beter bewijs van het gelijk van Spong dan het tiranniek en (crypto-)corrupt verval van het presidentschap van de Verenigde Staten. Straffeloosheid werkt criminogeen. Ook het strafrecht moet gevrijwaard blijven van (politieke) discriminatie. Dat een politica van een grote partij zegt geleerd te hebben van fouten, om zich vervolgens bereid te tonen een ernstige schending van de Grondwet en internationale mensenrechtenverdragen in de vorm van de zelfamnestiewet te herhalen, is voor Suriname teleurstellend.Oil & Gas als verkiezingskas?Gerold Sewcharan, die advocaat is, heeft als partijvoorzitter in Go Suriname aangetoond dat het pontificaal uitdelen door Chan Santokhi van kleine (denkbeeldige) royalties uit toekomstige inkomsten uit ‘oil & gas’, zonder staatsrechtelijke basis geschiedt. En dat vlak voor de verkiezingen.Ik vroeg in het AI-programma Gemini naar een normatieve weging van dit gedrag van de president-partijvoorzitter. De conclusie was dat “dit gedrag in de meeste rechtsstaten als een vorm van corruptie zou worden beschouwd, of op zijn minst als een ernstige schending van ethische en democratische normen.” Als redenen werden genoemd: machtsmisbruik, misbruik van staatsmiddelen, stemmenkoperij, schending van een gelijk electoraal speelveld, schade aan vertrouwen in instituties en onverantwoord financieel beheer. Zeker voor ‘slim stemmers’ die af wilden van een bankroet land door corrupt bestuur en potverteren, is dit – naast de willekeurige verarming van gewone mensen – teleurstellend.Analyse BINIHet Burgerinitiatief voor Participatie en Goed Bestuur (BINI) concludeerde na analyse van verkiezingsprogramma’s dat er meer sprake was van beloften dan van onderbouwde, concrete plannen. Geen nieuw euvel.Een electoraat dat het moet doen met een tekort aan anticipatoire verbeelding, is vooral aangewezen op de achteruitkijkspiegel. In de bijna 50 jaar oude republiek is teleurstelling een formidabele electorale kracht gebleken. In de column van Nita Ramcharan, waarin zij een pleidooi houdt voor stemmen, staat een tabel waarin de opkomstpercentages van de afgelopen acht verkiezingen zijn te lezen. Met stip het hoogste opkomstpercentage was dat van de eerste verkiezingen na de militaire dictatuur (1980–1987): 88,2%! De partij die zich als erfgenaam van de ‘revolutie’ – lees: de dictatuur – afficheerde, werd met overweldigende meerderheid verslagen. Het was postuum ook een overwinning voor de vijftien martelaren van de democratie, die op 8 december 1982 zonder vorm van proces waren gefolterd en doodgeschoten op Bastion Veere in Fort Zeelandia. Existentiële teleurstelling dreef de Surinamers toen in ongekende getale naar de stembus!KiesregelingDeze verkiezingen zijn de eerste nadat het Constitutioneel Hof in 2022 de post-dictatoriale kiesregeling als onrechtvaardig en niet in lijn met het constitutionele beginsel van non-discriminatie evalueerde. Dat geschiedde na kritische bevraging van de oude kiesregeling door advocaat Serena Muntslag-Essed. Met het één kiezer – één stem-beginsel maken nieuwere c.q. kleinere partijen nu een relatief grotere kans. Rappa liet in zijn Borrelpraat een personage deze sleutelvraag stellen: “Zullen deze (zwevende HD-)kiezers uit een soort van ‘m’o sori unu’ massaal op de kleine partijen met redelijk goede kandidaten stemmen?” Telkens teleurstelling als moeder van vernieuwing?Henry Does

...