Taalbeleid en -wet

door

HET IS EEN mooie ontwikkeling dat enkele talen die in Suriname zijn ontstaan nu beschreven zijn en dat er officiële spellingsvoorstel klaarliggen voor het Sranan, Sarnami, Okanisi en Saamaka. Dat verrijkt ons taallandschap en Suriname draagt daardoor bij aan het behoud van de talen. Daarnaast worden mensen ook gestimuleerd om aandacht te besteden aan hun moedertaal en het te gaan bestuderen.

Met het opmaken van de spellingsvoorstellen is het werk eigenlijk pas begonnen. Want nu moeten er keuzes gemaakt worden. Welke lokale talen zal de overheid bijvoorbeeld verplicht stellen in het onderwijs, zullen er meer talen dat het Nederlands erkend worden in de Nationale Assemblee en in officiële stukken, maar ook het vraagstuk meertaligheid in het onderwijs behoeft aandacht. Daar zal het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur taalbeleid op moeten maken en er moet een taalwet komen.

Er is een eerste stap gezet met de officiële spellingsvoorstellen wat een positieve ontwikkeling is

Ook moet bepaald worden hoe om te gaan met taalgebruikers van wie herhaaldelijk is gebleken dat zij grote moeite hebben met het Nederlands als officiële /instructietaal op school. Verschillende internationale onderzoekingen hebben ertoe geleid dat ook de Unesco aanbeveelt om kinderen in hun moedertaal op te vangen in de eerste jaren van de onderbouw in het onderwijs.

Dat zou in Suriname zeker moeten gelden in gebieden waar het Nederlands niet of nauwelijks gesproken wordt. Daar pleit de voorzitter van de spellingcommissie Saamaka en Okanisi Franklin Jabini, hartstochtelijk voor. Als kind van het binnenland heeft hij gemerkt dat kinderen die in de schoolbanken komen in de binnenlandse gebieden achter raken op hun leeftijdsgenoten die het Nederlands wel als moedertaal hebben of voor wie het geen vreemde taal is.

Hij vergelijkt: ‘Als je in het Saamaka gebied komt is de taal voor iemand die Nederlands spreekt niet te verstaan. Stel je dan voor hoe een kind die het Nederlands niet kent en het nooit heeft gehoord het moet redden op school waar geen Saamaka gesproken wordt’. Dat gezegd hebbende moet wel erkend worden dat het een enorme omslag zal eisen omdat dan leerkrachten en leerstof ingesteld moeten worden op de meertaligheid. Toch verdient ieder kind een gelijke kans, dus zal hier serieus naar gekeken moeten worden.

Binnen het taalbeleid zal ook gekeken moeten worden wat de regionale positie van Suriname is. We spreken Nederlands in Zuid-Amerika met veel omliggende Latijns Amerikaanse landen waar de taal Spaans is. We zijn onderdeel van het handelsblok Caricom waar de taal Engels is. Daarnaast hebben we een sterke Franse en Chinese lobby om ook die twee talen aandacht te geven.

Er is een eerste stap gezet met de officiële spellingsvoorstellen wat een positieve ontwikkeling is. Toch moet er nog veel gebeuren om werkelijk te komen tot het formuleren van een taalbeleid en zeker een taalwet. Er is werk aan de winkel.