Suriname zakt op persvrijheidsindex: zorgwekkende trend

door

PARAMARIBO — Hoewel Suriname in de regio lange tijd bekend stond om haar relatief vrije persklimaat, staat dat deze vrijheid onder toenemende druk staat. Dit blijkt onder meer uit de daling op de Persvrijheidsindex van Reporters Without Borders: van positie 28 in 2024 naar plek 32 in 2025. Deze teruggang weerspiegelt reële knelpunten die de Surinaamse Vereniging van Journalisten (SVJ) al langer signaleert. Dit zegt de SVJ in een persbericht in het kader van Internationale Dag van de Persvrijheid op 3 mei, uitgeroepen door de Verenigde Naties.

Deze dag is een moment van reflectie, solidariteit en hernieuwde toewijding aan het fundamentele recht op vrije meningsuiting. Deze dag herinnert ons eraan hoe cruciaal een vrije en onafhankelijke pers is voor het functioneren van een democratische samenleving – ook in Suriname.ADVERTISEMENT

“Een vrije pers is geen luxe, maar een fundamentele pijler van onze democratie”

Enkele ernstige incidenten:

Aanval op voormalig SVJ-voorzitter: Tijdens een politiek congres in maart 2025 werd de telefoon van voormalig voorzitter Vishmohanie Thomas afgepakt door een beveiliger van het Kabinet van de Vicepresident – een directe inbreuk op haar persvrijheid.

Censuur vanuit de overheid: President Santokhi sommeerde in 2024 boekhandel VACO en dagblad de Ware Tijd tot verwijdering van publicaties, zonder rechterlijke tussenkomst. Zulke handelingen ondermijnen de vrijheid van meningsuiting.

Intimidatie door gezagsdragers: Ministers hebben journalisten publiekelijk belasterd of de journalistieke rol gebagatelliseerd. Suggesties voor een ‘mediaraad’ en ‘code of conduct’ vanuit de overheid zien wij als pogingen tot ongewenste controle op de pers.

Fysieke en digitale aanvallen: Media zoals Suriname Herald, SUN News, ABC en Rasonic TV zijn het doelwit geworden van georganiseerde cyberaanvallen, waaronder het massaal rapporteren van berichten, met verwijdering tot gevolg.

Politieke inmenging: Journalisten kregen tijdens NDP-bijeenkomsten censuuroplagen opgelegd onder dreiging van intrekking van hun accreditatie.

Misbruik van verouderde wetgeving: De toename van procedures op basis van koloniale muilkorfwetten en lasterwetgeving creëert een klimaat van angst en zelfcensuur.

Structurele uitdagingen

De economische situatie van journalisten is een ander zorgpunt. Lage lonen en de noodzaak tot ‘bijhosselen’ ondermijnen de onafhankelijkheid en ethiek van het beroep. Ook de opkomst van fake nieuws, manipulatieve sociale media en ongecontroleerde inzet van kunstmatige intelligentie bedreigen de betrouwbaarheid van de informatievoorziening.

De SVJ erkent dat ook binnen het vakgebied zelf ruimte is voor verbetering. Wij roepen op tot professionele zelfreflectie, kritische evaluatie en continue bijscholing. In samenwerking met onder andere de Vereniging van Economisten in Suriname zijn al diverse trainingen georganiseerd om de kwaliteit van de journalistiek te verhogen.

Oproep aan samenleving en overheid

De SVJ roept de regering, politieke partijen en het maatschappelijk middenveld op om de onafhankelijkheid van de pers te respecteren en te beschermen, gressie, censuur en intimidatie van journalisten te staken. Het is ook belangrijk dat verouderde wetgeving die de persvrijheid belemmert, te herzien, in dialoog te treden met de pers over ethiek en verantwoordelijkheid – zonder controlemechanismen op te leggen.

Een vrije pers is geen luxe, maar een fundamentele pijler van onze democratie. Zonder het vrije woord bestaat er geen transparantie, geen controle op macht, en geen gezonde samenleving.

Verder betuigt de SVJ haar solidariteit met journalisten wereldwijd die onder gevaarlijke omstandigheden betrouwbare en geverifieerde informatie blijven verspreiden. Wij herdenken de mediaprofessionals die hun leven verloren in het kader van hun werk, en wij ondersteunen hen die gevangen zitten of in ballingschap leven vanwege hun toewijding aan het vrije woord.