Suriname is geen arm land – het is leeggeroofd

Suriname werd in 1975 onafhankelijk met de belofte van zelfbeschikking en ontwikkeling. Maar bijna vijftig jaar later zijn we eerlijk gezegd niet veel verder. Niet omdat het land geen potentie heeft – we hebben goud, olie, bossen, rivieren, cultuur en slimme mensen, maar omdat dezelfde groep mensen de macht in handen heeft gehouden en vooral voor zichzelf heeft gezorgd.Suriname is geen arm land. Het is leeggeroofd.Een valse startDe onafhankelijkheid kwam te vroeg en te snel. Velen vluchtten naar Nederland. Wat achterbleef was een zwak bestuur en een jonge natie zonder ervaring. In plaats van opbouw, zagen we al snel afbraak.De staatsgreep van 1980 luidde een lange periode van angst en dictatuur in. De Decembermoorden van 1982 zijn daar het pijnlijkste voorbeeld van. De democratie werd uitgehold. Toen Bouterse in 1987 de NDP oprichtte, werd het militaire regime vermomd als politieke partij.Macht werd businessDe NDP maakte van politiek een verdienmodel. Banen, opdrachten en voedselpakketten gingen naar de ‘loyalen’. Tegenspraak werd afgestraft. Wie kritiek had, werd genegeerd of bedreigd. En dat systeem werkte – zolang er geld was.Toen er in de jaren 2010 goud- en olie-inkomsten binnenstroomden, was er een kans om Suriname echt vooruit te helpen. Maar in plaats van investeren in onderwijs, landbouw of gezondheidszorg, verdween het geld in zakken van vrienden en familie. De zoon van de president hielp zelf een handje mee bij het leegroven van de Centrale Bank.Het volk betaalde de prijsIn 2020 was het land kapot. De schulden liepen op, de SRD stortte in, de inflatie raakte de armen keihard. En wat deed de elite? Die bleef buiten schot. Zij woonden al lang in luxe huizen, hadden dollars gespaard en hun kinderen studeerden veilig in Nederland.De nieuwe regering van Santokhi erfde de puinhoop, maar kwam niet los van het oude systeem. Etnische politiek, vriendjespolitiek, en een gebrek aan transparantie bleven bestaan. Het leek alsof regeren in Suriname vooral ging om wie er toegang had tot de staatskas.En nu: Jenny Simons aan het roerMet de verkiezing van Jennifer Simons als president in 2025 werd geschiedenis geschreven: de eerste vrouw in het hoogste ambt. Maar wie denkt dat dit een breuk is met het verleden, vergist zich. Simons is geen buitenstaander, maar jarenlang een kernfiguur geweest binnen de NDP — dezelfde partij die decennialang Suriname omgevormd heeft tot een systeem van politieke loyaliteit, verdeel-en-heers en belangenpolitiek.Haar presidentschap lijkt eerder een strategische voortzetting van oude machtsverhoudingen, verpakt in een nieuw gezicht. De coalitie die haar verkoos, was precies breed genoeg om via bekende spelregels een meerderheid te vormen. Het spel van ‘heers en verdeel’ leeft nog.Haar belofte om de toekomstige olie-inkomsten ‘eerlijk te verdelen’ klinkt mooi, maar we hebben zulke zinnen eerder gehoord. Echte verandering vraagt om iets anders: het durven breken met het systeem waarvan je zelf jarenlang hebt geprofiteerd.Genoeg is genoegZolang we leiders blijven kiezen op basis van afkomst of beloftes in een envelop, verandert er niets. Politiek moet gaan over beleid, niet over etnische loyaliteit of gunsten.We hebben sterke instituties nodig, onafhankelijke rechters, een vrije pers, en leiders met ruggengraat. Geen populisten met mooie praatjes en diepe zakken. De toekomst van Suriname ligt in de handen van zijn burgers, niet in de kluizen van zijn elites.Suriname is rijk. Maar dan moeten we het wel durven herverdelen — met beleid, rechtvaardigheid en visie. Anders blijven we in cirkels draaien, terwijl dezelfde mensen aan de touwtjes trekken en de rest toekijkt vanaf de zijlijn.Eduard Hartgens

...