Suriname enorm benadeeld in wurgcontract met Kaloti

door

Slechts een kleine groep goudondernemers profiteert van de overeenkomst die Suriname in 2011 sloot met Kaloti Precious Metals DMCC. De grote winnaar is goud- en juwelenhandelaar John Kok Foe Chee, zo blijkt uit onderzoek van Parbode. En dat is geen toeval. Sinds de oprichting van Kaloti Suriname Mint House in Para heeft Chee meer dan driemaal zoveel verdiend aan de waardebepaling van het Surinaamse goud als de overheid zelf. Hij ontving meerdere miljoenen in Amerikaanse dollars dankzij een geheime overeenkomst met Kaloti.
Chee, een 55-jarige Nederlandse zakenman geboren in Paramaribo, staat al langer bekend als de meest invloedrijke goudhandelaar van Suriname. Zijn familiebedrijf, Chee’s Trading NV, een groothandel in juwelen en edelstenen, doet al meer dan twintig jaar zaken met Kaloti.
De komst van Kaloti naar Suriname is dan ook niet toevallig, maar mede het resultaat van Chee’s jarenlange betrokkenheid bij het goudbedrijf. Chee was niet bereikbaar voor commentaar op het onderzoek van Parbode.
Kaloti Suriname Mint House. Foto: Zoë DeceuninckTien procentOp 8 oktober 2011 sluit de Surinaamse staat een overeenkomst met Kaloti Precious Metals DMCC, een van ‘s werelds grootste goudraffinaderijen, gevestigd in Dubai. De regering van Desi Bouterse is dan een jaar aan de macht.
Onder een gezamenlijke naam wordt in Para de fabriek Kaloti Suriname Mint House CV (KSMH) opgericht voor de verwerking van onbewerkt goud. Alle Surinaamse goudexporteurs worden verplicht hun goud voor export aan te bieden bij KSMH. Volgens de overeenkomst krijgt de staat tien procent van de winst, terwijl Kaloti negentig procent ontvangt. Daarnaast kan Kaloti rekenen op tien jaar vrijstelling van inkomstenbelasting en een permanente vrijstelling van invoerrechten.
Derde partnerMaar een jaar nadat Suriname en Kaloti tot een overeenkomst zijn gekomen, wringt zich een derde partner in de overeenkomst: Andes Venture Capital NV.
Deze Surinaamse onderneming wordt in mei 2012 mede opgericht door Chee en fungeert sindsdien als tweede managing partner bij KSMH, naast Kaloti.
Volgens een geheime toetredingsovereenkomst uit 2012 kan Andes Venture Capital NV rekenen op dertig procent van de winst – drie keer zoveel als de staat Suriname. De staat zelf heeft hier niets over te zeggen.
‘Other movements’Suriname is namelijk een zogeheten ‘stille partner’ in de overeenkomst met KSMH. De staat heeft in 2011 afstand gedaan van enige zeggenschap over en bemoeienis met de bedrijfsvoering van de fabriek, die jaarlijks ongeveer één miljoen US-dollar winst boekt.
Het is Kaloti die beslist van wie KSMH geld ontvangt, aan wie het bedrijf uitbetaalt, en met wie het contracten tekent en overeenkomsten sluit. Dat is terug te zien in de cijfers.
Uit de jaarrekeningen van KSMH over 2020 en 2021 blijkt dat Kaloti en Andes Venture Capital, naast hun winstuitkering, zichzelf ook ‘extraatjes’ toekennen.
Zo ontving Kaloti in 2020 940.000 US-dollar bovenop haar winstaandeel van 600.000 US-dollar. Het jaar daarop ontving Andes Venture Capital 950.000 US-dollar bovenop een winst van 280.000 US-dollar. De extra uitgaven worden geboekt onder de kop ‘Other movements’. Het hoe en waarom hiervan wordt niet nader toegelicht. Suriname deelt niet in deze extraatjes.
De staat krijgt niet alleen het minste uitgekeerd, maar moet ook lang wachten op zijn geld. Pas in 2021 werd er eenmalig 380.000 US-dollar uitbetaald. “Dat zijn winsten van meerdere jaren die niet zijn uitgekeerd,” stelt een internationale accountant die de jaarrekeningen voor Parbode heeft doorgelicht.
Twee vriendenDe komst van Kaloti naar Suriname is niet toevallig, maar mede het gevolg van de jarenlange betrokkenheid van Chee bij het goudbedrijf uit Dubai. Chee’s Trading exporteert al meer dan twintig jaar ruw goud naar Kaloti in ruil voor gouden sieraden van hetzelfde gewicht.
Met de 49-jarige Tarek Zouhair El-Mdaka, managing director van Kaloti Precious Metals DMCC, heeft Chee een hechte vriendschap. El-Mdaka is tevens de schoonzoon van Munir Al-Kaloti, de voorzitter van de Kaloti Jewellery Group in Dubai.
Tarek El-Mdaka en John Chee op Curaçao, 29 mei 2021. Foto: Facebookpagina El-MdakaOp zijn Facebookpagina poseert El-Mdaka regelmatig met Chee voor de camera. Ze nemen selfies in het Marriott Hotel op Curaçao, poseren schouder aan schouder op Times Square in New York City, zitten aan tafel in Peru en delen een waterpijp in Libanon, de geboorteplaats van El-Mdaka. De twee vrienden zijn ook samen actief in de vastgoedsector in Dubai.
Het was El-Mdaka die in 2011 namens Kaloti de overeenkomst met Suriname sloot, een jaar voordat Chee zijn aandeel in de deal verzilverde via een geheime overeenkomst.
In diezelfde periode, tussen 2010 en 2013, vonden er ook verdachte financiële transacties plaats tussen Dubai en Suriname. Drie Surinaamse goudexportbedrijven ontvingen minstens 156 miljoen Amerikaanse dollar van Kaloti, zo blijkt uit de FinCen Files, de in 2020 uitgelekte documenten van het Amerikaanse ministerie van Financiën. Twee van de drie bedrijven werden mede opgericht door Chee.
President-commissarisAnno 2024 is Chee president-commissaris van Andes Venture Capital, de Surinaamse onderneming die dertig procent van de winst van …