Suriname en Chinalco: Een overeenkomst met mogelijkheden en uitdagingen

door

INGEZONDEN
De recente MoU tussen de Surinaamse regering en het Chinese mijnbouwbedrijf Chinalco betreft de exploitatie van bauxietreserves in West-Suriname en wordt door velen gepresenteerd als een kans voor economische groei en ontwikkeling. Tegelijkertijd roept het ook vragen en zorgen op over de duurzaamheid, transparantie en impact op de lokale gemeenschappen. In dit artikel zet het technisch team van 597 Netwerken de voor- en nadelen op een rij en kijken we naar lessen uit het verleden.

Voordelen van de deal:
Economische injectie en schuldaflossingSuriname verkeert in een economische crisis met hoge schulden. De inkomsten uit deze overeenkomst kunnen bij een goede uitvoering, op basis van goed bestuur, bijdragen aan herstel, stabiliteit en groei van de Surinaamse economie.
Ontwikkeling van West-SurinameHet gebied in West-Suriname kan profiteren van investeringen in infrastructuur, werkgelegenheid en lokale bedrijvigheid. De ontsluiting kan leiden tot meer kansen voor omwonenden, voor afzet en verbeterde participatie in ecotoerisme. Echter, moet er eerst een brede en inclusieve dialoog plaatsvinden met de directe belanghebbenden over hun perceptie van ontwikkeling en de verwachtte veranderingen en effecten. Respect voor de lokale bevolking en de principes van Free, Prior and Informed Consent (FPIC) zijn daarbij cruciaal.

“In andere landen hebben mijnbouwactiviteiten van Chinese bedrijven vaak geleid tot negatieve gevolgen, zoals milieuschade en conflicten met lokale gemeenschappen”

Nadelen en risico’s
Export van Ruwe GrondstoffenEen belangrijk kritiekpunt is dat de deal zich lijkt te richten op de export van bauxiet als ruwe grondstof, zonder verwerking tot het halfproduct aluinaarde, of het eindproduct aluminium. Dit beperkt de waarde die lokaal wordt toegevoegd en creëert weinig kansen voor technologische ontwikkeling en hoogwaardige werkgelegenheid.
Gebrek aan Expertise en BetrokkenheidDe afwezigheid van Surinaamse bauxietexperts bij de onderhandelingen is zorgwekkend. Dit vermindert de kans op een eerlijke en strategische deal voor het land.
Herhaling van fouten uit het verledenIn 1976 werd Reynolds gedwongen te vertrekken uit Suriname omdat het Amerikaanse bedrijf bauxiet wilde exporteren zonder verdere verwerking in Suriname zelf. Terwijl ze miljoenen dollars hadden geïnvesteerd. Waarom? Omdat ze de bauxiet als ruwe erts wilden exporteren en daar verdienen we niets aan en onze mensen krijgen dan ook geen expertise en waardevol werk. En nu gaan we het wel doen?
Milieu- en sociale impact
Twee logische gevolgen van grootschalige mijnbouw zijn ontbossing en vervuiling. Dit kan ook gepaard gaan met ecologische en culturele ontwrichting.
Er zal nagegaan moeten worden in hoeverre deze ontwikkeling andere initiatieven voor financiering van een duurzame ontwikkeling van Suriname zoals REDD+ in gedrang brengen, waarbij ook rekening gehouden wordt met indirecte gevolgen. Infrastructuur is namelijk de grootste voorspeller van verdere ontbossing.
Ervaringen met Chinese mijnbouwbedrijven
In andere landen hebben mijnbouwactiviteiten van Chinese bedrijven vaak geleid tot negatieve gevolgen, zoals milieuschade en conflicten met lokale gemeenschappen, vooral in landen met zwakke en corrupte regeringen. Dit werpt een schaduw op de potentiële uitkomsten van deze deal.
Chinese bedrijven zijn niet van overheidswege verplicht de milieuwetten zoals die in eigen land gelden te volgen als ze in andere landen bezig zijn in tegenstelling tot bedrijven uit, bijvoorbeeld, Canada, Europa, de VS, Australië. Dit verhoogt het risico op desastreuze effecten op het milieu en onze biodiversiteit.  
Lessen uit het verleden
De geschiedenis van deals met Alcoa en Billiton biedt waardevolle inzichten:
Beperkte duurzame voordelen: Ondanks decennia van mijnbouw hebben deze deals Suriname verhoudingsgewijs weinig duurzame voordelen opgeleverd. De infrastructuur en economische voordelen verdwenen snel na het vertrek van deze bedrijven.
Gebrek aan transparantie en langetermijnvisie: Eerdere overeenkomsten werden vaak gesloten zonder een duidelijke strategie voor lange-termijn-ontwikkeling. Dit resulteerde in uitputting van natuurlijke hulpbronnen, vervuiling en andere indirecte gevolgen. Diversificatie en verduurzaming van de economie heeft onvoldoende plaatsgevonden.
Er zijn gelukkig ook positieve lessen en een nalatenschap waarmee we verder kunnen, bijvoorbeeld de oprichting van het Bauxiet Instituut Suriname (BIS).
De overeenkomst heeft de potentie om bij te dragen aan de missie van 597 Netwerken om met Suriname’s natuurlijke rijkdommen bij te dragen aan de ontwikkeling van duurzaam menselijk kapitaal. Er kunnen kansen ontplooid worden zodat meer mensen van werk voorzien worden.
Als de deal met Chinalco voortgang zal krijgen, zijn goed bestuur, duurzame praktijken en respectvolle betrokkenheid van lokale gemeenschappen belangrijke vereisten om de bedreigingen te mitigeren. Alleen dan kan deze deal een positieve stap vooruit zijn in plaats van een herhaling van de fouten uit het verleden, waarbij huidige en voormalige machthebbers er niet voor kunnen of willen zorgen dat Suriname een corruptievrij, leefbaar, duurzaam, welvarend en kansrijk land voor ons allen wordt.
Concluderend kan gesteld worden dat er een balans moet zijn tussen groei en duurzaamheid. De deal met Chinalco kan kansen bieden onder de volgende voorwaarden:
Verwerking van bauxiet tot eindproducten in Suriname.
Inclusieve besluitvorming met betrokkenheid van lokale experts en gemeenschappen.
Grondige …