Surinaamse Nederlander Jaitsen Singh (80) moet uit Amerikaanse cel worden gehaald

De tachtigjarige Jaitsen Singh, een Nederlander van Surinaamse afkomst, moet door de Nederlandse staat worden teruggehaald uit de Verenigde Staten, waar hij al 41 jaar in de gevangenis zit. Dat heeft de Nederlandse rechter beslist.

Singh werd in 1986 veroordeeld tot 56 jaar cel wegens het uitlokken van de moord op zijn vrouw en stiefdochter. Hij heeft die betrokkenheid altijd ontkend. En de bewijzen dat hij schuldig is, zijn zeer discutabel.

“Het vonnis rustte slechts op de verklaring van Copas, die zijn getuigenis later in een schriftelijke verklaring introk”

Singh was in 1965 vanuit Suriname naar Nederland vertrokken en ging in 1969 met zijn gezin weer naar Suriname. Van daaruit vertrokken ze naar de Verenigde Staten. Hij woonde sinds 1970 in Ontario (Californië) met zijn vrouw Grace, zijn zoon Surender en zijn stiefdochter Daphne, uit een eerder huwelijk van Grace. Hij was onderhoudsmonteur bij een loodgietersbedrijf en verhuurde vastgoed.

Getuigenis Raymond Copas

Zijn vrouw en stiefdochter werden op 27 augustus 1983 dood aangetroffen in de kofferbak van de auto van Grace in een criminele buurt in Los Angeles, ruim vijftig kilometer van Ontario. Zij was doodgeslagen met een honkbalknuppel en Daphne was met veertien messteken om het leven gebracht. Eerder was al ontdekt dat het huis in Ontario was geplunderd en vol met bloed lag.

In april 1984 werd de toen 39-jarige Singh gearresteerd op basis van de verklaring van één getuige, Raymond Copas, die op dat moment zelf gevangen zat. In 1986 werd Singh door een jury veroordeeld tot 56 jaar cel voor het opdracht geven tot de dubbele moord. Het vonnis rustte slechts op de verklaring van Copas, die zijn getuigenis later in een schriftelijke verklaring introk. Kort daarna kwam hij om.

Ook daarna zou uit tal van verklaringen en dossierstukken zijn gebleken dat Singh vrijwel zeker niets te maken had met de dubbele moord. De weduwe en een broer van één van de vermoedelijke daders hebben een verklaring ondertekend waarin staat dat de Nederlander niet schuldig is aan de moorden.

De getuigenverklaring waarop het vonnis steunde bleek – na onderzoek door een privédetective en de FBI – bovendien te zijn gekocht door aanklager Dennis Stout, die later vanwege corruptie al zijn strafzaken moest beëindigen. Een ontlastende getuigenis van de destijds veertienjarige Surender, de biologische zoon van Singh, is altijd buiten het proces gehouden.

Herzieningsverzoeken

Sinds zijn veroordeling zijn er diverse herzieningsverzoeken ingediend, alsmede rechtshulpverzoeken aan de Nederlandse staat. Die is naar het oordeel van onder anderen Singh en zijn advocaat jarenlang ernstig tekortgeschoten in het bepleiten van zijn zaak bij de Amerikaanse justitie. Bezoeken van het Nederlandse consulaat bleven uit, brieven vanuit de cel werden niet beantwoord en Nederland werkte niet mee aan een mogelijke overplaatsing van Singh naar zijn vaderland.

Vanuit het Nederlandse parlement is er meermaals aangedrongen op hulp van de Nederlandse overheid aan Singh. In juni 2018 schreef minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok aan de Tweede Kamer dat later dat jaar een commissie in Californië een besluit zou nemen over een vervroegde vrijlating van Jaitsen Singh. Echter, die zitting ging niet door, waarna Blok geen enkele actie ondernam.

De dubieuze rol van Nederland bij de zaak kwam in augustus 2019 weer in de belangstelling, na een bezoek van justitieminister Ferdinand Grapperhaus aan Thailand, vanwege de detentie in dat land van de Nederlandse voormalige coffeeshophouder Johan van Laarhoven. Dit had onder meer tot gevolg dat er een maand later Kamervragen werden gesteld. Op 23 juni 2020 werd een motie aangenomen waarin de regering werd verplicht zich maximaal in te spannen Singh naar Nederland te doen overbrengen, echter ook zonder resultaat.

Te weinig binding met Nederland

In januari 2021 werden opnieuw Kamervragen gesteld, met het verzoek om te bespoedigen dat Singh op humanitaire gronden kon worden vrijgelaten. In april van dat jaar werd een audioboodschap vrijgegeven waarin Singh opriep hem naar Nederland te halen om hem te laten “overlijden tussen mijn familieleden”. Echter, de landsadvocaat betoogde dat de in Suriname geboren Singh te weinig binding had met Nederland omdat hij ten tijde van zijn veroordeling vier jaar in Nederland had gewoond en dertien jaar in de Verenigde Staten.

De advocaten van Singh voerden daarentegen aan dat hij een Nederlands paspoort heeft en dat Suriname in zijn jeugd deel uitmaakte van het Koninkrijk der Nederlanden. De rechtbank in Den Haag stelde de Nederlandse staat in het gelijk. Nederland hoefde van de rechter niet mee te werken aan overplaatsing van Singh naar Nederland.

Echter, dinsdag bepaalde het gerechtshof in Den Haag dat de Nederlandse staat Singh op humanitaire gronden moet terughalen naar Nederland, dat nu binnen vier weken een verzoek tot overplaatsing van Singh moet indienen bij de Amerikaanse autoriteiten. Singh is de langstzittende Nederlander in het buitenland. Maar Suriname is altijd in zijn gedachten gebleven. Jaren geleden sprak hij de wens uit om ooit nog eens voet aan de grond te kunnen zetten in zijn geboorteland.

...