Straat van Hormuz inzet in olieconflict Iran-VS

door

Mensen nemen deel aan een protest tegen de Amerikaanse aanval op nucleaire sites, te midden van het conflict tussen Iran en Israël, in Teheran, Iran. (Foto: WANA via Reuters)

De spanning in het Midden-Oosten is zondag verder opgelopen nadat de VS zich aansloten bij Israël in een grootschalige militaire aanval op Iraanse nucleaire installaties. Terwijl Iran zich beraadt op zijn reactie, waarschuwt de wereld voor een mogelijk catastrofale escalatie.”Iran zal reageren op het schenden van ons grondgebied,” verklaarde de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Abbas Araqchi in Istanbul. Hij sloot terugkeer naar diplomatie uit totdat vergelding heeft plaatsgevonden. “De VS respecteert het internationaal recht niet. Ze begrijpen alleen de taal van dreiging en geweld,” zei hij.Zaterdagavond bombardeerden Amerikaanse B2-bommenwerpers met 13.600 kg bunker-buster-bommen het bergmassief boven de ondergrondse nucleaire site van Fordow. Volgens president Donald Trump zijn Iran’s belangrijkste nucleaire installaties “compleet en totaal vernietigd”. Hij riep Iran op tot vrede, maar voegde toe dat “toekomstige aanvallen veel zwaarder zullen zijn als Teheran niet toegeeft.”Op sociale media schreef Trump: “Als het huidige Iraanse regime Iran niet groot kan maken, waarom dan géén regimewisseling?” Zijn vicepresident JD Vance benadrukte echter dat de VS “niet in oorlog zijn met Iran, maar met het nucleaire programma.”Iran en Israël blijven raketten uitwisselenTerwijl Israëlische gevechtsvliegtuigen doelen in het westen van Iran bestookten, vuurde Iran opnieuw raketten af op Israëlische steden. In Tel Aviv vielen tientallen gewonden en werden gebouwen met de grond gelijkgemaakt. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu verklaarde dat Israël “dicht bij zijn doelen” is om de Iraanse raket- en nucleaire dreiging uit te schakelen.Luchtsirenes klonken zondag in heel Israël. “We zijn sterk, we zullen winnen,” zei een inwoner van Tel Aviv, wiens huis was verwoest.Wereldwijde bezorgdheid en diplomatieke drukDe VN-Veiligheidsraad kwam zondag in spoedzitting bijeen. Rusland, China en Pakistan stelden een resolutie voor die oproept tot een onmiddellijke en onvoorwaardelijke wapenstilstand. Secretaris-generaal António Guterres sprak van een “gevaarlijke wending” en drong aan op hervatting van onderhandelingen over het nucleaire dossier.De internationale atoomwaakhond IAEA meldde geen verhoogde stralingsniveaus, maar zei dat het onmogelijk is om de ondergrondse schade op korte termijn te beoordelen.Escalatie via Straat van Hormuz dreigtDe Iraanse Majlis (parlement) keurde zondag een voorstel goed om de Straat van Hormuz te sluiten – een cruciale route waar bijna een kwart van de wereldwijde oliehandel doorheen gaat. Iran wacht nog op goedkeuring van de Nationale Veiligheidsraad, geleid door de Opperste Leider. Analisten waarschuwen dat een blokkade olieprijzen kan opdrijven en directe confrontatie met de Amerikaanse marine uitlokt.Het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Veiligheid waarschuwde voor een verhoogde dreiging van cyberaanvallen of vergeldingsgeweld. In New York, Washington en andere steden werden extra veiligheidsmaatregelen genomen bij religieuze en diplomatieke locaties.Tegelijkertijd gingen in diverse steden anti-oorlogsdemonstranten de straat op met borden als “Hands off Iran”.Onrust in Iran en Israël, burgers op de vluchtIn Teheran sloegen duizenden inwoners op de vlucht voor verdere bombardementen. “Onze toekomst is donker, het is alsof we in een horrorfilm leven,” zei een docente uit Kashan. Iran zegt dat sinds het begin van de Israëlische aanvallen ruim 400 mensen zijn omgekomen, voornamelijk burgers.Hoewel Trump diplomatie niet uitsluit, blijft de toon richting Iran scherp. “Of er komt vrede, of er komt tragedie,” zei hij. De vraag blijft nu hoe Iran zal reageren – met militaire actie, cyberaanvallen of een economische dreun via Hormuz – en of de wereld in staat is verdere escalatie te voorkomen.