Spirituele ‘Zócalo’ werpt blik in bijzondere belevingswereld Miguel Keerveld

Gasten zitten op banken of staan er gezellig bij op het trottoir bij Readytex Art Gallery aan de Steenbakkerijstraat. Dan wordt het plotseling stil. Kunstenaar Miguel Keerveld is geheel ‘gekleurd’ met pimba die hij heeft gemixt met indigo en blauwsel. Hij draagt een soort kroon en wordt begeleid door twee personen gekleed in Peruaanse poncho’s. Hij stopt voor een goudkleurige buste, knielt, de kroon wordt afgedaan en het drietal verdwijnt dansend naar achteren. Dat was de openingsperformance van de expositie ‘Zócalo’ van Keerveld, die hij heeft samengesteld met zijn collega-curator Fransisco Guevara van Mexico.
Tekst en beeld Tascha Aveloo

De werken in de tentoonstelling zijn van kunstenaars uit Peru, Mexico, Brazilië, de Verenigde Staten en Suriname en zullen tot en met 4 januari 2025 te zien zijn. ‘Zócalo’ betekent letterlijk sokkel, maar in de context, zoals in Mexico wordt gebruikt, betekent het plein. De zócalo is een plek van ontmoeting. “Jongeren dansen er soms. In de hoofdstad Mexico City vindt daar de inauguratie plaats van de president. Maar men protesteert er ook. Een beetje als het Onafhankelijkheidplein”, legt Keerveld uit aan de Ware Tijd. Op zo een plein staan meestal ook beelden op een sokkel, vandaar dat die correlatie in de naam is ontstaan.

“Mensen vinden het raar als ik het zeg, maar de dood staat voor mij symbool voor het voorouderlijke”

In de voorbereiding van de expositie zocht de kunstenaar de relatie tussen Erwin de Vries, als één van de belangrijke moderne Surinaamse kunstenaars en de brug naar contemporary art zoals die nu bekend is. Dat zijn twee verschillende stromingen binnen de kunst. “Soms kunnen dingen tegenstrijdig lijken, maar vaak hebben ze ook overeenkomsten.”
Abstract beeld
Keerveld legt uit dat dit zoeken voortkomt uit zijn theatrale opvoeringen waar hij vaak gebruikmaakt van een sokkel, waarop ooit een kunstwerk van De Vries heeft gestaan. Hij was voor Keerveld een vriend en vaderfiguur. “In mijn gesprekken met hem kon ik de pijn en frustratie voelen van het feit dat dit beeld was gestolen en dat het erop eek alsof het niemand wat kon schelen.”
Het was een beeld van Alonso de Ojeda, handlanger van Columbus en de ‘eerste ontdekker’ van Suriname. Het beeld stond op de kruising van de Suriname- en de Commewijnerivier op één van de sterpunten van Fort Nieuw-Amsterdam, waar ze naar zee gaan.
Het was een abstract beeld, dat De Vries had vervaardigd in opdracht van de Surinaamse regering. “En men was toen niet erg bekend met abstracte kunst, waardoor het een hele tijd in een kelder heeft gelegen ergens, alvorens het werd geplaatst op de sokkel in Commewijne.”
In 2015 besloot Keerveld dat hij ook theatrale optredens wilde doen en één van zijn eerste optredens was op de sokkel van De Vries. “Ik wilde bewust niet optreden in een zaal, in een galerij. Voor mij was mijn publiek alternatief. De rivier was mijn publiek, mijn grootouders en na zijn dood was ook Erwin deel van mijn publiek.”
Keerveld legt uit dat als hij soms zijn mati miste, hij ging zitten op de sokkel en met Erwin begon te praten. Het is een pijnlijke herinnering voor hem, dat hij Erwin niet persoonlijk heeft kunnen spreken vóór zijn heengaan “Ik kwam net uit Mexico en was ziek. Hij wilde graag mijn verhalen horen, maar ik kon niet. En toen overleed hij.” Dat was dus Keervelds eerste ‘relatie’ met een zócalo, nog voordat hij kennis had gemaakt met die van Mexico.
In 2016 was er een oproep van de eerste grote Biënnale van Zuid-Amerika-organisastoren. Curatoren, kunstenaars, onderzoekers en cultuur geëngageerde mensen mochten een voorstel indienen, dat dan zou worden gefinancierd. Keerveld diende ‘Ay krowara ay’ in, wat inhield onderzoek naar de essentie van de Amerika’s. Hoewel hij de finale niet haalde, besloot hij op zoek te gaan naar residenties om toch te kunnen werken aan dit plan.

Kunstenaar Miguel Keerveld (knielend in blauw) deed bij de opening van zijn expositie ‘Zócalo’, een theatrale opvoering.Bescherming en heling
Hij belandde bij Art Utopia, een filosofische kunstschool. Het plan werd geaccepteerd en Keerveld bracht zes magische weken door in Mexico. “Eén van de belangrijke dingen in mijn ‘ay krowara ay’-zoektocht, was hoe ik als iemand met Afrikaanse roots, verbinding kon zoeken met deze nieuwe grond. Mijn voorouders zijn hier gebracht op brute wijze, maar er moet een moment komen waarop we ‘arriveren’. Zo denk ik erover.”
Deze residentie heeft de poorten wijd opengezet en daardoor kon Keerveld Peru, Chili en Brazilië bezoeken, maar met Mexico voelt hij zich het meest verbonden. “Daar is er een gevoel van familiariteit. En de spiritualiteit zoals ze die daar beleven is ook heel apart. In hun cultuur lijkt er geen scheiding tussen …