SEOB: Hoge overheidsuitgaven en verzwakkende SRD blijven zorgpunten

door

PARAMARIBO — In haar bulletin van juni geeft de Suriname Economic Oversight Board (SEOB) aan dat ze tekenen ziet van economisch herstel, zoals lagere inflatie, gezondere banken en stabiele internationale reserves. “Tegelijk blijven de hoge overheidsuitgaven en de verzwakkende Surinaamse dollar zorgpunten. Strikte financiële discipline blijft cruciaal”, wordt benadrukt.

De verzwakking van de Surinaamse dollar wordt toegeschreven aan de toegenomen geldhoeveelheid als gevolg van overheidsuitgaven, wat de stabiliteit van de munt beïnvloedt. In de eerste maanden van het jaar daalde de waarde van de Surinaame dollar ten opzichte van de Amerikaanse dollar, waarbij de wisselkoers tussen januari en mei steeg van 35,4 naar 36,8. De euro passeerde zelfs de SRD 41. Dit heeft volgens de SEOB geleid tot hogere prijzen voor geïmporteerde goederen, zoals voedsel, brandstof en medicijnen, met als gevolg dat de koopkracht van huishoudens afneemt.

“Het begrotingstekort blijft hardnekkig door structureel hogere uitgaven dan inkomsten”

De monetaire situatie hangt sterk samen met het beleid van de overheid. Er is meer geld in omloop gekomen (de basisgeldhoeveelheid is gestegen). De Centrale Bank van Suriname (CBvS) probeert de inflatie en de wisselkoers druk te beheersen door middel van open markt operaties en valutaveilingen. Echter, de stijging van de wisselkoers heeft directe gevolgen voor de economie, waaronder prijzen voor huishuur, nutstarieven, hogere prijzen voor importgoederen en een toename van de inflatie, onderstreept de SEOB.

Ze dringt aan op een nauwe samenwerking tussen het ministerie van Financiën en Planning en de CBvS, “zodat begrotingsbeleid en monetair beleid beter op elkaar zijn afgestemd”. Verder wordt geadviseerd om het begrotingstekort te beperken via structurele besparingen en betere belastinginning, om de druk op de Surinaamse dollar te verminderen.

Overheidsfinanciën kwetsbaar

De overheidsfinanciën, de inflatie en economische groei en de monetaire ontwikkelingen zijn de essentiële terreinen waarop de SEOB zich richt, omdat die de huidige economische situatie in het land bepalen. Gesteld wordt dat de overheidsfinanciën kwetsbaar blijven. “Ondanks een lichte verbetering in februari, blijft het begrotingstekort hardnekkig door structureel hogere uitgaven dan inkomsten.”

Angehaald wordt dat in het eerste kwartaal van dit jaar er een explosieve stijging van de uitgaven was, voornamelijk door een kapitaalinjectie in de CBvS. Die leidde tot een uitzonderlijk tekort van SRD 10,8 miljard. De staatsschuld is in april 2025 gestegen naar 108,6 procent van het bruto binnenlands product (BBP), wat de begrotingsruimte verder verkleint.

De jaarinflatie daalde van 9,9 procent in januari naar 6 procent in mei. In april werd met 5,7 procent het laagste niveau in jaren genoteerd. De maand-op-maand inflatie blijft beperkt wat enige verlichting biedt voor huishoudens.

Echter, de economische groei is beperkt: eind 2024 groeide de economie slechts 0,5 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. De beperkte groei zorgt voor stagnatie in de werkgelegenheid en beperkte inkomensgroei. De groei werd voornamelijk gedragen door de transport- en handelssector.

Aanbevelingen

De SEOB is voorstander van een vervolgprogramma met het Internationaal Monetair Fonds “om eerder behaalde hervormingen te behouden en instituten verder te versterken”. De onafhankelijke instantie, belast met het adviseren en controleren van de regering in de uitvoering van het IMF-programma en het economische herstelplan, wijst erop dat het vertrouwen kan worden hersteld met consistent beleid en heldere communicatie over hervormingen en behaalde resultaten.

Ze beveelt onder meer aan om de Aanbestedingswet in te voeren om transparantie en efficiëntie bij overheidsopdrachten te verbeteren. Verder moet het belastingstelsel worden gedigitaliseerd en de belastinggrondslag worden verbreed om ook de informele sector in beeld te brengen en de belastingdruk eerlijker te verdelen.