Schaarste aan intellect in de politiek

Fataal tekort aan kunst, filosofie en wetenschap
Ik zag op sociale media een stuk van politicoloog Hans Breeveld met de titel: “Verkiezingscampagnes, waar blijft jullie inhoud?”. Hij constateert dat de politieke partijen zich met veel fanfare en vlagvertoon zijn gaan registreren.   Er zijn grote kosten gemaakt met het van heinde en verre mobiliseren van mensen om onder begeleiding van brass bands een formele handeling te verrichten die door twee mensen gedaan zou kunnen worden, namelijk het overleggen van documenten. Breeveld wijst er op dat ondertussen geen enkele partij een serieus beleidsprogramma heeft gepresenteerd. Hij zegt grappenderwijs dat de politiek wordt beheerst door een politieke partij die zich nooit registreert maar aan alle verkiezingen prominent deelneemt, de VTPT, de Vlaggen Petten T-shirts en Paraplus partij. Het stoort Breeveld dat geen enkele partij komt met duidelijke plannen om het leven van de burgers wat draagbaarder te maken. Geen enkele partij komt met de kiezers praten over hoe we met Oil and Gas moeten omgaan, een uiterst urgente zaak.
Hans Breeveld de politieke partij VTPT
Oil and Gas is een hoofdissue bij de komende verkiezingen, maar niet op de manier waarop Breeveld bedoelt. Breeveld heeft het over een gesprek tussen politiek en burgerij over de mogelijkheden en de gevaren. Deze publieke dialoog ontbreekt. Het gebeurt achter gesloten deuren. Oil and Gas is hoofdissue voor de kongsi’s van kapitalisten, handelaren en hoge ambtenaren die elkaar de controle daarover bevechten. Maar voordat je Oil and Gas onder controle krijgt, moet je eerst de overheid controleren en dat doe je via de politieke partijen.    Veel van wat er aan beweging is in politiek Suriname op dit moment moet bekeken worden in dit licht.
“The show must go on”
De ietwat ludieke analyse van Breeveld legt het kernprobleem van de politiek in Suriname bloot. Ik had een chat met een journalist over de “tarantula’s”, kapitaalbezitters die geld geven aan elke partij die kans maakt om in de regering te komen. Wie er ook aan de macht komt, hun belangen worden gediend. De journalist concludeerde treffend: “The show must go on”. Er is een verband tussen het ontbreken van waarachtige programma’s en de manier waarop politieke partijen gefinancierd worden. De etnische kiezer heeft politici gemakzuchtig gemaakt. Je hoeft helemaal geen prorgramma’s met mensen te bespreken, ze blijven toch door dik en dun op je stemmen. Daar gaan veel politici vanuit. Het is waar dat driekwart van de kiezers etnisch stemt, maar er zijn grenzen aan de etnische loyaliteit.
De grens van de machtspolitiek
De grens ligt bij de intellectuelen, bij mensen die kritisch kunnen denken omdat ze de taal van het land en een wereldtaal beheersen, die in staat zijn kuddegeest en groepsdunk te weerstaan omdat ze creatief zijn, die in and out of the box kunnen bewegen en van alle markten thuis zijn. Een intellectueel is belezen en houdt zich bezig met ideeen en ideologische concepten.   Een intellecuteel is de hedendaagse versie van de Renaissance mens, zou je kunnen zeggen. Een man of vrouw van de wereld, thuis in kunst en wetenschap, met een brede belangstelling en een passie voor het ontdekken van de waarheid en die daarover met iedereen in gesprek wil gaan. Hij of zij schrijft graag ingezonden stukken in kranten en andere media.
Hans Breeveld is een van de weinige publieke persoonlijkheden die past in dit profiel van de intellectueel, een profiel dat ik vond in een boekje van de Groningse filosoof Lolle Nauta, “De factor van de kleine c. Essays over culturele armoede en politieke cultuur”.   Een deskundige of iemand met een academische graad is nog geen intellectueel. Een taxichauffeur kan een intellectueel zijn, terwijl een chirurg dat niet hoeft te zijn (en vaak ook niet is).
Lolle Nauta (1929 -2006 )
In het essay “Achter de zeewering” bespreekt Lolle Nauta de rol van de intellectuelen in Nederland na de Tweede Wereldoorlog. Hij typeert het naoorlogse Nederlandse intellectuele klimaat als “provinciaal”. De oorzaak daarvan ligt volgens hem deels in het feit dat heel weinig mensen in de wijde wereld Nederlands spreken. Nederlandse kunstenaars en wetenschappers kunnen de werken van Amerikanen en Fransen lezen, maar hun werk wordt zelden vertaald in het Engels of het Frans. Een tweede oorzaak is volgens Nauta dat kunst, met name literatuur, filosofie en wetenschap in Nederland van elkaar gescheiden zijn. Als derde, belangrijkste, oorzaak noemt Nauta de maatschappelijke verzuiling die zo typerend is voor de Nederlandse samenleving.
Verzuiling
Verzuiling is de verdeling van de samenleving in verticale kolommen (zuilen) op basis van religie of levensbeschouwing. In Nederland waren de voornaamste zuilen die van de Protestanten, de Katholieken, en de Socialisten. Elke zuil had zijn eigen scholen en universiteiten, zijn eigen radio- en televisiestations, …

...