Santokhi: ‘Gunstig als monumentale overheidspanden in handen komen van particulieren’

“Ik zie reeds geruime tijd met lede ogen aan, dat verschillende gebouwen die het erfgoed van onze hoofdstad vormen, er vervallen bijstaan. Maar we moeten eerlijk zijn: de overheid heeft noch de middelen, noch de slagkracht om deze monumenten alleen te redden. We hebben een andere aanpak nodig.”
President Chandrikapersad Santokhi windt er geen doekjes om. In een openhartig gesprek met Dagblad ., blikte hij afgelopen week terug op de afgelopen vijf jaar en ging hij uitgebreid in op een thema dat hem na aan het hart ligt, maar waar hij tegelijk tegen grenzen aanloopt: het verval van monumentale panden in de historische binnenstad van Paramaribo, die sinds 2002, op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat.
Een erfenis onder druk
“De binnenstad is een kroonjuweel van Suriname, maar het is ook een erfenis die we onvoldoende hebben beschermd”, zegt Santokhi. “Gebouwen als het oude ministerie van Financiën, Justitie en Politie, en zelfs het afgebrande pand van Sociale Zaken, zijn jarenlang genegeerd of halfslachtig aangepakt. En ondertussen raken de gebouwen steeds verder in verval.” Het torengebouw van Financiën, is volgens de president, een doorn in het oog. “Dat gebouw staat al meer dan een jaar open. Het is een symbool van de Surinaamse staat. Maar ik zie dat de koepel bij elke regenbui, schade oploopt. Waarom is de koepel niet afgedekt, waarom is die niet beschermd? Dat zijn legitieme vragen, die ik ook aan mijn ministers stel.”
Internationaal kader bemoeilijkt snelheid
Santokhi wijst op de complexe regelgeving rond monumentenzorg. “We zitten met een wet op monumentenzorg én internationale afspraken met UNESCO. Je mag niet zomaar renoveren of afbreken. Elk gebouw binnen een bepaalde straal van het Werelderfgoedgebied, is onderhevig aan richtlijnen. Dat betekent dat de kosten van restauratie vele malen hoger liggen dan bij een regulier gebouw. En daar stokt het vaak.” Hoewel er enkele projecten zijn uitgevoerd via samenwerkingen met onder meer de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB) en de Europese Investeringsbank (EIB), gaat het traag. “Die instellingen hebben eigen procedures. Projecten worden ‘step by step’ uitgevoerd. Dat is niet slecht, maar het mist de urgentie die wij lokaal ervaren.”
Van overheidslast naar private kracht
Om die impasse te doorbreken, is onder Santokhi’s leiding een koerswijziging in gang gezet. “We zijn begonnen met het inventariseren van overheidsgebouwen die niet meer in gebruik zijn, of die zwaar zijn verwaarloosd. Die gebouwen gaan we niet langer als staat aanhouden. Ik heb een besluit genomen in de Raad van Ministers: de staat mag nu dergelijke gebouwen vervreemden, mits er een zorgvuldige taxatie plaatsvindt, en onder toezicht van een notariële commissie.” De president wil dat deze panden in handen komen van de particuliere sector. “Bedrijven, investeerders of maatschappelijke organisaties kunnen ze aankopen, onder strikte voorwaarden die het monumentale karakter waarborgen en dan zelf zorgen voor restauratie, herbestemming en onderhoud. Dat is de enige manier waarop we schaal en snelheid kunnen bereiken.”
Toerisme en stedelijke vernieuwing
Santokhi schetst een bredere visie waarin monumentenzorg wordt gekoppeld aan stedelijke ontwikkeling en toerisme. “Neem het gebied van de Surinamerivier tot Torarica: dat moet een bruisende zone worden, met een boulevard, horeca, musea, galerieën. Al die overheidsgebouwen daar, zoals het commissariaat Paramaribo, horen eigenlijk in handen van toeristische of culturele ondernemers te komen. Dan komt er leven in de binnenstad. Maar wel met respect voor de historische architectuur.”
Daar tegenover staat een moderniserings-slag voor het overheidsapparaat zelf. “We moeten als staat af van het versnipperde huisvestingsbeleid. Mijn visie is dat we in een tweede termijn toewerken naar de bouw van één of twee high-rise gebouwen, waar alle ministeries en diensten gecentraliseerd worden. Modern, energie-efficiënt, en gebouwd volgens internationale standaarden. Dan creëren we ruimte in het centrum én besparen we op de lange termijn, kosten.”
Bescherming blijft noodzakelijk
Tegelijkertijd benadrukt de president dat de huidige panden beter beschermd moeten worden tegen verdere schade. “Er zijn gebouwen waar mensen illegaal verblijven. Dat moet Openbare Werken aanpakken. En we moeten simpelweg zorgen dat panden worden afgedekt, afgesloten en beveiligd. Anders ben je straks te laat.” Volgens Santokhi is het belangrijk dat burgers hun stem laten horen over dit onderwerp. “De kritiek op sociale media is terecht. Burgers hebben recht op antwoorden. En wij als overheid moeten transparanter zijn in wat we doen, wat we niet doen, en waarom. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid. Ons erfgoed is van iedereen.”
Presidentieel Paleis en DNA-gebouw
Tot slot vroeg Dagblad . naar de toekomst van het Presidentieel Paleis en het gebouw van De Nationale Assemblee (DNA). “Het paleis is onaantastbaar. Dat is een icoon van onze republiek. Dat gaan we behouden, restaureren waar nodig, maar het blijft eigendom van de staat. Het DNA-ge-bouw is deels herbouwd na de …

...