Samen sterk voor het bos: Tropenbos Suriname investeert in mensen en projecten

door

“De continuïteit van onze projecten is cruciaal”, zegt Rudi van Kanten, directeur van Tropenbos Suriname. De organisatie, bekend om haar inzet voor duurzaam bosbeheer, heeft onlangs twee projecten succesvol afgerond. Deze maand werd bovendien de financiering van een derde bezegeld.

Tekst Kevin Headley

Beeld privécollectie

De afgelopen jaren richt Tropenbos Suriname zich vooral op het versterken van binnenlandse gemeenschappen en het vergroten van de voedselzekerheid, een koers waar Van Kanten zichtbaar trots op is. Volgens hem ligt de kracht van Tropenbos Suriname in agroforestry en gemeenschapsbosbeheer. “Wij betrekken de gemeenschappen, het engagement. Dat moet je benutten. Duurzaam gebruik van het bos betekent ook dat de mensen die erin leven er geld mee moeten kunnen verdienen. Maar minstens zo belangrijk is de bewustwording over hoe je het bos kunt gebruiken. Idealiter werk je niet alleen met individuen, maar bouw je langdurige samenwerkingen op met lokale organisaties.”

“Ik hoop dat jongeren de landbouw een veel betere plaats geven, want er zijn echt mogelijkheden, zodat gezond voedsel tegen betaalbare prijzen beter voor handen is”

Volgens Van Kanten moet een niet-gouvernementele organisatie (NGO) zich duidelijk onderscheiden van andere NGO’s door middel van specialisatie. “Als je weet dat iemand goede keukens maakt, dan ga je naar die persoon voor een goede keuken. Datzelfde vertrouwen moet de samenleving ook in ons hebben: voor duurzaam bosbeheer ben je bij ons aan het juiste adres. In de NGO-wereld draait het niet om de schijn van activiteit, maar om inhoudelijke specialisatie.”

Van goud naar groen

In april rondde de organisatie het project ‘Sustainable Food Security and Awareness on Gold Mining Effect’s’ af. Boeren van coöperatie Everest UA kregen zeven maanden training in agroforestry-technieken: een duurzame landbouwmethode waarbij bomen, gewassen en voedselproductie op slimme en milieuvriendelijke wijze worden gecombineerd. Deze aanpak draagt bij aan beter waterbeheer, verhoogde biodiversiteit en versterkt het aanpassingsvermogen aan klimaatverandering. Het project werd gefinancierd via het Emsags-programma, dat zich inzet voor kwikvrije goudwinning en het stimuleren van duurzame inkomstenbronnen.

Tijdens de theoretische lessen leerden landbouwers onder meer over vermeerderingstechnieken van gember en kool, gevolgd door praktische veldsessies. Agroforestry werd hierbij genoemd als veelbelovend alternatief voor kleinschalige goudwinning, dat tegelijkertijd bijdraagt aan voedselzekerheid en milieubehoud. “Ik hoop dat ook jongeren dat gaan oppikken en de landbouw een veel betere plaats geven, want er zijn echt mogelijkheden en op landelijk niveau, niet alleen aan de kust, zodat gezond voedsel tegen betaalbare prijzen beter voor handen is.”

(lees verder onder de )

Gewassen geoogst gedurende de agroforestry-training.

Trainingscentrum

In mei nam Tropenbos Suriname in het Saamaka-dorp Djankakondre een agroforestry-trainingscentrum officieel in gebruik. Deze innovatieve leerplek – een zogeheten Agroforestry Farmer Field School – combineert duurzame landbouwpraktijken met traditionele kennisoverdracht. Het centrum is onderdeel van een breder programma van Tropenbos Suriname en wordt gefinancierd door TotalEnergies. “De nadruk ligt op kenki prakseri, omdat iedereen van elkaar kan leren”, zegt Van Kanten. “Bij een Farmer Field School is essentieel dat boeren van boeren leren. Wat we hier ontwikkelen, leggen we vast in woord en beeld, zodat ook anderen er op afstand van kunnen profiteren.”

Het gebouw staat op dorpsgrond van Djanka Kondre, één van de dorpen in het gebied rond Brownsweg. Met het traditionele gezag is een overeenkomst gesloten waarin is vastgelegd dat Tropenbos Suriname en het dorp gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het beheer en gebruik van het gebouw en terrein voor trainingsactiviteiten.

(lees verder onder de )

De Agroforestry Farmer Field School in Djanka Kondre.

Training

Deze maand lanceerde Tropenbos Suriname, in samenwerking met agro-coöperatie Hatti Wai en met steun van het Wereld Natuurfonds, een nieuw project gericht op de ontwikkeling van duurzame waardeketens voor niet-houtbosproducten, met speciale aandacht voor de productie van maripa-olie in het dorp Pikin Slee in het Boven-Surinamegebied. Het project loopt tot februari 2027 en wordt gefinancierd door de Europese Unie in samenwerking met het Franse Ontwikkelingsagentschap.

Het doel is om de productie, verwerking en verkoop van maripa-olie te professionaliseren en te verduurzamen. Het initiatief speelt in op de groeiende vraag naar hoogwaardige, natuurlijke producten en creëert tegelijkertijd economische kansen voor de lokale bevolking, terwijl het bijdraagt aan bosbehoud.

Samen met de gemeenschap wordt een duurzaam oogstplan ontwikkeld, gebaseerd op traditionele kennis en wetenschappelijk onderzoek, om overoogst te voorkomen en biodiversiteit te beschermen. Dertig lokale verzamelaars worden getraind in duurzame oogsttechnieken en monitoring, met als doel het behoud van de maripa-palm op de lange termijn.

Transformatie

Tropenbos Suriname transformeert de afgelopen jaren van een programma-georiënteerde naar een meer zelfvoorzienende organisatie. “We zijn nu meer betrokken bij de uitvoering”, verklaart Van Kanten. “Maar de volgende stap moet zijn dat je een groot programma volledig zelf leidt. Niet dat je meedoet, maar dat jij het leidt. En daar ben ik nog …