Sambo brengt met ‘Anton de Kom, mijn vader’ ode aan Surinaamse verzetsheld

door

door Steven Seedo

PARAMARIBO — “Anton de Kom heeft de afgelopen jaren steeds meer bekendheid gekregen in Nederland en ik wil hiermee niet alleen laten zien hoe belangrijk hij is geweest voor en in de Surinaams/Nederlandse geschiedenis, maar ook hoe hij nog steeds een bron van inspiratie is voor de huidige generatie.” Dat zegt de Nederlandse acteur en theatermaker van Curaçaose afkomst Raymi Sambo tegen de Ware Tijd over zijn recent begonnen nieuwe theatervoorstelling ‘Anton de Kom, mijn vader’ in Nederlandse theaters. Deze wordt tot en met augustus opgevoerd.

Sambo: “Als maker vind ik het belangrijk om onze zwarte helden te eren. Kijk naar Amerika waar ze proberen de zwarte geschiedenis te wissen, terwijl wij zo veel hebben bijgedragen aan die geschiedenis. Ik zie het als mijn taak om die levend te houden.”

“Ik wil laten zien hoe Anton de Kom nog steeds een bron van inspiratie is voor de huidige generatie”Raymi Sambo

Idee

Op de vraag vanwaar het idee voor deze voorstelling antwoordt Sambo: “Ik ben iemand tegengekomen die was geadopteerd, maar vond dat ze niet bij haar adoptieouders paste. Ze heeft als jong persoon een rechtszaak tegen hen aangespannen en gewonnen. Ik werd gefascineerd door haar zoektocht naar wie wél bij haar paste.”

Hij zegt dat men familie krijgt en er niet om vraagt. “Soms passen mensen binnen je familie om wat voor redenen dan ook niet bij jou. Soms zijn ze niet van toegevoegde waarde aan je leven. Moet je daar mee opgezadeld blijven? Ik vind van niet, ik vind dat je het recht hebt op ‘chosen family’. Dat jij mag kiezen wie je als familie ziet of niet. Dat is dan ook gelijk mijn boodschap.”

Sambo bewondert de gedrevenheid en strijdlust van de vrijheidsstrijder, schrijver en verzetsman Anton de Kom. “Zeker in een tijd waarin weinige zwarte mensen hun mond durfden open te trekken, omdat ze in Nederland in de minderheid waren. Dat inspireert mij tot de dag van vandaag: staan voor waar ik in geloof en me niet monddood laten maken.”

Doris

In ‘Anton de Kom, mijn vader’ neemt Doris (de Nederlands-Surinaamse actrice Urmie Plein) een gepassioneerde bevolkingsonderzoeker, je mee op een reis die begint met een lezing in een theater, maar al snel verandert in een diep persoonlijk verhaal. Als adoptiekind uit Suriname worstelt Doris met haar identiteit. Haar Nederlandse ouders voelden als een puzzelstukje dat niet helemaal paste. Het verlangen om te begrijpen wie ze echt is, drijft haar weg van haar adoptieouders, richting haar roots.

Sambo: “Urmie is één van de beste (zwarte) actrices in Nederland, dus de keuze was niet moeilijk. Ook is ze iemand die heel hard werkt. Je kan als regisseur alles van haar vragen en ze gaat er gewoon voor om je het beste te geven.”

Hij stelt dat zijn mentor Rufus Collins altijd de gevleugelde uitspraak ‘it’s all about the work’ deed. “En dat is met Urmie ook, het gaat om het werk en niet alle ego gedoe wat dit vak soms met zich meebrengt.’’

In het stuk speelt Walter Muringen trompet en percussie en zingt ‘I put a spell on you’ in de interpretatie van Nina Simone. Sambo noemt de rol van de musicus “meer dan alleen ondersteunend”.

Goodwill

Sambo timmert sinds 1997 aan de weg. In het begin speelde hij mee in de voorstellingen, films en series, maar op gegeven moment wilde hij meer. Toen is hij ook gaan regisseren en schrijven. “Ik wilde verhalen vertellen waarin meer mensen zich vertegenwoordigd voelen. Toen – bijna twintig jaar geleden – ben ik ‘Raymi Sambo Maakt’ begonnen.”

De Nederlandse theaterwereld is volgens hem veel veranderd in positieve zin. “Ze is diverser. Er is veel goodwill, maar de macht ligt nog te veel in witte handen. Als het bijvoorbeeld gaat om diversiteit zijn het nog steeds witte mensen die bepalen wie bijvoorbeeld voor een diversiteitsprijs in aanmerking komt. Hierbij gaan ze uit van wie ze kennen, maar niet vanuit de geschiedenis. Daarmee passeren ze de mensen op wiens schouders wij staan. Het is gênant en ik kan hier echt boos over worden.”

Sambo houdt van Suriname. Hij is er vijf keer geweest. “Het voelt voor mij als thuis komen. Ik noem mezelf dan ook een Surinamofiel.”

Raymi Sambo vindt het belangrijk om zwarte helden te eren. Hij kwam daarom met de theatervoorstelling ‘Anton de Kom, mijn vader’. [: privécollectie]