Rwanda en Suriname: verschil in leiderschap, diplomatie en ontwikkeling

door

Rwanda en Suriname staan anno 2025 symbool voor twee uiteenlopende ontwikkelingspaden. Rwanda, met een indrukwekkende economische groei van circa 8,5% in 2024 (World Bank), transformeerde zich in ruim dertig jaar van een fragiele post-conflictsamenleving naar een snelgroeiende en stabiele economie. Suriname kampt met bescheiden groei, rond 3% (IMF, World Economics), met een zeer gematigde economische vooruitgang die sterk afhangt van mijnbouw en grondstoffen en nauwelijks diversificatie laat zien.De sleutel van Rwanda’s succes ligt in visionair leiderschap en een daadkrachtige aanpak onder president Paul Kagame. Ambities werden gekoppeld aan concrete hervormingen in onderwijs, infrastructuur, investeringsklimaat en het aantrekken van buitenlandse bedrijven als Heineken, DSM, Rabobank en Unilever. Dit vertaalt zich ook in een diplomatieke strategie die voorbeeldig is, zoals zichtbaar in Nederland. De Rwandese ambassade in Den Haag, gevestigd in het multifunctionele Rwanda House, heeft diverse gespecialiseerde afdelingen gericht op handel, investeringen, cultuur en diaspora. Regelmatig worden er zakelijke bijeenkomsten en netwerk-events georganiseerd waardoor Nederlandse en internationale investeerders direct betrokken worden bij Rwandese kansen.Daarentegen mist Suriname dringend een vergelijkbare diplomatieke en economische dynamiek. De Surinaamse ambassade in Nederland en het consulaat in Curaçao zijn relatief passief. Er worden nauwelijks initiatieven genomen om de exportkansen te benutten, investeerders te binden of de diaspora te mobiliseren. Dit is ook zichtbaar in de praktijk: in 2019 en volgende jaren liet de Surinaamse vertegenwoordiging op Curaçao een unieke kans voorbijgaan toen de ‘Floating Market’ – voorheen beheerd door Venezolaanse ondernemers – maandenlang gesloten was onder politieke druk. Suriname had dankzij de gelijke productbasis (vis, groenten, fruit) gemakkelijk deze plaats kunnen innemen, wat inkomsten en valuta opleverde. Helaas ontbrak het aan proactief optreden vanuit het consulaat, een gemiste kans die symbool staat voor bredere zwakte in markt- en kansenbenutting.Ook op sociaal gebied is het verschil schrijnend. De Rwandese regering ondersteunt actief haar studenten in Nederland en de diaspora via beurzen, mentoring en terugkeerpakketten gekoppeld aan ontwikkelingsprojecten. Surinaamse studenten, zo blijkt uit diverse rapporten, worstelen vaak met financiële onzekerheid, wat leidt tot studie-uitval of gedwongen nevenactiviteiten. Dit resulteert in een ‘brain drain’ en een teloorgang van menselijk kapitaal, terwijl het juist een essentieel aanjager voor nationaal herstel en innovatie zou kunnen zijn.Kerncijfers ter illustratie:- Rwanda’s economische groei: circa 8,5% in 2024 (World Bank), met stabiele verdere projecties.- Suriname’s groei: ongeveer 3,0% in 2024, kwetsbaar door een gebrek aan economische diversificatie (IMF, World Economics).- Rwandese diaspora draagt substantieel bij aan investeringen en kennisoverdracht via georganiseerde structuren (IOM, Commonwealth Union).- Surinaamse studenten in Nederland kampen met financiële onzekerheid en missen structurele ondersteuning (CBS, Nuffic-rapporten).Beleidsaanbevelingen voor Suriname:1. Visie en leiderschap: Suriname moet dringend een duidelijke, transparante en langetermijnstrategie formuleren en uitvoeren. Politieke stabiliteit en het bestrijden van corruptie moeten prioriteit hebben om vertrouwen te herwinnen bij internationale investeerders en burgers.2. Diplomatieke heroriëntatie: De Surinaamse ambassades in Europa o.a. en het consulaat op Curaçao moeten worden versterkt naar actieve economische hubs met afdelingen gericht op handel, investeringen, cultuur en diaspora. Regelmatige netwerkbijeenkomsten, promotiecampagnes en hands-on begeleiding zijn essentieel om kansen waaronder die in de regio Curaçao niet opnieuw te missen.3. Talentbehoud en diaspora-engagement: Investeer in beurzen, coaching en stimuleringsmaatregelen voor studenten in Nederland en andere landen. Ontwikkel bindende programma’s voor terugkeer en betrokkenheid bij nationale projecten, waarbij de diaspora structureel wordt betrokken als partner in ontwikkeling.4. Economische diversificatie en infrastructuur: Breid sectoren als duurzame landbouw, toerisme en digitalisering uit en moderniseer de infrastructuur met publiek-private samenwerking. Dit reduceert afhankelijkheid van mijnbouw die nu dominant is en maakt de economie robuuster.5. Instellings- en governanceversterking: Transparantie, efficiënte overheidsdienstverlening en rechtszekerheid zijn onmisbaar om binnenlandse en buitenlandse investeerders een stabiel klimaat aan te bieden.De ervaringen van Rwanda tonen dat met visionair, daadkrachtig leiderschap en een proactieve diplomatieke en sociale betrokkenheid duurzame groei mogelijk is – ook ondanks historische uitdagingen. Suriname beschikt over natuurlijk kapitaal en menselijk talent, maar laat kansen onbenut door gebrek aan politieke ambitie, institutionele zwakte en een passieve houding. De gemiste kans op Curaçao is daar een treffend voorbeeld van.Er liggen volop kansen: een energieke ambassade, een betrokken diaspora, krachtige ondersteuning van studenten en een heldere economische koers kunnen Suriname transformeren. De keuze ligt bij de leiders en het volk. Het vraagt moed en lange adem, maar de beloning kan groot zijn: welvaart en stabiliteit voor generaties.Suriname verdient meer dan stagnatie en inspanningsremming. De tijd is rijp om de koers te verleggen naar een toekomst die past bij de potenties van het land en haar burgerij. Rwanda toont dat het kan. Het is nu aan Suriname om die stap te zetten.Colvin Overdiep