‘President Santokhi, het is triest wat u met ons doet’

door

Tekst en beeld Edwien Bodjie

APOERA — “Chinalco-deal, no deal!” “Willen jullie Chinalco?” “Nee!” “Willen jullie Chinalco?” “Nee!” Deze leuzen klonken maandag luid tijdens een vreedzame protestmars in West-Suriname. Inheemse bewoners van de dorpen Apoera, Section en Washabo trokken massaal de straat op om hun onvrede te uiten over de overeenkomst die de regering heeft gesloten met het Chinese bedrijf Chinalco voor bauxietwinning in het gebied. “Met deze mars sturen we een duidelijk signaal naar de overheid: respecteer onze rechten, ons traditioneel gezag en ons grondgebied. We eisen dat deze deal wordt teruggedraaid”, maakt kapitein Marchiano Jong van Apoera duidelijk.

De mars begon in Washabo, trok via Section en eindigde in Apoera. Ruim driehonderd mensen liepen mee, onder wie ook vertegenwoordigers van de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (Vids), die de protestactie steunden. Op protestborden stonden boodschappen als: “Zonder FPIC no deal”, “Stop uitverkoop van ons grondgebied”, “Stop Chinalco” en “Nature is our home”.

“Wij zijn net zo goed Surinamers als u. We verdienen deze behandeling niet”Dorpsoudste Lorrita Lingaard

De gemeenschap is verbolgen over het gebrek aan overleg bij deze deal. Op 25 november 2024 maakte de regering bekend een Memorandum of Understanding (MoU) te hebben ondertekend met Chinalco om bauxiet te winnen in West-Suriname. Echter, volgens de dorpsbewoners is dit zonder hun toestemming gebeurd, terwijl ze direct worden getroffen door de plannen.

‘We verdienen deze behandeling niet’

Oud-districtscommissaris Lorrita Lingaard van Kabalebo, die dorpsoudste is van Washabo, was fel in haar kritiek op de regering. “Zijne Excellentie Santokhi, als u Suriname vooruit wil brengen, moet u zulke deals niet sluiten. Het is triest wat u met ons doet. Heel triest. Ik kan niet geloven dat u zelfs maar op het idee bent gekomen om dit akkoord te ondertekenen”, uitte ze na afloop van de mars haar misnoegen.

Lingaard benadrukte dat de inheemse gemeenschappen van West-Suriname recht hebben op zeggenschap over hun eigen grondgebied. “Wij zijn net zo goed Surinamers als u. Sterker nog, Suriname behoort aan ons, de oorspronkelijke bewoners. We verdienen deze behandeling niet.” Haar woorden werden met luid applaus ontvangen, terwijl omstanders haar met gejuich en toetergeluiden van auto’s en bromfietsen ondersteunden.

(lees verder onder de )

De boodschappen op de borden behoefden geen nadere uitleg.

‘Praat eerst met ons’

Ook kapitein Marchiano Jong van Apoera sprak zich krachtig uit. “Het is niet zo dat we tegen ontwikkeling en werkgelegenheid zijn. Integendeel, dat hebben we juist nodig. Maar praat eerst met ons, voordat er grote beslissingen worden genomen over óns grondgebied”, benadrukte hij.

Jong wees erop dat de regering de fundamentele rechten van inheemse gemeenschappen heeft genegeerd door geen gebruik te maken van Free, Prior and Informed Consent (FPIC), het internationaal erkende principe dat inheemse volken vooraf en op basis van volledige informatie moeten instemmen met projecten op hun land.

De inheemsen trokken maandag door de drie dorpen.