Popki Patu: cultureel erfgoed inzetbaar als opvoedingstool

door

“Het begon toen ik in 2000 als ressortraadslid werd gekozen van Blauwgrond. Als voorzitter heb ik toen afspraken gemaakt met de andere leden hoe we invulling aan onze taken zouden geven”, vertelt Lydia Nok aan de Ware Tijd. Zij is de oprichter en ontwikkelaar van het Popki Patu-programma.

Tekst Tascha Aveloo

Beeld privécollectie

Als voorzitter van de raad stelde ze voor dat elk lid verantwoordelijk zou zijn voor één van de zeventien rayons van Blauwgrond. Iedereen had daarbij een verantwoordelijkheid. Er is toen een inventarisatie gehouden in het ressort om te kijken wat er allemaal nodig was. “Als we praten over Noord, dan denken we altijd dat daar eliten of beter gesitueerden wonen. Maar uit ons onderzoek toen kwamen we tot de ontdekking dat er wel degelijk veel gezinnen zijn die het financieel heel moeilijk hadden of zelfs in armoede leefden, onder wie veel eenzame senioren.”

“Suriname heeft baat bij stabiele burgers en gezinnen”

Besloten werd om vooral de jongeren van de buurt te helpen. Zo is het popki patu-project begonnen. “Omdat we als ressortraadsleden geen inkomsten mochten werven, hebben we ervoor gekozen om een stichting op te zetten, zodat we sponsoren konden zoeken om projecten uit te voeren.”

De naam van de stichting was Kort en Blauw, verwijzend naar de stedenband die intussen was ontstaan tussen Blauwgrond en de kleine Belgische gemeente Kortenberg. In 2007, nadat Nok geen ressortraadslid meer was en de stedenband was beëindigd, besloot zij dat ze het werk wilde blijven voortzetten. Ze nam de stichting over en veranderde de naam naar Bont en Blauw, verwijzend naar de ‘bonte’ samenstelling van mensen en organisaties waarmee wordt samengewerkt en ‘blauw’ voor Blauwgrond. “We zijn gestart met de activiteiten en nu – 25 jaar later – worden nog steeds projecten in het ressort uitgevoerd, zij het op een andere manier. Als logo gebruiken we een blauwe vogel. Onze roepnaam is ‘de Blauwtjes’ en we ‘vliegen’ overal naartoe waar hulp nodig is. Hoe ver we kunnen ‘vliegen’ hangt af van de kracht van onze vleugels ofwel hoe meer we kunnen doen dankzij vrienden van de organisatie en steun in de vorm van donaties”, licht Nok toe.

Vaardigheden

Het Popki Patu-project is inmiddels uitgegroeid tot een programma, het vlaggenschip van de organisatie. “Het is meer dan een kinderspel met koken; het is een uiting van ons nationaal erfgoed. Het zou eigenlijk in elk gezin thuishoren. Het gaat om de weg naar succes, die belangrijker is dan het einddoel. Kinderen doen wat ze zien bij hun ouders, dus het is van belang dat ouders het goede voorbeeld geven. We proberen ook contact te leggen met de biologische ouders of de verzorgers van zo een kind in ons programma om kernwaarden en life skills ook thuis te laten doorwerken.”

Het programma bestaat uit een traject van zes maanden waarbij jongeren vaardigheden aanleren, zoals werken in teamverband, communicatie, plannen, timemanagement, budgetteren en verantwoordelijkheid dragen. “Opvoeders en verzorgers kunnen er veel uit halen, daarom betrekken we ook ouders in het traject, dat hun natuurlijke groei tot een succesvol persoon alleen maar aanvult en aansterkt”.

‘Popki’ staat symbool voor het kleine, schattige kind. Het begint met liefde in de opvoeding en in de opvoeding komen kernwaarden naar voren. Ouders spelen hierin een cruciale rol. “Als kind speelde ik veel popki patu met kinderen uit de buurt. Het draait om samenwerking: iedereen levert een bijdrage aan het eindresultaat; een ‘lekkere portie’. Je leert verdraagzaamheid, omgaan met uitdagingen, plannen en communiceren. Alle basislevensvaardigheden komen terug in dit simpele spel”, meent Nok.

(lees verder onder de )

Eind juli heeft de organisatie het Popki Patu-programma uitgevoerd bij kindertehuis Asewatono. Vooraf werd in een training uitgelegd hoe men omgaat met budgetteren en communiceren binnen het gezin, vanuit het thema ‘democratie en milieu’. Op de kookdag, die buiten de stad werd gehouden, werd daarom niets van plastic gebruikt. “Bij het serveren is gekozen voor bananenbladeren als bord en bestek van hout. En we zorgden ervoor dat het terrein schoon werd achtergelaten.”

Het thema democratie werd herleid naar ‘democratie binnen het gezin’ en dat betekent met elkaar praten, luisteren en plannen om samen tot een eindresultaat te komen. Er werd veel gediscussieerd en de kinderen hebben hun ideeën op papier gezet. In deze setting werd gekozen voor het nabootsen van een gezond gezinsleven. Oudere kinderen die al op de middelbare school zitten, zijn dan de ‘ouders’ die voor een ‘gezin’ van zeven kinderen moeten zorgen. Ze krijgen een budget toegewezen en moeten daarmee drie dagen hun gezin onderhouden. “Zo leren jongeren al vroeg verantwoordelijkheid nemen en leren ze wat het vereist om een gezond gezinsleven te hebben.”

Structuur, zorg en aandacht

Er worden verschillende modules behandeld met thema’s, zoals persoonlijk leiderschap, plannen en organiseren, budgetteren, communicatie en de ontwikkelingsfasen van het kind. In de loop der jaren heeft de stichting tientallen jongeren getraind. “We horen vaak terug dat ze de lessen ter harte hebben genomen en toepassen in hun dagelijkse leven”, legt Nok uit met een duidelijk gevoel van trots. Zeker nu enkele van hen actief helpen bij het project.

Nok vertelt dat er soms heel aparte reacties zijn van kinderen. Sommigen willen na het programma niet meer naar huis omdat ze tijdens het kamp structuur, zorg en aandacht hebben ervaren. “Iets wat ze thuis missen. Er zijn zelfs conflicten ontstaan tussen ouders en kinderen, omdat kinderen thuis orde en regelmaat wilden toepassen, maar daarin niet werden gesteund.” Daarom is het volgens haar belangrijk dat ouders en verzorgers voortzetten wat op kamp wordt geleerd.

De stichting werkt samen met organisaties voor bijvoorbeeld managementtrainingen voor oudere kinderen. Nok is zelf coach en counselor en begeleidt gezinnen met uitdagingen. Wat zij als organisatie niet aankan, verwijst ze door naar een psycholoog of maatschappelijk werker, zodat er stabiliteit komt in het leven van het kind. “Tijdens een middag stonden we stil bij het feit dat dit een stap is voor kinderen om zelfredzaam te worden. Suriname heeft baat bij stabiele burgers en gezinnen. Het is geweldig om te zien dat het woord popki patu nu op de wereldkaart staat.”

Nok gelooft dat zo een kind leert om te overleven. “Je hoeft je hand niet op te houden, maar ga zelf aan de slag.” Met het programma wil Bont en Blauw de kinderen bewust maken om vooral geloof te hebben in zichzelf en wat ze kunnen.

De stichting zet zich ook in voor senioren. “Ook grootouders hebben een taak als ‘indirecte opvoeders’. Ze delen hun uitdagingen en successen en vertellen lessen uit hun leven waar jongeren veel van kunnen leren.”

Onlangs is voor seniorenburgers een boottocht georganiseerd. “En dat was met rollator en al. Ze hebben gedanst, heel wat fosten tori verteld en vooral intens genoten.”