Politieke partijen zwijgen over grondenrechten

door

VSG-voorzitter: ‘Regeringen tonen structureel geen respect voor Marrons en Inheemsen’

Tekst en beeld Edwien BodjieADVERTISEMENT

PARAMARIBO — De verkiezingscampagnes zijn in volle gang, maar politieke partijen mijden het thema grondenrechten. Volgens kapitein Stiefen Petrusi, voorzitter van de Vereniging van Saamaka Gemeenschappen (VSG), is dat veelzeggend. “Opeenvolgende regeringen hebben keer op keer bewezen geen respect te hebben voor de rechten van marrons en tribale volkeren. Het draait alleen om hebzucht en eigenbelang.”

De VSG strijdt al jaren tegen ontbossing en goudwinning in traditionele woon- en leefgebieden. Petrusi vindt het zorgwekkend dat politieke partijen, hoewel ze tijdens campagnes opvallend aanwezig zijn in de dorpen, niet langer durven te praten over erkenning van collectieve grondenrechten. Ook de partijen die nu regeren: “Toen ze nog in de oppositie zaten, beloofden ze dat het een van hun eerste prioriteiten zou zijn als ze aan de macht kwamen. Maar nu, aan het eind van de regeerperiode, is er niets bereikt. Helemaal niets.”

“Petrusi vindt het zorgwekkend dat politieke partijen, hoewel ze tijdens campagnes opvallend aanwezig zijn in de dorpen, niet langer durven te praten over erkenning van collectieve grondenrechten“

Internationale verplichtingen worden eveneens genegeerd, stelt Petrusi. Hij wijst op meerdere veroordelingen van de Surinaamse staat door onder meer het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens. Het Saamaka-vonnis en het Kaliña en Lokono-vonnis zijn volgens hem nooit omgezet in nationale wetgeving, terwijl Suriname daartoe wel verplicht is.

“Zelfs het fundamentele recht op Free, Prior and Informed Consent wordt consequent geschonden. In 2007 stelde het Inter-Amerikaans Hof al vast dat Suriname de rechten van inheemse en tribale volkeren structureel overtreedt, maar er verandert niets.”

De gevolgen voor de gemeenschappen zijn groot. “De uitgifte van concessies gaat gewoon door. Illegale mijnbouw, vervuiling van rivieren en kreken en het verdwijnen van biodiversiteit bedreigen ons voortbestaan. Buitenlandse bedrijven komen steeds dichterbij, terwijl onze infrastructuur en toegang tot basisvoorzieningen achterblijven. Het is alsof onze toekomst stukje bij beetje wordt afgepakt.”

VN-steun

De VSG-voorzitter wijst erop dat al decennia rijkdom uit het binnenland vloeit, zonder dat de bewoners daar iets van terugzien. “Hout wordt massaal uit onze bossen gehaald en geëxporteerd. En wat krijgen wij ervoor terug? Slechte wegen, gebrekkige gezondheidszorg, slecht onderwijs. Het is schrijnend. Suriname mag met 93 procent bosbedekking dan wel een van de meest bosrijke landen ter wereld zijn, maar dat betekent niet dat we ongeremd moeten blijven kappen. Niet elk bedrijf hoeft toestemming te krijgen om op onze gronden te komen hakken en daar miljoenen aan te verdienen.”

Petrusi benadrukt dat de strijd voor erkenning van grondenrechten geen louter Saramaccaanse zaak is. “Het gaat om het hele land. Als we onze bossen beschermen, beschermen we ons klimaat, onze biodiversiteit, ons voortbestaan – van mens én dier. Dit is een Surinaamse strijd.”

Recent kregen tribale gemeenschappen steun van Verenigde Naties-experts Barbara Reynolds, Miriam Ekiudoko en Isabelle Mamadou. Zij bezochten onder meer de districten Brokopondo en Marowijne en spraken met bewoners over de omstandigheden in het binnenland.

De VN-rapporteurs hoorden schrijnende verhalen over gebrekkige toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en schoon drinkwater. “Dat, terwijl de rijkdommen onder onze voeten vandaan worden gehaald,” zegt Petrusi verontwaardigd. “Het is onvoorstelbaar en onrechtvaardig.”

Publiek debat

Dat de politieke verantwoordelijkheid ook ligt bij leiders uit het binnenland, maakt het voor hem des te pijnlijker. “Zelfs van onze eigen mensen in de regering komt er niets. Maar wij geven deze strijd niet op.”

Zo bracht een jongerendelegatie van VSG in september vorig jaar een bezoek aan milieuorganisatie Greenpeace in Nederland, waar ze handvatten kregen aangereikt om effectiever te demonstreren in eigen land. Zelf demonstreert Greenpeace regelmatig, ook buiten Nederland. VSG houdt in de eigenwoongebieden de gemeenschapen op de hoogte van de gang van zaken over hun rechten.

Daarnaast worden er jaarlijks lezingen georganiseerd om het bewustzijn te vergroten, vooral onder jongeren. In dit kader vindt volgende week vrijdag, een publiek debat plaats. Dat is in de Mensa-zaal van de studentenhuisvesting aan de Leysweg.

Onder de titel ‘Grondenrechten zijn geen belemmering voor economische ontwikkeling’ zullen Bart Slagter van de Wageningen Universiteit in Nederland en econoom Swami Girdhari van de Vereniging van Economisten in Suriname elk een inleiding houden. “Als we stil blijven, hebben onze nakomelingen straks geen bestaanszekerheid meer,” aldus Petrusi.