Pionier van de democratie en eerste vrouwelijke president Nicaragua overleden

door

Burgemeesterskandidaat Pedro Joaquin Chamorro van de Liberale Constitutionele Partij (PLC) poseert met zijn moeder en voormalig president Violeta Barrios de Chamorro na het stemmen tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in Managua. (Foto: Reuters)

Violeta Barrios de Chamorro, de eerste vrouwelijke president van Nicaragua en symbool van de democratische overgang na de burgeroorlog, is zaterdag in alle rust overleden in Costa Rica. Ze werd 95 jaar oud. Dat maakten haar kinderen bekend in een gezamenlijke verklaring.Chamorro, die van 1990 tot 1997 president was, stond bekend om haar inzet voor vrede en verzoening na jaren van gewapend conflict in Nicaragua. Haar politieke loopbaan kreeg een dramatische wending toen haar man, journalist en regimecriticus Pedro Joaquín Chamorro, in 1978 werd vermoord — een gebeurtenis die het verzet tegen de dictatuur van Somoza aanwakkerde en haar ongewild in het centrum van de nationale politiek plaatste.Hoewel haar presidentschap geprezen werd voor het beëindigen van de oorlog en het ontwapenen van tienduizenden contrarebellen, worstelde haar regering met hyperinflatie, een diepe economische crisis en aanhoudende oppositie van de Sandinistische partij onder leiding van Daniel Ortega.Chamorro trok zich in 1997 volledig terug uit de politiek. In 2018 kreeg ze een beroerte en verbleef sindsdien grotendeels buiten het publieke oog. In 2023 verhuisde ze naar Costa Rica voor medische verzorging, waar twee van haar vier kinderen — Cristiana en Carlos Fernando — in ballingschap leven. Haar andere kinderen, Pedro Joaquín en Claudia Lucía, wonen in de Verenigde Staten.”Doña Violeta is vredig heengegaan, omringd door de liefde van haar kinderen en de zorg van toegewijde begeleiders,” aldus de verklaring van de familie. Haar lichaam zal voorlopig worden begraven in San José, de hoofdstad van Costa Rica, “totdat Nicaragua opnieuw een republiek is waar haar patriottische nalatenschap kan worden geëerd in vrijheid en democratie.”Van huisvrouw tot presidentGeboren op 18 oktober 1929 in een welgestelde familie in Rivas, was Chamorro geen voor de hand liggende politieke leider. Na een opleiding in de Verenigde Staten en het overlijden van haar vader, keerde ze terug naar Nicaragua en trouwde met Pedro Joaquín Chamorro, hoofdredacteur van La Prensa, die herhaaldelijk gevangen werd gezet voor zijn verzet tegen het Somoza-regime.Na zijn moord en de daaropvolgende revolutie van 1979 werd Chamorro kortstondig lid van de voorlopige regering maar stapte al snel op vanwege de toenemende invloed van de Sandinisten. Via haar krant La Prensa bleef ze felle kritiek uiten op het nieuwe bewind.In 1989 stelde ze zich kandidaat namens een brede oppositiecoalitie en versloeg Daniel Ortega bij de verkiezingen. Met 54% van de stemmen werd ze de eerste vrouwelijke verkozen president in Latijns-Amerika. Haar verkiezing luidde het einde in van de burgeroorlog en markeerde de eerste vreedzame machtsoverdracht in de moderne geschiedenis van Nicaragua.ErfenisHoewel haar tegenstanders haar afschilderden als een symbolische figuur die politiek voortborduurde op de naam van haar vermoorde echtgenoot, wordt Chamorro internationaal erkend als een bruggenbouwer die haar land leidde in een tijd van chaos en verdeeldheid.Na haar vertrek uit de politiek verslechterde de democratische situatie in Nicaragua opnieuw, met president Ortega die sinds 2007 steeds autoritairder regeert. Chamorro’s dochter Cristiana werd in 2021 uitgesloten van deelname aan de presidentsverkiezingen en belandde korte tijd in de gevangenis.De familie hoopt haar uiteindelijk in Nicaragua te kunnen herbegraven, zodra het land, in hun woorden, “weer vrij is.”