Pionier heengegaan: ‘Frank Robles geloofde in de mogelijkheden en de kracht van Surinaams toerisme’

door

De superlatieven zijn gemeend en liegen er niet om als men spreekt over wie Franklin Iwan Robles is geweest. Hij was bekend als Frank, toerismepionier, maar vooral als gewezen directeur van Hotel Torarica en medeoprichter van de Suriname Hotel and Tourism Association (Shata). Hij overleed op 10 juni op 81-jarige leeftijd, na een lang ziekbed.

Tekst Tascha Aveloo

Beeld privécollectie

Stuard Orassie, voorzitter van de Suriname Tourism Authority (STA), werkte jarenlang met Frank Robles samen. “Vanaf mijn parttime studieperiode werkte ik bij Torarica en vanaf 1990 tot 2004 professioneel met hem, tot hij met pensioen ging. Hij was een hotelier pur sang, een kapitein op een schip waaraan hij met strakke hand leiding gaf. Hij had, als één van de weinigen, een erkend hoteladministratie diploma van de American Hotel and Lodging Association. Dat was toen slechts weggelegd voor general managers met meer dan tien jaar ervaring. En ik keek daar zeer naar op. Zijn kennis, kunde en gedrevenheid, hebben ook enigszins mijn liefde voor hotel en hospitality geïnspireerd.”

“Frank geloofde in het potentieel van toerisme. Soms was hij teleurgesteld door het gebrek aan structurele ondersteuning en het niet nakomen van beloftes door de overheid, maar hij gaf nooit op”Armand Bhagwandas

Mentor, leider en vaderfiguur

Robles stond niet alleen aan het roer bij Torarica, hij legde ook de fundamenten voor hotelonderwijs, kwaliteitsverbetering en aanpassing aan nieuwe technologieën. Zijn visie op toerisme was holistisch: hij zorgde ervoor dat Torarica actief was betrokken bij sectororganisaties als Surifesta, de Suriname Hotel Association, Food and Beverage Association en andere platforms die toerisme in Suriname wilden bevorderen.

De omgeving van Torarica werd onder zijn leiding ontwikkeld tot een bruisend uitgaanscentrum: een spin-off van zijn strategisch inzicht. Robles werkte intensief samen met partners als Mets, Stinasu, luchtvaartmaatschappijen en touroperators. Orassie: “Ik heb hem gekend als charismatisch manager, heel streng, maar altijd rechtvaardig en met veel empathie voor de medewerkers, onze gasten en partners. Hij was een pionier die een solide basis heeft gelegd voor de volgende generatie om deze verder te ontwikkelen en voort te zetten.”

Orassie typeert hem niet alleen als leider, maar ook als mentor, vaderfiguur en visionair. “En laten we vooral zijn echtgenote Gloria Robles niet vergeten. Achter deze sterke man stond een minstens even sterke vrouw.”

Robles stond aan de wieg van Stichting Uitgaanscentrum Paramaribo. Ook heeft hij als bestuurslid van de Henk Vos Stichting, thans het Torarica Community Fund, enkele belangrijke projecten gerealiseerd, zoals verfraaiing van de Palmentuin, opzetten van het Toerisme Informatie Centrum en de renovatie van de pier te Jodensavanne. Hij was trots dat Torarica in 1999 de Adviesraad voor de conferentie van de Caribische Toerismeorganisatie kon voorzitten en in 2000 gastheer was van een regionale conferentie .

Klantvriendelijkheid

Een vertegenwoordiger van Does Travel en Cadushi Tours, die niet met haar naam in de krant wil,  herinnert zich Robles als een belangrijke gedreven partner in de toerisme-industrie. “Hij hielp met de eerste toeristische brochures over Suriname die wij in Nederland uitgaven. Hij was de verpersoonlijking van klantvriendelijkheid. Als je als vaste gast in Torarica verbleef, wachtte je een persoonlijke welkomstkaart en een fles wijn. En het was geen getypte kaart, maar één door Frank zelf geschreven. Zulke aandacht voor detail zie je zelden nog.”

Robles was een man die recht door zee was, een ongezouten mening had en die niet alleen ging voor het geld, maar altijd keek wat het beste was voor de organisatie en de mensen. “Hij heeft met recht het fundament gezet voor het succes van Torarica.”

Volgens de vertegenwoordiger geloofde Robles in de mogelijkheden van Suriname als toeristisch land.  De schoonheid van de Surinaamse flora en fauna, maar vooral de unieke etnische mix en de vriendelijkheid van de inwoners waren volgens hem de visitekaart, de mooiste troef, waarmee Suriname kon uitpakken.

Henri Wong, eigenaar van Overbridge River Resort en oud-eigenaar van Hotel Ambassador, blikt terug op een langdurige vruchtbare samenwerking. “Frank was één van de eersten die mij verwelkomde in de hotelwereld. Na de klap van februari 1980 toen het luchtruim was gesloten en er geen toeristen kwamen, richtten we samen de eerste Suriname Hotel and Tourism Association op, waarin we als groep probeerden toerisme te doen herleven. Frank was voorzitter, ik penningmeester.”

Het was de bedoeling dat alle bedrijven uit de sector, zoals restaurants, hotels en andere verblijven, zouden samenbundelen om een stem te hebben in de ontwikkeling van de toerisme-industrie in Suriname. Uiteindelijk kwamen mondjesmaat weer toeristen. “We vonden dat er te Zanderij een info  booth moest komen voor toeristen. Met toestemming van de luchtvaartautoriteit mocht dat, maar we moesten – vooral in de avond door de avondklok – met pasjes van het militair regime.”

Elke avond bleef er iemand uit de stad te Zanderij, totdat een …