Persvrijheid

door

DE DERDE DAG in de maand mei is sinds 1993 door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Dag van de Persvrijheid. Op deze dag wordt stilgestaan bij de betekenis van persvrijheid en ook de stand van zaken met betrekking tot de beleving van het vrije woord in grote delen van de wereld.

In aanloop naar deze dag wordt ook de wereldwijde persvrijheidsindex gepubliceerd. Op deze index is te zien dat Suriname is teruggevallen van positie 28 met een algemene score van 76,11 in 2024, naar positie 32 met een score van 74,49 in 2025.ADVERTISEMENT

Zeker de wetgeving rond ‘smaad jegens de regering’, die gevangenisstraffen tot zeven jaar kan opleveren, wordt door persvrijheidsexperts als problematisch beschouwd

Suriname heeft de afgelopen vier tot vijf jaar veel beweging gehad op de index. Het land was in 2021 nog op een zeer mooie plek 19 om vervolgens in 2022 dramatisch te dalen naar plek 52 om daarna weer langzaam te stijgen naar plek 28 en nu in 2025 zit het op 32.

De bezorgdheid is dat Suriname, net als veel landen in de regio, te maken heeft met weinig bronnen om aan training en bijscholing van journalisten te doen. Bovendien maakt het land woelige economische tijden door hetgeen kan leiden tot hosselgedrag en weinig verdieping door journalisten.

En hoewel Suriname wordt gekwalificeerd als een land waar het redelijk goed gesteld is met de persvrijheid, zijn er toch enkele zorgnpunten over wetgeving die de persvrijheid beperken. Want terwijl de Grondwet vrijheid van meningsuiting garandeert, blijven strenge artikelen in het Wetboek van Strafrecht wel een punt van kritiek. Zeker de wetgeving rond “smaad jegens de regering”, die gevangenisstraffen tot zeven jaar kan opleveren, wordt door persvrijheidsexperts als problematisch beschouwd.

In de regio Zuid-Amerika ziet Reporters Without Borders ook een afname van economische onafhankelijkheid van media. Door slechte economische tijding krijgen media minder ongebonden steun en dat kan leiden tot zelfcensuur.

Ook in Suriname is er een grote terugval voor traditionele mediahuizen, doordat kanalen als sociale media worden ingezet voor reclame-uitingen. Zeker tijdens en na de Covid-19-pandemie kregen grote bedrijven ook in de gaten dat sociale media een redelijk goedkope manier is om aan volgers en zeker ook nieuwe klanten te komen.

Dit had tot gevolg dat er veel minder werd geadverteerd in traditionele media. Een grote terugval in inkomsten was daardoor het geval voor bepaalde mediahuizen. Het was dramatisch aanpassen of verzuipen. Redactionele inkrimpingen en meer focus op advertenties werd plotseling de verkozen werkwijze.

Toch is het belangrijk om op een dag als 3 mei te denken aan de bruggen die moeten worden geslagen om betrouwbare, geverifieerde en waarheidsgetrouwe informatie te brengen aan het publiek. Want wanneer A zegt dat het regent en B zegt dat het niet regent, is het niet de taak van de journalist om te schrijven wat A en B vinden, maar eerder om zelf even uit het raam te kijken om te zien of het werkelijk regent of niet. Dat is het hoogste streven binnen journalistiek: waarheidsvinding.