‘Parts Unknown’: Suriname

door

KEVINS KIJK /Kevin Headley

Op zijn achterterras, met een bijzondere cultuurdrager babbelen over zijn wensen voor het waarborgen van zijn cultuur, of met een heel dorpsbestuur praten over diens successen voor het dorp. Als onderdeel van het vooronderzoek voor videoproducties over de Javaanse cultuur en de inheemsen bracht ik bezoeken aan cultuurdrager Sapto Sopawiro, beter bekend als Pa Sapto en aan het dorpsbestuur van Matta. Het is namelijk belangrijk om te praten met mensen die dagelijks bezig zijn met hun cultuur en om hun inzichten te horen over de ontwikkelingen en uitdagingen rondom het waarborgen en presenteren ervan. Los van de producties zelf blijven deze momenten je ook bij, omdat je in een ongedwongen sfeer vaak meer informatie meekrijgt dan je had verwacht.

Pa Sapto sprak ik een dag na zijn 85ste verjaardag. Hij heette me hartelijk welkom en begon meteen te praten over de Javaanse cultuur, waarin onder meer de taal steeds minder wordt gesproken. Ook het wayang-poppenspel wordt minder vaak opgevoerd. Gelukkig zijn er nog jongeren die interesse hebben in de gamelan.

“Ik geloof dat je een land pas echt leert kennen door de mensen te spreken, hun verhalen te horen en samen met hen te eten”

Pa Sapto probeert, ondanks zijn hoge leeftijd, de cultuur zo veel mogelijk uit te dragen, niet alleen aan Javanen, maar aan iedereen die interesse toont. Aan het einde van het gesprek stelde hij voor om samen een drankje te doen op zijn gezondheid, aangezien hij net jarig was geweest. Gelukkig was het net na werktijd, dus heb ik twee drankjes met hem gedaan.

Hij zei het te waarderen dat ik interesse toon in de cultuur en die ook wil presenteren aan de samenleving. Pa Sapto ziet graag dat de verschillende culturen in Suriname goed worden vastgelegd, want de ouderen zijn aan het wegvallen en die nemen vaak informatie mee die niet is gedocumenteerd. Later ben ik nog bij hem terug geweest voor opnames, waarbij ik werd getrakteerd op heerlijk eten.

Ik bezocht ook het inheemsendorp Matta Korhopa, om daar een videorproductie te maken over hoe de dorpelingen werken aan hun eigen ontwikkeling. Het was interessant om tijdens het gesprek met het bijna voltallige dorpsbestuur te horen hoe het werkt aan het verbeteren van het transport tussen het dorp en de stad. Ook vertelden de bestuurders hoe ze zelf hun watervoorziening hebben aangepakt. Daarnaast nemen ze het behoud van hun cultuur serieus: verschillende oudere dorpelingen verzorgen belangeloos lessen voor jongeren in onder meer de taal en het vlechtwerk.

Ook in Matta bleef de gezelligheid niet uit. Tijdens beide bezoeken, het voorbereidingsbezoek en de opnamedag, werd ik getrakteerd op een ‘All You Can Eat’-peprewatra. Misschien smaakte die extra lekker omdat er zoveel liefde in zat.

Deze momenten doen mij denken aan de serie ‘Parts Unknown’ van Anthony Bourdain. Hij bezocht verschillende plekken in de wereld, stelde zich open voor alles wat hij tegenkwam, was nieuwsgierig naar de verhalen van mensen en at bovendien heerlijk. Alleen doe ík dat in Suriname. En telkens weer sta ik versteld van hoeveel ik nog niet weet van de vele verhalen die Suriname rijk is.

Net als Bourdain geloof ik dat je een land pas echt leert kennen door de mensen te spreken, hun verhalen te horen en samen met hen te eten. In Suriname liggen er namelijk talloze verhalen verscholen achter deuren, op erven, in keukens, in dorpen, langs bosranden en rivieren. Verhalen die wachten om te worden verteld. Dat motiveert me telkens weer om op zoek te gaan naar deze verborgen schatten.

headleydwt@gmail.com