Partijvoorzitter is politiek leider? Tijd voor hervorming!

door

De statuten en het Huishoudelijk Reglement (HR) van veel traditionele politieke partijen in Suriname bevatten kenmerken die corruptie kunnen faciliteren. Dit is een erfenis uit de koloniale tijd, waarin partijstructuren vaak werden ingericht om macht te concentreren in kleine kringen. Eerder werd in Go Suriname al gewezen op het ontbreken van een rooster van aftreden, waardoor partijvoorzitters langer dan drie termijnen aanblijven. Dit artikel biedt adviezen voor politieke organisaties om structurele hervormingen door te voeren en de functies van partijvoorzitter en politiek leider strikt te scheiden.Waarom scheiding tussen partijvoorzitter en politiek leider?Het combineren van deze functies kan leiden tot machtsconcentratie en het ontbreken van interne checks-and-balances. Dit verzwakt de democratische structuur binnen een partij en vergroot het risico op corruptie en vriendjespolitiek eenmaal aan de macht. Om dit te voorkomen, moeten politieke partijen expliciete regels opnemen in hun statuten en HR.Voorstellen voor structurele hervormingen:1. Scheidingsregel voor bestuursfuncties en politieke ambten- Leg in de statuten vast dat een partijvoorzitter geen politieke ambtsdrager mag zijn tijdens zijn of haar voorzitterschap.- Bestuursleden mogen geen uitvoerende of wetgevende functies binnen de overheid bekleden zolang zij in het partijbestuur zitten.2. Beleid voor onafhankelijkheid van de partijvoorzitter- De partijvoorzitter moet onafhankelijk opereren en mag zich niet mengen in het dagelijkse bestuur, tenzij dit statutair is toegestaan.- Objectiviteit bij de benoeming van politieke ambtsdragers moet gewaarborgd worden.3. Verantwoordings- en toezichtmechanismen- Stel een interne commissie aan die toezicht houdt op de naleving van deze regels en sancties kan opleggen bij overtredingen.4. Rotatiesysteem voor leiderschap- Voer verplichte termijnen in voor zowel de partijvoorzitter als de politiek leider om machtsmonopolies te voorkomen.- Regelmatige interne verkiezingen zorgen voor dynamisch leiderschap en meer betrokkenheid van leden.Hoe deze boodschap effectief communiceren naar kiezers?Een hervorming van partijstructuren is alleen effectief als kiezers begrijpen waarom dit nodig is. Een sterke communicatiestrategie is daarom essentieel:1. Duidelijke en eenvoudige taal- Gebruik visuele hulpmiddelen om uit te leggen waarom deze scheiding cruciaal is voor goed bestuur en integriteit.- Creëer korte en krachtige boodschappen die de voordelen van deze hervorming benadrukken.2. Voorbeeldgedrag tonen- Laat zien hoe deze scheiding van macht in de praktijk werkt en welke voordelen dit heeft voor de gemeenschap.3. Betrekken van de kiezer- Organiseer interactieve sessies, online en offline, waarin kiezers vragen kunnen stellen en feedback kunnen geven over de partijstructuur en regels.4. Samenwerking met maatschappelijke organisaties- Werk samen met organisaties die zich inzetten voor goed bestuur en democratische waarden om de boodschap breed uit te dragen.5. Gebruik van multimedia- Ontwikkel video’s, infographics en andere visuele middelen om de kernpunten van deze hervorming helder over te brengen via sociale media.Wetenschappelijke onderbouwingOnderzoek uit verschillende democratieën toont aan dat een strikte scheiding van functies binnen politieke partijen essentieel is voor het tegengaan van corruptie en machtsmisbruik. Enkele relevante studies en adviezen van de onderzoekers:• Kenig, O. (2009). Classifying party leaders’ selection methods in parliamentary democracies. Kenig pleit voor scheiding van deze functies in de partijstatuten om een evenwichtige machtsverdeling en interne democratie te bevorderen.• Poguntke, T., & Webb, P. (2005). The Presidentialization of Politics: A Comparative Study of Modern Democracies. Poguntke en Webb (2005) analyseren de ‘presidentialisering’ van politiek, waarbij partijleiders steeds meer macht naar zich toe trekken, inclusief de rol van partijvoorzitter.• Cross, W., & Blais, A. (2012). Who selects the party leader? De studie benadrukt het belang van bredere betrokkenheid van leden bij leiderschapskeuzes om autoritaire neigingen binnen partijen te beperken.• Bolleyer, N. (2013). New Parties in Old Party Systems: Persistence and Decline in Seventeen Democracies. Bolleyer pleit voor een expliciete scheiding van rollen in de partijstatuten en de invoering van een systeem van roulatie van leiderschap om dergelijke problemen te voorkomen.• López, J. H., & Pavía, J. M. (2019). Leadership and party change in Southern Europe. De auteurs adviseren een duidelijke scheiding van rollen en het invoeren van leiderschapstermijnen om de interne democratie en de verantwoording binnen politieke partijen te waarborgen.ConclusieDoor expliciete statutaire scheidingen tussen de partijvoorzitter en politiek leider in te voeren, kunnen partijen democratischer en transparanter opereren. Dit voorkomt machtsconcentratie en biedt kiezers de garantie dat de partij wordt geleid op basis van integriteit en goed bestuur. Deze hervormingen zijn een essentiële stap richting een gezonde politieke cultuur in Suriname.Ing. Vijay Hiralall RE EMITAAdviseur landbouw, energie, bedrijfscontinuïteit en politiekCoördinator Wetenschappelijk Instituut – Volkspartij Leefbaar Suriname (Co WI-VLS)