Ori bij viering 162 jaar afschaffing slavernij in Suriname: ‘Het verleden als kompas’

door

Tekst en beeld Edwien Bodjie

PARAMARIBO — “De huidige verdeeldheid is geen toeval, maar een erfenis van bewuste historische keuzes.” Dat zei minister Henry Ori van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur dinsdagmiddag bij de herdenking van 162 jaar afschaffing van de slavernij in Suriname. Namens de afwezige president Chandrikapersad Santokhi hield hij de nationale toespraak bij het Kwakoe-monument aan de dokter Sophie Redmondstraat, waar de plechtigheid dit jaar plaatsvond onder het thema ‘Vrijheid en vooruitgang’.

Volgens Ori ligt er een collectieve verantwoordelijkheid om diepgewortelde patronen van verdeeldheid te overstijgen. “Effectief leiderschap moet actief een cultuur van gedeelde bestemming en collectieve verantwoordelijkheid bevorderen”, stelde hij. Initiatieven, zoals de oprichting van een nationaal instituut voor geschiedenis en cultuur, een leerstoel Slavernijverleden en de bouw van een nationaal museum zijn volgens hem belangrijke stappen in dat proces.

“Vrijheid begint met hoe wij denken”Jeremiah Pinas

Onder het thema van zijn rede, ‘Het verleden als kompas’, riep de bewindsman op tot diepere reflectie over de oorzaken van hedendaagse polarisatie, die volgens hem hun wortels hebben in koloniale verdeel-en-heersstrategieën. Hij verwees naar werken van intellectuelen als Jules Sedney en Waldo Heilbron en benadrukte het belang van een inclusief historisch bewustzijn. Daarin moet volgens hem ook het leed dat inheemse volkeren is aangedaan, de zogenoemde ‘rode slavernij’, volwaardig worden erkend.

‘Vrijheid begint in ons denken’

In een toegankelijke en inspirerende toespraak bracht jeugdvertegenwoordiger Jeremiah Pinas het verhaal van Fort Boekoe in herinnering, waar tot slaaf gemaakte mensen letterlijk onder water hun vrijheid zochten. “Vrijheid begint met hoe wij denken. We moeten blijven streven naar positiviteit, vernieuwing en samenwerking”, zei hij. Pinas riep jongeren op het slavernijverleden niet als ballast te zien, maar als bron van kracht. Na zijn woorden legde hij namens de Jeugdraad Suriname een krans bij het monument van Kwakoe.

De toespraken van Ori en Pinas boden twee perspectieven op dezelfde erfenis: het ene met politieke en historische analyse, het andere met hoop en doorzettingsvermogen vanuit de jeugd. Beiden riepen op tot nationale eenheid, heling en een toekomst waarin Suriname zijn gedeelde geschiedenis onder ogen durft te zien en durft te overstijgen. Naast het duo spraken onder anderen comitévoorzitter Johan Roozer, de Nederlandse ambassadeur Walter Oostelbos en Stanley Liaw A Ngi, voorzitter van de Organisatie van Inheemsen in Suriname.

Ook de ambassadeurs van Guyana en Frankrijk, vertegenwoordigers uit de culturele sector en genodigden uit diverse lagen van de samenleving woonden de plechtigheid bij. De herdenking werd geopend met een apinti dron en optreden van de culturele groep Fiamba.

In de speciaal opgezette tent achter het Kwakoe-monument heerste een ingetogen en respectvolle sfeer. Buiten de tent waren de reacties gemengd. Voorbijgangers bleven soms staan om naar de toespraken te luisteren; anderen liepen zonder omkijken door richting de Palmentuin, waar muziek en eten lokten.

Velen, gekleed in culturele dracht als de koto, kimona en pangi, stonden even stil bij het standbeeld om een te maken. Ook toeristen bekeken het beeld aandachtig, vaak verrast dat er nergens een plaquette of uitleg over de betekenis van Kwakoe te vinden was.