Open brief aan de president: Naar een politieke -, sociale – en eco democratie

door

INGEZONDEN

Excellentie, ik wens U wijsheid, kracht en volharding toe bij het leiden van uw regering en de uitdagingen die voor u liggen als president van onze republiek. Na achttien parlementsverkiezingen in 76 is het ons niet gelukt een passend politiek fundament voor integriteit, democratie en ontwikkeling te ontwerpen en uit te voeren. Als burger van Suriname wil ik graag binnen de democratische mogelijkheden bijdragen een ontwikkelingspad vanuit Surinames Zuid-Amerikaanse wortels te helpen zoeken en in te vullen voor een duurzame toekomst.ADVERTISEMENT

Het is belangrijk dat u bij het prille begin van uw presidentschap vanuit een doordacht politiek en ontwikkelingsraamwerk wordt ondersteund, om niet te vervallen in de dagelijkse routines en het bij elkaar houden van coalitiepartners in een verkeerd gegroeid politiek systeem. In dit licht vraag ik in deze open brief uw aandacht voor een dialoog over drie kwesties: verandering ‘politiek systeem’, problemen democratie en ontwikkeling en nieuw ontwikkelingsperspectief.

“Participatie, duurzaamheid en diversiteit zijn de pijlers van ontwikkeling”

1. Verandering ‘politiek systeem’

Sinds 1949 lukte het achtereenvolgende regeringen niet de voorwaarden te scheppen voor een duurzame toekomst van land en volk. Dit geldt ook voor regeringen die glansrijk de verkiezingen wonnen. We noemen bijvoorbeeld het Front met veertig zetels in De Nationale Assemblee in 1987, de NDP die er 26 behaalde in 2016 en de VHP die met twintig zetels in 2020 een coalitie vormde met drie andere partijen. Opvallend zijn de grote schommelingen in de verkiezingsresultaten van 1949 tot 2025, maar ook de enorme instabiliteit binnen de meeste regeringen die elkaar afwisselden.

De politieke instabiliteit wordt teweeggebracht door onder meer de onevenredig grote macht van politieke partijen tegenover een geringe interne partijdemocratie en financiële transparantie van de meeste partijen; het handhaven van een koloniaal concept van minerale monoculturen als pijlers van economische groei; planning by default in plaats van planning by design binnen een achterhaalde ontwikkelingsvisie. Tenslotte valt op het falende natuurbeleid dat resulteerde in een toenemende natuurvernietiging in Suriname met haar 93 procent bosbedekking en koolstof negatieve status en de bedreigingen van inheemse- en marrongemeenschappen, de hoeders van onze natuur.

2. Problemen democratie en ontwikkeling

Studies over de democratie in Suriname tonen dat politieke partijen doorgaans een geringe interne democratie hebben en van alle instituties het laagste vertrouwen genieten van het publiek. Ook hebben leden van lagere organen van de meeste partijen doorgaans weinig vertrouwen in de partij. Vele burgers sluiten zich uit eigen belang aan bij een lager partijorgaan. Hierdoor is het partijlidmaatschap sterk conjunctureel met een toename van leden tijdens verkiezingscampagnes, om na de verkiezingen weer sterk af te nemen.

De Surinaamse democratie wordt historisch gedomineerd door de politieke democratie. Hierdoor is er een veronachtzaming van de sociale democratie en eco-democratie met focus op het harmoniseren van mens, gezondheid en natuur als delen van ons Amazone-ecosysteem.

De Grondwet van 1987 (artikelen 52 en 53) en enkele wetgevingsproducten daarna geven de politieke democratie het voorrecht de dienst uit te maken in onze democratie. Enerzijds schept de politieke democratie representatief de voorwaarden voor deelname van het volk aan algemene, vrije en geheime verkiezingen ter samenstelling van de volksvertegenwoordigende organen en van de regering.

Anderzijds heeft de politieke democratie sinds 1949 onze samenleving steeds meer in een anti-productief consensus politiek systeem doen belanden, met zogenaamde ‘mamio-regeringen’. Deze regeringen gaan uit van een centralistische politieke democratie en nemen het niet nauw met de sociale democratie en noch minder met de eco-democratie. Terwijl de NDP zeker veel aandacht voor de sociale democratie heeft getoond (met haar sociaal contract) is de eco-democratie buiten het vizier van deze en andere partijen gebleven.

Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw zag men als dé oplossing voor politiek Suriname de samenwerking tussen de (etnische) elites in een coalitie om een vermeende conflictsituatie tussen (etnische) groepen te voorkomen. Zo raakten wij verstrikt in de traditie van mamio-regeringen waarbij leiders onderhandelen over de machtsdeling in de politiek en staat, zoals de verdeling van ministersposten en ander posities binnen de overheid.

Hoewel mamio-regeringen rust en harmonie prediken tussen de politieke leiders van partijen en hun (etnische) achterban, zijn er veel beperkingen aan deze bestuursvorm:

• sterke nadruk op consensus tussen leiders en verdeling van sleutelposten binnen het staatsapparaat bevordert ‘regelen’ van vaak ondeskundige partijloyalisten, wat verlammend werkt op efficiëntie, innovatie en ontwikkeling;

• beleidsfragmentatie binnen kernsectoren, zoals onderwijs en volksgezondheid volgens een consensus verdeling en bemensing van sleutelposten resulteerde in  ee enorme neergang van deze sectoren;

• vasthouden aan een achterhaalde ontwikkelingsstrategie van een plantage-economie strategie in een nieuw jas van bauxiet, goud en olie;

• Blokkeren van ontwikkelingsinitiatieven, ondermijning van natievorming wat uitnodigt tot instorting van regimes.

Tenslotte: Mamio-regeringen zijn niet in staat gebleken om twee kernpunten voor vooruitgang te bereiken:

a) ontwikkeling by design voor evenwichtige welvaartsdeling, gebalanceerde geografische spreiding en natuurbehoud voor duurzaamheid;

b) culturele diversiteit …