OMO-schuld van SRD 8,3 miljard: Wie betaalt de rekening?

door

(Ingezonden)Een kwestie van verantwoordelijkheid en mismanagementTijdens het VES-verkiezingsdebat op 13 en 14 mei kregen politieke partijen de kans om hun visie te presenteren op de aanpak van Suriname’s economische uitdagingen. De gemeenschap verwachtte oplossingen om de lasten te verlichten.Toch ontstond er een schokkende consensus over de OMO-schuld, die inmiddels is opgelopen tot meer dan SRD 8 miljard. Politieke partijen, gesteund door aanwezige economen, leken zonder aarzeling te accepteren dat de belastingbetaler deze schuld zou moeten financieren. Maar is de Surinaamse bevolking werkelijk verantwoordelijk voor deze jarenlang opgebouwde schuld? Als dat niet zo is, zou het ronduit onrechtvaardig zijn om hen deze financiële last op te leggen – juist vanuit academici die zich beroepen op een discipline waarin oorzaak en gevolg identificeren cruciaal is.De reactie van het deskundige panel – “Wie moet het anders betalen?” – maakt duidelijk dat hun zelfverklaarde deskundigheid allesbehalve onbetwist is.Mismanagement bij de CBvS: Een mislukt OMO-beleidDe Centrale Bank van Suriname (CBvS) begon haar Open Markt Operaties (OMO) in juli 2021, in een poging de oplopende inflatie te beteugelen. In december 2020 was de CPI al met meer dan 60% gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar, en de CBvS concludeerde dat een overschot aan SRDs de oorzaak was van de prijsstijgingen. Om dit zogenaamd tegen te gaan, trok de CBvS via repo-transacties SRD’s uit de markt. Repo’s zijn kortlopende leningen waarbij banken geld uitlenen aan de CBvS tegen onderpand. Wat gebeurde er vervolgens? Extreem hoge rentes, oplopend tot bijna 100% per jaar, werden zonder protest door de CBvS geaccepteerd.Een desastreus en kostbaar experimentDeze rentepercentages waren economisch absurd. Banken zaten al met overtollige middelen en boden gedwongen creditrentes van gemiddeld 7,8% – 8,6% voor SRD en 1,4% – 1,7% voor USD. Toch accepteerde de CBvS exorbitante rentes, waardoor de rentelasten inmiddels meer dan SRD 8,3 miljard bedragen. Dit beleid blijft doorgaan, ondanks felle kritiek en een volledig gebrek aan bewijs dat het daadwerkelijk inflatie heeft verminderd.Ondanks dit falen slaat de CBvS zich op de borst en claimt dat de prijsdaling in 2025 het resultaat is van haar beleid—zonder enige onderbouwing. De realiteit? Het OMO-beleid heeft prijsstijgingen juist verergerd.De ABS CPI-claim: Pure misleidingDe CBvS beweert dat haar beleid de prijsdaling in 2025 veroorzaakte. Maar eigen data tonen aan dat deze daling eind 2020 al begon, zeven maanden vóór het omstreden OMO-beleid (juni 2021).Uit cijfers blijkt een verband tussen M2 (geldhoeveelheid) en ABS CPI. Inflatie wordt telkens aangewakkerd door een groei van M2 die groter is dan die van het reële BBP, en loopt steeds vóór op CPI. Dit betekent echter niet dat M2 direct verantwoordelijk is voor inflatie – het omgekeerde is zeker niet waar.Het OMO-beleid van de CBvS heeft juist prijsstijgingen bevorderdDoordat SRDs en niet vreemde valuta aan de economie zijn onttrokken, werd de doorwerking van de wisselkoers op de prijsontwikkeling versterkt, zoals de grafiek laat zien. Hoe lager het aandeel SRD, hoe meer inflatie.Een probleem buiten de economieDe CBvS staat los van de Surinaamse economie en is dus een parameter, vergelijkbaar met het IMF en de mondiale goudprijs. De OMO-schuld is daarom geen economisch probleem, maar een balansprobleem van de CBvS zelf.Een vergelijking met de Amerikaanse Federal Reserve (FED) toont aan dat monetaire interventies jaren vergen om af te bouwen. De CBvS had dit moeten erkennen en hiernaar moeten handelen.Belastingbetalers mogen niet opdraaien voor mismanagementHet idee dat de Surinaamse belastingbetaler de OMO-schuld moet financieren, is volledig absurd. Dit zou bijvoorbeeld vergelijkbaar zijn met een eis dat Suriname meebetaalt aan de kosten van Oekraïne – een totaal irrelevante en onrechtvaardige vergelijking.De CBvS heeft geen andere keuze dan met banken te onderhandelen en de schuld om te zetten in een lening die geleidelijk wordt afgelost.Conclusie: Slecht beleid, geen economisch probleemDit is geen onvermijdelijke economische crisis, maar puur wanbeheer van de CBvS. De Surinaamse economie is niet verantwoordelijk voor de OMO-schuld, en de belastingbetaler moet dit fiasco niet financieren omdat zij er niets mee te maken heeft.Een echte oplossing ligt in structurele hervormingen binnen de Centrale Bank zelf, zodat Suriname zich kan richten op duurzame economische groei – zonder de last van destructief monetair beleid.Ir. Dharmvir K. Mungra