Oliekoorts legt onze zwakke plekken bloot

Nu de verkiezingsuitslag zo goed als bekend is en een nieuwe regering zich vormt, groeit de hoop dat Suriname eindelijk een stabiele en rechtvaardige koers zal varen. De olie- en gassector wordt gepresenteerd als dé motor van economische groei. Maar in de praktijk ervaren veel ondernemers vooral hoe deze verwachte groei onze structurele zwaktes pijnlijk blootlegt — in het bijzonder het hardnekkige tekort aan goed opgeleid en professioneel middenkader.De vraag naar producten en diensten in uiteenlopende sectoren is de afgelopen tijd sterk toegenomen. Dat klinkt als goed nieuws voor bedrijven. Maar wat op papier als economische bloei lijkt, blijkt in werkelijkheid een bron van frustratie. Werkgevers kunnen de groeiende vraag niet bijbenen omdat het personeel ontbreekt om de klus te klaren. Het probleem is niet alleen kwantitatief, maar vooral kwalitatief.Veel jongeren missen de basisvaardigheden die nodig zijn om betrouwbaar en professioneel te functioneren. Digitale geletterdheid, technisch inzicht en communicatieve vaardigheden zijn vaak onvoldoende ontwikkeld. Erger nog: er is een gebrek aan professionele werkhouding. Medewerkers durven zelden toe te geven dat ze iets niet begrijpen of niet kunnen. Fouten worden verzwegen in plaats van opgelost. De traditionele baas-knechtmentaliteit overheerst nog steeds: wachten op instructies, weinig initiatief, en een afwachtende houding. In een moderne werkomgeving werkt dat verlammend.Er wordt in het maatschappelijk debat vaak nadruk gelegd op ondernemerschap — alsof iedereen zijn eigen baas moet worden. Maar in de praktijk is het werk dat een onderneming doet, afhankelijk van goed opgeleide vakmensen. Het zijn juist de mbo’ers die het echte werk verrichten: de bouwers, technici, administratieve krachten, productiemedewerkers, ondersteuners en uitvoerders. Zonder hen staat het bedrijf stil. Een succesvolle economie rust niet op ondernemers alleen, maar op het vakmanschap en de inzet van een sterke beroepsgroep in het middenkader.Omdat het beroepsonderwijs niet goed aansluit op de behoeften van de arbeidsmarkt, zijn ondernemers genoodzaakt personeel zelf op te leiden. Dat is tijdrovend en kostbaar. Tegelijkertijd moeten de lonen omhoog om goed personeel vast te houden, wat de productiekosten opdrijft en leidt tot prijsverhogingen. Bedrijven moeten meer investeren, zonder dat daar automatisch meer winst tegenover staat.Deze uitdaging beperkt zich niet tot één branche. In vrijwel alle sectoren — van bouw tot techniek, van administratie tot dienstverlening — is de kloof tussen onderwijs en praktijk te groot. En terwijl de olie- en gassector veelbelovend lijkt, onttrekt ze tegelijk mensen en middelen aan andere sectoren, met prijsdruk en personeelstekorten als gevolg.Daarom is het essentieel dat de nieuwe regering structureel investeert in beroepsonderwijs op mbo-niveau. In directe samenwerking met het bedrijfsleven moeten opleidingen worden opgezet die inspelen op de reële noden van de arbeidsmarkt. Denk aan opleidingen voor technici, installateurs, administratieve krachten, digitale specialisten en andere vakmensen. Praktisch, toepasbaar en toekomstgericht.Maar er is meer nodig dan alleen technische kennis. Jongeren moeten ook leren samenwerken, communiceren, problemen oplossen en verantwoordelijkheid nemen. Zonder deze vaardigheden blijft zelfs de beste opleiding beperkt in effect.De verwachte olie-inkomsten kunnen een belangrijke hefboom zijn voor ontwikkeling. Maar alleen als we ze verstandig gebruiken — om mensen op te leiden, instellingen te versterken en de productiekracht van het land duurzaam op te bouwen. Zonder sterk middenkader, zonder professionele werkhouding, zonder degelijk beroepsonderwijs zal de groei oppervlakkig en ongelijk verdeeld blijven. De oliekoorts mag geen rookgordijn zijn. Het moet een wake-upcall zijn.Niel Kalpoe

...