OKB beslist op 20 juni over geldigheid verkiezingsuitslag

door

Het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB) zal op 20 juni in een openbare zitting beslissen over het al dan niet bindend verklaren van de verkiezingsuitslag. In een toelichting verduidelijkt het OKB zijn wettelijke rol, het belang van dit moment en de mogelijke gevolgen voor het verdere verloop van het verkiezingsproces. Zonder bindende verklaring van het OKB is de verkiezingsuitslag, vastgesteld door het Centraal Hoofdstembureau nog niet rechtsgeldig.Het OKB heeft opgemerkt dat er in de samenleving onduidelijkheid bestaat over het al dan niet bindend verklaren van de verkiezingsuitslag. Na de algemene, vrije en geheime verkiezingen van 25 mei 2025 heeft het CHS op dinsdag 10 juni 2025 de verkiezingsresultaten voor de DNA-, de RR-verkiezingen, alsook de daarvan afgeleide DR-verkiezing per district vastgesteld. Deze cijfers, die door het CHS zijn vastgesteld, zijn gebaseerd op het voorwerk dat gedaan is door de stembureaus en de hoofdstembureaus, en zijn voorlopig en administratief van aard.Hierna is het OKB aan zet: de Kiesregeling bepaalt in artikel 1 lid 1 nadrukkelijk dat het OKB toezicht houdt op de verkiezingen én verantwoordelijk is voor het bindend vaststellen van de uitslag van de verkiezingen.Wat betekent ‘bindend verklaren’?Het bindend verklaren van de uitslag van de verkiezingen door het OKB betekent dat de verkiezingsuitslag (zoals vastgesteld door het CHS) dan pas juridische geldigheid krijgt voor de Republiek Suriname: de gehele samenleving, met name de politieke organisaties, de regering, De Nationale Assemblée en andere staatsorganen. Tot dat moment zijn de cijfers van het CHS voorlopig en administratief van aard, en mogen zij niet worden gebruikt om officiële besluiten te nemen, zoals de installatie van de nieuwe DNA-, RR- en DR-leden of het beëindigen van het mandaat van het zittende parlement, de ressortraden en de districtsraden.Waarom is het bindend verklaren van de verkiezingsuitslag belangrijk?De wetgever heeft het OKB bewust deze rol gegeven als onafhankelijk toezichthoudend orgaan, om te waarborgen dat:❖ De verkiezingen eerlijk en transparant zijn verlopen;❖ Eventuele klachten of bezwaren eerst gedegen worden onderzocht;❖ De samenleving kan vertrouwen op de legitimiteit van het eindresultaat van de verkiezingen.Door deze controle te waarborgen voordat de uitslag bindend wordt verklaard, wordt voorkomen dat verkiezingen worden afgerond terwijl er nog ernstige twijfels of onregelmatigheden bestaan.Wat zijn de gevolgen als het OKB wordt overgeslagen?Indien het CHS of andere autoriteiten zouden handelen zonder dat het OKB de verkiezingsuitslag bindend heeft vastgesteld, kan dit leiden tot:⮚ Een onrechtmatige installatie van volksvertegenwoordigers op elk niveau (DNA, DR & RR);⮚ Grondwettelijke geschilpunten over de legitimiteit van de nieuw gekozen lichamen;⮚ Vertrouwensverlies bij het publiek in het verkiezingsproces.Waar is het OKB op dit moment mee bezig?De termijn van het huidige parlement, De Nationale Assemblée, eindigt op 29 juni. Om een grondwettelijk vacuüm te voorkomen, is het cruciaal dat het OKB vóór die datum zijn toezicht afrondt en de uitslag van de verkiezingen bindend verklaart. Tot die tijd blijft de zittende DNA het enige rechtsgeldige volksvertegenwoordigend orgaan.In het belang van de democratie is het essentieel dat alle actoren binnen het verkiezingsproces de wettelijke volgorde respecteren. De rechtsstaat vereist niet alleen verkiezingen, maar ook vertrouwen in de manier waarop die worden vastgesteld.In het kader van zijn wettelijke taak, zoals omschreven in artikel 1 lid 1 van de Kiesregeling – te weten het houden van toezicht op de algemene verkiezingen en het bindend vaststellen van de uitslag daarvan – is het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB) momenteel bezig met een integrale beoordeling van de activiteiten in de verkiezingscyclus waarop toezicht is gehouden.Het doel hiervan is om op zorgvuldige en transparante wijze te komen tot de vaststelling van de verkiezingsuitslag zoals bedoeld in voornoemd artikel. In dat kader worden alle relevante processen en opmerkelijke gebeurtenissen tijdens het verkiezingstraject geïnventariseerd en beoordeeld.De beoordeling omvat onder meer:a) De voorlopige en wettelijke terinzagelegging van de kiezerslijsten;b) De registratie van politieke organisaties bij zowel het OKB als het Centraal Hoofdstembureau (CHS);c) De kandidaatstelling voor De Nationale Assemblée (DNA), de ressortraden (RR) en de districtsraden (DR);d) De loting voor de volgorde van politieke organisaties op de stembiljetten;e) De voorbereiding, verspreiding en colportage van oproepingskaarten;f) De productie en distributie van stembiljetten en ander verkiezingsmateriaal;g) Het verloop van de stemdag, inclusief waarnemingen, incidenten en meldingen van onregelmatigheden;h) Het vaststellen van de uitslagen door de stembureaus, hoofdstembureaus en het CHS;i) De beveiliging van het verkiezingsproces, inclusief transport en opslag van materialen;j) De evaluatie van rapportages van OKB-toezichthouders en coördinatoren;k) De behandeling van binnengekomen klachten, bezwaren en meldingen.