OAS-missie signaleert tekortkomingen bij verkiezingen in Suriname

door Ivan Cairo

PARAMARIBO — De waarnemingsmissie van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS/EOM) heeft na de algemene verkiezingen van 25 mei verschillende tekortkomingen vastgesteld en belangrijke aanbevelingen gedaan ter verbetering van het verkiezingsproces. Het rapport waarin die zijn vervat benadrukt kritieke punten op het gebied van logistiek, technologie, campagnefinanciering en de politieke participatie van ondervertegenwoordigde groepen.ADVERTISEMENT

Eén van de voornaamste bevindingen betreft de gebrekkige logistiek rondom de verkiezingsmaterialen. De missie stelde vast dat niet-gevoelige materialen werden vervoerd in ongeschikte kartonnen dozen, wat de integriteit van de inhoud in gevaar brengt, vooral bij ongunstige weersomstandigheden. Daarnaast ontbreken traceerbaarheidskenmerken op stembiljetten en stembussen, wat controle op distributie bemoeilijkt.ADVERTISEMENT

“Ondanks de gesignaleerde tekortkomingen complimenteert de OAS-missie de bevolking van Suriname met de vreedzame en goed georganiseerde uitvoering van de verkiezingen”

Incidenten met verkeerd geplaatste stembiljetten in Albina en Koewarasan onderstrepen de noodzaak van verbeterde kwaliteitscontrole en strakkere procedures. De OAS/EOM adviseert herziening van de transportprocedures, het gebruik van waterdichte containers, toevoeging van beveiligingskenmerken, zoals QR-codes, en versterking van de kwaliteitscontrole bij de voorbereiding van verkiezingspakketten.

Gebrekkige implementatie verkiezingstechnologie

Op technologisch vlak merkt de missie op dat, hoewel de digitale platforms voor registratie van partijen en kandidaten de efficiëntie en nauwkeurigheid ten goede kwamen, de nieuwe applicatie voor het publiceren van voorlopige resultaten te laat werd afgerond. Hierdoor konden noodzakelijke belasting- en stresstests niet plaatsvinden.

Op de verkiezingsdag zelf functioneerde de website voor kiezersopkomst slechts met tussenpozen en werden gegevens van sommige stembureaus niet correct doorgegeven, mogelijk als gevolg van verbindingsproblemen. Het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB) kon de werking van de applicatie niet verifiëren vanwege de korte implementatietermijn. De OAS/EOM stelt dat wetgeving voor verkiezingstechnologie dringend nodig is om transparantie, veiligheid en consistentie te waarborgen.

Ongecontroleerde campagnefinanciering

De financiering van verkiezingscampagnes blijft problematisch, aangezien deze grotendeels ongereguleerd is. Er zijn geen duidelijke regels met betrekking tot financieringsbronnen, uitgavenlimieten, het gebruik van staatsmiddelen of openbaarmaking van financiële gegevens door kandidaten.

Hoewel politieke partijen verplicht zijn jaarlijks financiële verslagen in te dienen, wordt deze verplichting zelden nageleefd. Geen enkele verkiezingsinstantie beschikt over een effectief toezichtsmandaat op campagnefinanciering.

De OAS/EOM herhaalt haar aanbevelingen om wetgeving te creëren over partij- en campagnefinanciering, inclusief limieten op uitgaven, het verbod op anonieme donaties en duidelijke rapportageverplichtingen. Daarnaast wordt geadviseerd een gespecialiseerde eenheid binnen de verkiezingsautoriteit op te richten en financiële gegevens van partijen openbaar toegankelijk te maken. Tevens benadrukt de missie het belang van expliciete verboden op het gebruik van staatsmiddelen en het instellen van regels voor een gelijk speelveld.

Vrouwen ondervertegenwoordigd

Wat betreft de politieke participatie van vrouwen stelde de missie een lichte toename vast, maar hun vertegenwoordiging in verkozen functies en kabinetsposities blijft onder de maat. Suriname kent geen wettelijk quota- of stimuleringssysteem voor vrouwelijke kandidaatstellingen.

Het ontbreken van overheidsfinanciering voor politieke en electorale activiteiten, gecombineerd met de hogere kosten van landelijke campagnes, treft vrouwelijke kandidaten onevenredig zwaar. De OAS/EOM pleit voor de invoering van een effectief genderquotum gericht op pariteit en voor het verzamelen en publiceren van actuele gegevens over vrouwelijke kandidaten en verkozenen.

Bovendien wijst de missie op het ontbreken van wettelijke kaders om politiek geweld – in het bijzonder gendergerelateerd geweld, ook online – te voorkomen of aan te pakken. Er wordt opgeroepen tot een institutioneel en wettelijk raamwerk dat dit structureel aanpakt.

Achterstelling inheemsen en marrons

De OAS/EOM besteedde ook aandacht aan de politieke participatie van inheemsen en marrons. Er bestaat onvrede over hervormingen in de Kiesregeling die zonder raadpleging van deze gemeenschappen zijn doorgevoerd en mogelijk hun vertegenwoordiging verzwakken. Het kandidatenregistratiesysteem registreert geen gegevens over etnische zelfidentificatie, wat een globale beoordeling van representatie belemmert.

Hoewel er inspanningen zijn geleverd voor registratie en voorlichting in het binnenland, zijn verkiezingsmaterialen, waaronder stembureauborden, uitsluitend in het Nederlands geproduceerd. De missie herhaalt haar aanbeveling om diepgaande analyses uit te voeren over de omstandigheden waarin deze groepen hun politieke rechten uitoefenen, het bereik van kiezersvoorlichting in lokale talen uit te breiden en participatiegegevens te verzamelen, uitgesplitst naar geslacht en geografie.

Waardering voor vreedzaam verkiezingsproces

Ondanks de gesignaleerde tekortkomingen complimenteert de OAS-missie de bevolking van Suriname met de vreedzame en goed georganiseerde uitvoering van de verkiezingen. De missie spreekt haar waardering uit voor het werk van de stembureauleden, politiefunctionarissen en alle betrokken verkiezingsmedewerkers.

Ook erkent zij de burgerzin en het democratisch engagement van het Surinaamse volk. De OAS/EOM prijst de inzet van de autoriteiten om eerdere aanbevelingen te implementeren en verkiezingsprocessen te verbeteren met behulp van technologie en vernieuwd materiaal.

...