NMA doet onderzoek naar ‘gold dressing agent Jin Chan’

‘We hebben gevraagd dat er voortaan vergunning nodig is voor de import’

Na twee incidenten met de ‘gold dressing agent Jin Chan’ heeft de Nationale Milieu Autoriteit (NMA) onder leiding van directeur Vanessa Gefferie een onderzoek ingesteld naar de samenstelling en het gebruik van het product dat bekend staat als een ‘gold dressing agent‘ (GDA). “We hebben alvast gevraagd aan het ministerie van Economische Zaken, Ondernemerschap en Technische Innovatie (EZ) om dit spul te plaatsen op de negatieve lijst voor importen. Dan zal een vergunning nodig zijn voor het invoeren. Dat is nu nog niet het geval”, houdt ze de Ware Tijd voor.

Tekst en beeld Euritha Tjan A Way

In de winkel Alu Trading van ondernemer Lin Jinlu aan de Weg naar Maretraite is echt van alles te koop voor de kleinschalige en gedeeltelijk geïndustrialiseerde goudmijnbouw. Echter, wie ‘Jin Chan’ wil kopen, moet Lin Jinlu zelf hebben. Na even te hebben gewacht, komt hij eraan. Het gesprek waarvan hij aanneemt dat het om een verkooppraatje gaat vindt plaats in een kamer rechts van de ingang. De typische Chinese inrichting valt gelijk op.

“Wereldwijd worden er chemische stoffen gebruikt in de mijnbouwsector, maar doorgaans zijn er strenge regels en voorwaarden die mens en milieu beschermen. Die regelgeving ontbreekt in Suriname”NMA-directeur Vanessa Gefferie

Niet illegaal

Hij verliest geen tijd aan introductie of formaliteiten. “Ga zitten. Waar ga je werken, want ik wil niet dat het spul meer over water wordt vervoerd. Mensen zijn bang dat het vergif is. Als het in het water valt, komt er paniek”, zegt de ondernemer terwijl hij naar een kast loopt en twee stencils eruit haalt. “Kijk hierin staat alles, het is niet giftig. Natuurlijk moet je het niet in je mond zetten, maar als het op je huid komt, doet het niets”, verklaart Lin Jinlu.

Hij doet totaal niet overkomen alsof het spul illegaal is of alsof de autoriteiten het niet kennen. “Integendeel. Ze kennen het”, zegt hij zelfverzekerd. Wettelijk heeft hij het gelijk aan zijn kant. Er is geen verbod op het gebruik van ‘Jin Chan’ en ook niet op de import van het goedje.

Na de prijzen te hebben vernomen – 75 US dollar voor een zak van netto 25 kilo – de werkwijze te hebben gehoord en de aangedragen stencils in ontvangt te hebben genomen, wordt het gesprek beëindigd. Het bezoek vindt plaats in november 2024. Drie maanden daarvoor, in augustus bleek een vrachtwagen gevuld met ‘Jin Chan’ en calciumoxide of calciumcarbonaat (vaker getypeerd als kalk of cement) te zijn omgekanteld in het stuwmeer.

In 2023 had een incident, waarbij bewoners meldden dat een boot met ‘cyanide’ was omgekanteld in het stuwmeer, voor veel opschudding gezorgd. “De overheid wil ons vergiftigen”, klonk het bij bijeenkomsten in Brownsweg. Vermoedelijk verwees Lin Jinlu naar deze twee incidenten en de schok die daarmee gepaard ging.

Stencils

In de twee stencils die kennelijk bij elk verkooppraatje worden meegegeven, wordt in één de procedure beschreven hoe via heap leaching ‘Jin Chan’ toe te passen in de kleinschalige goudmijnbouw. Het stuk dateer uit 2018 en is opgesteld door Tirzah Karsowidjojo en Glenn Geerlings. Het blijkt een onderzoek te zijn dat is gedaan bij Unasat SGMT en Unasat Institute of Research en Development.

Het tweede is van 2021 en betreft een onderzoek gedaan door Falck Fire Services in Breda, Nederland. Dit laatste is in opdracht gedaan van Alu Trading, waarvan J. Lin de contactpersoon blijkt te zijn.

Gefferie meldt dat het eerste document haar bekend is. Haar voorganger Cedric Nelom, aan wie de Ware Tijd een reactie vroeg over het eerste document, bleef een reactie schuldig. Wel is het zo dat niet eerder resultaten van onderzoek is gepubliceerd over de werking van ‘Jin Chan’. Ook niet door het instituut dat voorafging aan de NMA, het Nationaal Instituut voor Milieu en Onderzoek in Suriname (Nimos).

Gefferie zegt niet te weten waarom er niet eerder onderzoek is gedaan. De eerste geluiden over heap leaching en werken met ‘Jin Chan’ dateren namelijk al vanaf 2017 toen de commissie Ordenling Goudsector bekendmaakte dat er Chinezen zijn aangetroffen in het Brownsberggebied die met een op cyanide lijkend spul werken.

Gesloten systeem

De NMA is naar aanleiding van de incidenten in het stuwmeer gelijk na haar instelling in juli van het vorig jaar gestart met een onderzoek naar ‘Jin Chan’. “Het zijn voornamelijk Chinezen die de operaties leiden, maar onze eigen mensen doen ook mee in de uitvoering. Wat je ziet is dat ‘bakasanti’ – dus gebieden waar al met kwik is gewerkt – voor veel geld wordt opgekocht door die Chinezen. Zij passen dan heap leaching toe, een methode waarmee nog veel goud kan worden gewonnen”, legt Gefferie uit.

Ze vervolgt: “Er wordt gewerkt in een gesloten systeem waarin …

...