Nieuwe stemmen

door

KEVINS KIJK / Kevin Headley

Scherpe dialogen, humoristische maar ook pijnlijke momenten, een rollercoaster aan emoties en sterk spel van de acteurs. Direct contact met het publiek. Zo vat ik mijn ervaring samen van een bijzonder weekend vol theater. Art Lab organiseerde het Nyun Sten 2.0 theaterfestival, waarin zeven stukken als reading werden gepresenteerd, geselecteerd uit vijftien inzendingen. Het resultaat? Een festival dat liet zien hoeveel nieuw talent Suriname rijk is. Stemmen die gehoord móéten worden.

Ik bracht het hele weekend door in theaterzaal On Stage. Vrijdag, zaterdag en zondag werd ik keer op keer verrast door nieuw werk. De combinatie van spel en live muziek gaf elk stuk een extra laag. En in de pauzes of na afloop kon je napraten met andere bezoekers: voer voor levendige gesprekken over trauma, identiteit, liefde en culturele botsingen – allemaal thema’s die terugkwamen in de voorstellingen.

“Maar wat hen allen verbond, was de trots om hun werk tot leven te zien komen op het podium, mede dankzij de regisseurs en spelers die hun verhalen invoelbaar maakten”

Wat dit festival extra bijzonder maakte, was de mogelijkheid om in gesprek te gaan met de schrijvers en componisten. Ik vroeg hen naar hun schrijfproces en wat ze als grootste uitdaging hadden ervaren. “Het conflict,” zeiden enkelen. Maar wat hen allen verbond, was de trots om hun werk tot leven te zien komen op het podium, mede dankzij de regisseurs en spelers die hun verhalen invoelbaar maakten.

Theater en toneel, want ja, er is een verschil, maken al eeuwenlang deel uit van de Surinaamse identiteit. Vanaf de koloniale tijd werd het podium gebruikt om sociaal-maatschappelijke kwesties bespreekbaar te maken. En dat is vandaag de dag niet anders. Verschillende theatergroepen gaven dit weekend elk op hun eigen manier vorm aan het vertellen van verhalen. Maar één ding was bij iedereen voelbaar: de honger van het publiek naar nieuwe stemmen.

Wie al langer meeloopt, herinnert zich vast het DOE Theater van Henk Tjon en Thea Doelwijt. Naks heeft een rijke toneelgeschiedenis en groepen als Wan Denki zijn daaruit voortgekomen. Jolanda Wassenaar, Max Moesan en Humphrey van Hetten trokken als deel van A Sa Go volle zalen met hun stukken, onder meer in Theater Thalia. Ook producties als 1 en 1 is 3 bouwden voort op deze traditie. En natuurlijk kennen velen ook de prachtige theaterproducties van Sharda Ganga.

Helen Kamperveen heeft met haar school On Stage voor vele Surinaamse acteurs het fundament gelegd. Het is dan ook mooi dat Joëlle Chiu Hung en Rodney Martodrono, na Kamperveens vertrek, de school hebben overgenomen en zijn blijven investeren in de ontwikkeling van het Surinaamse theaterlandschap. Natuurlijk zijn er nog veel anderen die genoemd moeten worden, maar duidelijk is: er is een rijke geschiedenis – én een veelbelovende toekomst.

Toch blijft het een uitdaging. Net als bij vele andere kunstvormen is er gebrek aan structurele financiering. Daardoor verloopt de ontwikkeling van het theaterwezen langzamer dan zou moeten. En dat terwijl er recent nog Surinaamse talenten zijn toegelaten tot toonaangevende theaterscholen in Nederland. Er zijn genoeg verhalen die verteld moeten worden en die verdienen een publiek.

Ik hoop dat de schrijvers van Nyun Sten door blijven schrijven. Dat regisseurs en acteurs blijven experimenteren en vertellen. En dat Surinaamse bedrijven zich geroepen voelen om deze kunstvorm te ondersteunen. Want Suriname verdient theater. Suriname verdient verhalen. Suriname verdient deze nieuwe stemmen.

headleydwt@gmail.com