Nieuwe politieke cultuur

door

Telkens wanneer in ons land algemene en geheime verkiezingen in aantocht zijn, wordt de kiezer geconfronteerd met vertrouwde taferelen zoals het oprichten van nieuwe politieke partijen, het aangaan van plausibele samenwerkingsverbanden en het doen van rooskleurige beloften.
Ofschoon in het verleden herhaaldelijk is gebleken dat nieuwe en/of ‘kleine’ partijen nauwelijks succes boeken zonder zich te bundelen, zijn er toch politieke leiders die veel vertrouwen tonen in hun eigen vermogen en daadkracht, met als gevolg dat ze zelfstandig de verkiezingen ingaan. Sommige leiders vertonen dit gedrag omdat zij hun positie bij een eventuele samenwerking niet veiliggesteld zien.
Recentelijk is tussen de politieke partijen DOE en A20 een opvallende samenwerking beklonken. Dit samengaan is gestoeld op gedeelde waarden en een gezamenlijke visie voor de toekomst, aldus de bekendmaking. Het verbod op pre-electorale samenwerking heeft deze partijen genoodzaakt af te spreken om onder de vlag van A20 het politieke schip te laten varen. De kapitein zal door DOE worden aangewezen. Deze handreiking van beide kanten kan worden gezien als een nieuwe politieke bewustwording van tot nu toe ongekende orde. De kiem om te komen tot een nieuwe politieke cultuur is hiermee gelegd. Het doel van deze leiders is om een politiek blok te vormen dat bij de aanstaande verkiezingen vertrouwen uitstraalt.
Bij de verkiezingen van 2020 hadden onderstaande partijen landelijk de tussen haakjes aangegeven stemmen behaald: A20 (4501), DOE (2375), PRO (1593), DA’91 (659), PALU (820) en SPA (922). Op basis van het aantal stemmen kan worden verondersteld dat A20 en DOE samen een reële kans hebben om bij de verkiezingen van 2025 de kiesdeler te halen en met minimaal één zetel in het parlement vertegenwoordigd te zijn. Bij de verkiezingen van 1991 had de combinatie DA’91 (AF, HPP, BEP en Pendawalima) in totaal 9 zetels behaald. Die prestatie kon geleverd worden omdat een aantal kleine partijen bereid was te bundelen en het volk destijds verandering wilde.
Het zal van wijsheid getuigen indien partijen zoals PRO, DA’91 en VLS/HPP van de heer Robert Vishnudatt zich aansluiten bij A20 en DOE, en de gelegde kiem voeden, zodat bij de verkiezingen van 2025 met trots een plant aan het volk gepresenteerd kan worden. Om het vertrouwen van het volk te winnen, moet de plant er sterk en gezond uitzien. Dit betekent dat de prominente politici in de frontlinie integer en capabel moeten zijn. Bovendien moet men met duidelijke, begrijpelijke en realiseerbare programmapunten komen. Tevens moeten de leiders bereid zijn de nieuwe politieke cultuur te ondersteunen en uit te dragen.
De voorzitter van A20 gaf ook aan bereid te zijn “out of the box” te denken. Dat kan bijvoorbeeld een afspraak zijn omtrent de kandidaat die namens de partij in DNA zitting gaat nemen. Op grond van bepalingen in de Kiesregeling worden na de verkiezingen de gekozen kandidaten aangewezen. De plaats op de kandidatenlijst is daarbij van grote invloed. Daarom is bij het aangaan van een samenwerking de kandidatenlijst vaak een twistpunt. Maar men zou eventueel onderling een andere procedure kunnen afspreken: een werkwijze waarbij de plaats op de kandidatenlijst niet bepalend hoeft te zijn voor een DNA-lidmaatschap.
Met het onderstaande voorbeeld wordt deze gedachtegang toegelicht. Zij die met voorkeursstemmen worden gekozen, worden buiten beschouwing gelaten. Stel dat nummer 1, nummer 2, nummer 5 en nummer 20 op een kandidatenlijst respectievelijk 3000, 2500, 3500 en 4000 stemmen hebben behaald, terwijl de aantallen van de overige kandidaten lager zijn. Als de politieke organisatie 2 zetels toegewezen krijgt, worden volgens de Kiesregeling nummer 1 en nummer 2 gekozen.
Maar op grond van democratische principes zou men kunnen besluiten om nummer 5 en nummer 20 tot het parlement toe te laten, omdat zij de voorkeur genieten van het kiezersvolk. Dit impliceert dat nummer 1 en nummer 2 zich moeten terugtrekken. Zulks moeten de samenwerkende partijen onderling afspreken. Deze gedachte vloeit voort uit het principe dat de keuze/wil van het kiezersvolk moet worden gerespecteerd: het volk heeft aan kandidaten nummer 5 en nummer 20 meer stemmen gegeven dan aan kandidaten nummer 1 en nummer 2, dus worden nummer 5 en nummer 20 gekozen.
Wil men in de Surinaamse politiek een nieuwe politieke cultuur, dan moeten de overige kleine partijen de stap volgen die A20 en DOE hebben gezet. Zij moeten bereid zijn onder de vlag van een andere partij te staan en hun ego en identiteit ondergeschikt te maken aan het landsbelang. Varen onder een andere vlag impliceert geenszins onderdanigheid en/of verlies van eigen identiteit.
Wordt dit de nieuwe politieke cultuur en out-of-the-box-denken? Het aanvaarden van deze democratische benadering en de toewijzing van DNA-zetels zal een nieuwe dynamiek in de politiek brengen. Een groot voordeel van deze werkwijze is de ‘dwang’ om zich in te zetten om zoveel mogelijk stemmen te behalen. De nieuwe politieke cultuur krijgt hierdoor een fellere kleur.
Jack MohanlalSoerdj Badrising