Nicholaas Pinas eerste Marron met promotie op Surinaamse rijstcultuur

door

Nicholaas Pinas, geboren in 1983 te Paramaribo, heeft op 30 april 2025 een historische prestatie geleverd aan de Wageningen University & Research (WUR). Met de succesvolle verdediging van zijn proefschrift “More than a Grain: Traditional rice cultivation in Maroon communities in Suriname and French Guiana” mag hij zich de eerste Surinamer noemen die als ethnobotanicus promoveert. Daarnaast is hij ook de eerste Marron die een doctoraat behaalt op het gebied van traditionele rijstcultuur van zijn voorouders.

ADVERTENTIE

Zijn promotie werd begeleid door prof. Tinde van Andel en prof. Eric Schranz, met dr. Harro Maat als co-promotor. De promotiecommissie bestond uit gerenommeerde academici, onder wie prof. Paul Struik, dr. Frank Dragtenstein, dr. Marja Thijssen en dr. Edwin Nuyten.
De dissertatie van Pinas is gebaseerd op meer dan drie eeuwen geschiedenis van rijstbouw in Suriname. In zijn onderzoek bracht hij de rijke variëteit in kaart van rijstrassen die generaties lang door Marrongemeenschappen in Suriname en Frans-Guyana worden bewaard en verbouwd. Deze gemeenschappen, afstammelingen van gevluchte Afrikaanse tot slaaf gemaakten, gebruiken rijst niet alleen als voedselbron, maar ook in rituelen, culturele praktijken en als symbool van identiteit en zelfbeschikking.
Wat zijn academische prestatie extra bijzonder maakt, is dat Pinas zijn promotietraject binnen vier jaar afrondde — een zeldzaamheid in de academische wereld. Tijdens deze periode publiceerde hij acht wetenschappelijke artikelen, begeleidde hij een MSc-student en presenteerde hij zijn bevindingen op conferenties in onder meer Suriname, Nederland, Jamaica, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.
Naast zijn wetenschappelijke werk is Pinas sterk maatschappelijk geëngageerd. Hij ambieert de oprichting van een nationale genenbank in Suriname voor het veiligstellen van plantgenetische bronnen. Ook wil hij zich inzetten voor de ontwikkeling van zogeheten community seedbanks, om de instandhouding van traditionele rijstrassen binnen lokale gemeenschappen te waarborgen. Een deel van deze rassen is inmiddels ondergebracht in de Svalbard Seed Vault in Noorwegen, een wereldwijd erkend bewaarcentrum voor zaden.
“Persoonlijk zie ik mezelf als bioloog,” zegt Pinas. “Suriname kent een ongekende biodiversiteit. Veel van onze gewassen en medicinale planten zijn nog niet wetenschappelijk beschreven. We beschikken over een schat aan orale geschiedenis en traditionele kennis. Het is mijn missie om die te documenteren en te behouden voor toekomstige generaties.”
Met zijn promotie levert Pinas niet alleen een wetenschappelijke bijdrage van formaat, maar draagt hij ook bij aan de erkenning van Marronkennis als volwaardige bron van academische waarde. Zijn werk werpt een nieuw licht op de rol van traditionele landbouw in het behoud van biodiversiteit en culturele duurzaamheid.
De promotie van Pinas betekent meer dan een persoonlijke mijlpaal; het is een inspirerend voorbeeld voor jonge Surinamers—met name uit inheemse en Marron-gemeenschappen — die hun erfgoed willen verbinden aan academisch onderzoek met wereldwijde betekenis.
Kenrich Cairo