Nederlandse sensatiezucht: De gekte rond de dood van Bouterse

Zaterdag wordt ex-president en -dictator Desi Bouterse gecremeerd. Met hem zullen ook een hoop geheimen definitief tot as verworden. Zijn turbulente leven was omstreden en zelfs na zijn dood zijn er nog veel onbeantwoorde vragen. In de dagen na zijn verscheiden nam de gekte rond Bouterse hysterische proporties aan. Vooral Nederlandse media leken nog één keer los te willen gaan op de man die ze ruim vier decennia brood op de plank bezorgde.

Tekst Armand Snijders

Beeld dWT archief

Verslaggevers van de Nederlandse sensatiekrant De Telegraaf bakten het daags na de dood van Bouterse wel heel erg bruin door te beweren dat er een ‘overlijdensafspraak’ was gemaakt door hem en de regering, zodat hij in alle rust zijn laatste adem zou kunnen uitblazen in zijn woning te Leonsberg. Dat zou ook het geheimzinnige gedoe rond zijn dood moeten verklaren. Echter, geen enkele Surinaamse journalist had dat ook vernomen, terwijl sommigen dusdanig goed zijn geïnformeerd dat op zijn minst via de mofo koranti iets naar buiten zou zijn gekomen.

“Het lijkt erop dat het Nederlandse journaille nog één keer wilde scoren met verhalen over de vroegere bevelhebber, aan wie ze in het verleden al zoveel geld hebben verdiend”

Broko Baka in Nickerie?

De grote duim van de bewuste Amsterdamse journalisten was toen nog niet leeggezogen, want ze meldden ook dat Bouta in zijn buitenverblijf te Broko Baka zijn laatste schuilplaats had gehad. Nog afgezien van het feit dat ook Surinaamse journalisten deze plek nauwlettend in de gaten hielden en daar in de buurt regelmatig een kijkje namen, is dit oord volgens ‘de wakkerste krant van Nederland’ in Nickerie, “gelegen in het uiterste westen en één van de meest afgelegen regio’s van het land”.

Ze sloegen de plank volledig mis door te praten over Broko Baka, terwijl ze niet eens weten waar die plek ligt. Kennelijk had geen van de ‘bronnen’, waarop ze hun verhaal baseerden, ze daarvoor kunnen behoeden.

Het is het typische voorbeeld van betweterige overzeese journalisten, die een paar dagen hier neerstrijken en de wijsheid in pacht menen te hebben. En vervolgens met het beroemde Hollandse vingertje de Surinaamse collega’s indirect duidelijk willen maken dat zij maar eigenlijk onderontwikkelde prutsers zijn.

Ongefundeerd speculeren

De verslaggevers van de NOS en de krant NRC deden aan het ongefundeerde speculeren onverstoorbaar mee en wisten zeker dat zijn laatste verblijfplaats Cassewinica in Commewijne was, terwijl half Suriname dat uiteraard al eerder had gecheckt. Iedereen begreep daardoor dat de opgeduikelde informatie van de Nederlandse journalisten onjuist was.

De wilde verhalen werden tegengesproken door de Surinaamse autoriteiten, met minister Albert Ramdin van Buitenlandse Zaken, International Business en Internationale Samenwerking en korpschef Bryan Isaacs voorop. Dat had nauwelijks succes, want vooral in Nederland werden de fantasieverhalen voor waar geslikt en zijn hun eigen leven gaan leiden. Het werd via sociale media verder aangewakkerd door de meest waanzinnige complottheorieën die – ook in Suriname – de ronde doen.

Nog één keer scoren

Het lijkt erop dat het Nederlandse journaille nog één keer wilde scoren met verhalen over de vroegere bevelhebber, aan wie ze in het verleden al zoveel geld hebben verdiend. Ruim een jaar geleden was Bouterse ook weer even een hype toen hij in hoger beroep tot twintig jaar cel werd veroordeeld voor de Decembermoorden. Ook toen vlogen journalisten, grafen en cameralui massaal naar Suriname om maar een glimp van hem op te vangen. Omdat hij niet te vinden was, stortten zij zich maar – enigszins teleurgesteld – op nabestaanden en andere betrokkenen.

Hoewel het voor Suriname een historisch moment was dat Bouterse eindelijk was veroordeeld, stapte het Nederlandse journalistenvolk daarna toch met een kater weer op het vliegtuig om op tijd terug te zijn om met familie en vrienden kerst en oud en nieuw te kunnen vieren. Want allemaal hadden ze het liefst ‘Baas’ zelf gesproken of voor hun camera gehad. Dat was voor hen het enige echt interessante aan Suriname, de rest was en is bijzaak.

“De wilde verhalen werden tegengesproken door de Surinaamse autoriteiten, maar dat had nauwelijks succes, want vooral in Nederland werden de fantasieverhalen voor waar geslikt”

Toen drie weken later bekend werd dat de Surinaamse justitie de veroordeelde Bouterse op kinderlijke wijze had laten glippen, waardoor hij kon ontsnappen, was dat geen reden voor buitenlandse journalisten om daarvoor wederom naar Suriname te komen en hem eventueel te lokaliseren. Dat lieten ze aan hun Surinaamse collega’s over, die zich maandenlang stortten op zijn mogelijke verblijfplaats. En bovenal zochten zij het antwoord op de vraag hoe de autoriteiten zo stom konden zijn geweest om hem de kans te geven te vluchten. Hoewel sommige puzzelstukjes boven water werden gehaald, bleef het grote plaatje onduidelijk.

Journalistieke principes overboord

Door zijn …

...